عاشورای ماندگار۱۳۹۹

جریان عاشورا و عزاداری محرم،‌ مراسمی است که همچنان وجه مردمی‌بودن خود را حفظ کرده و توانسته است محور همبستگی اجتماعی و وفاق ملی باقی بماند و همین ظرفیت در طول تاریخ باعث حفظ جریان شیعی و اسلامی شده است. در واقع آنچه که خود حفظ کننده است نباید برای حفظش نگران بود و همانطور که در طول تاریخ ۱۴۰۰ ساله در فرهنگ ها و جوامع مختلف ساری و جاری بوده، امروز نیز، ‌به‌رغم شرایط کرونایی ماندگار شده است. در چنین شرایطی شهرداری تهران به‌عنوان یک نهاد عمومی تلاش کرد با استفاده از همه ظرفیت‌های حقیقی و مجازی امکان معرفت افزایی و سوگواری شهروندان را فراهم سازد. بدین منظور بخش‌های گوناگون شهرداری، ۲ دستور کار را دنبال کردند: نخست هم‌افزایی و دوری از موازی‌کاری با سایر نهادها و سازمان‌های فعال در این عرصه و دوم فراهم کردن زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز برای بزرگداشت مردمی دهه اول محرم.
رویکرد هم‌افزایانه شهرداری در تعامل با سایر نهادها و سازمان‎ها عملیاتی شد و زیرساخت‌ها و امکانات شهرداری نیز در بوستان‌ها و اماکن ورزشی در اختیار عزاداران حسینی قرار گرفت.
بروز عقلانیت شیعی در عزاداری تک نفره رهبر معظم انقلاب شکل گرفت که نشان داد هم رعایت دستورالعمل ستاد کرونا و هم اقامه عزا،‌ همزمان ممکن است. این مطلب بعد از پشت سر گذاشتن دهه‌اول محرم و دیدن جلوه‌های مختلف در فرم ها و اشکال متنوع در اقامه عزای سیدالشهدا که توسط هیئت‌های مذهبی، مداحان و عموم مردم شکل گرفت قابل فهم و درک بیشتری است. کوچه‌گردی‌های مداحان تهرانی و حضور آنها در جمع بی‌سرپناهان، بخش دیگری از جلوه‌های نوپدید عزاداری در تهران بود، که ماندگار خواهد شد.
در محرم امسال آنچه که ما پیگیری کردیم این بود که شهرداری‌تهران پشت سر مردم و در کنار جریان‌های اجتماعی اعم از هیئت‌ها، حسینیه‌ها و مساجد قرار گیرد و بنای مداخله و تصدی‌گری نداشته باشد و آنچه که در توان، بضاعت و امکاناتش هست را وقف این جریان اجتماعی و مردمی کند. از این رو در تداوم و در راستای تسهیل شرایط و مناسک مردمی، برنامه‌هایی چون؛ سیاهپوش‌کردن شهر در تابلوهای شهری و در اماکن عمومی شهری، رفت و روب اماکنی که در آن عزاداری‌ها دایر بود، فضاسازی و تبلیغات شهری و مشارکت در برافراشتن پرچم عزا بر سردر مغازه‌ها و سایر اماکن شهری، کوچه‌های‌حسینی که با بیش از ۹۰۰ اجرا، عزای حسینی را در محلات شهر اقامه کرد، در اختیار گذاردن فضاهای غیر مسقف شهرداری و تامین امکانات مورد نیاز هیئت‌ها برای برگزاری ایمن مناسک عاشورایی، برپایی موکب سلامت در معابر شهری با هدف ارائه خدمات بهداشتی و توزیع ماسک و ...، تولید محتوا و انتشار ویدئوکلیپ و نواهای آئینی در فضای مجازی، برگزاری مسابقه‌های عکاسی و کتابخوانی و ده‌ها فعالیت دیگر را در شهر تهران به اجرا گذاشت.
این فعالیت‌ها از این رویکرد نشأت می‌گیرد که پاسداشت مناسبت‌های مذهبی و ملی در اصل فعالیتی مردمی است که در آنها سازمان‌های عمومی صرفاً نقش زمینه سازی و تسهیل‌گری را ایفا می‌کنند. ایفای این نقش در شرایط فراگیری ویروس کرونا و الزام رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی که سبک و سیاق فعالیت‌های مساجد و هیئت‌های عزاداری را تغییر داده است، اهمیتی دوچندان یافت. من از تمامی همکارانم در شهرداری و دیگر دست‌اندرکاران برگزاریِ با عزت عاشورای ۱۴۴۲ سپاسگزارم، همین‌طور از شهروندان فهیم و ارزش‌مدار تهرانی که با اقامه عزا در عین رعایت پروتکل‌های بهداشتی بر ماندگاری پیام‌های عاشورایی تاکید کردند، تشکر می‌کنم.
شهرداری تهران بر آن است تا در ادامه این مسیر، و رسیدن به روز اربعین که وجه نمادین به هم رسیدن آزادگان دنیا است، این رویکرد را حفظ و تقویت کند و در کنار مردم، محرم و صفر امسال را به‌رغم وجود کرونا و تاثیراتی که در تمام دنیا بر جای گذاشته است، مراسمی ماندگار و اثرگذار سازد.
در بازه زمانی پیش‌رو چهلمین سالگرد دفاع مقدس که یکی از بالاترین مصادیق زیست حسینی و عاشورایی در تاریخ ایران است قرار دارد. مناسبتی که توانسته مرکز ثقل و همگرایی همه افراد با نگاه های مختلف و دیدگاه های متنوع باشد. از این‌رو با توجه به اینکه امسال چهلمین سالگرد دفاع مقدس در مسیر عاشورا تا اربعین حسینی قرار گرفته است، می‌تواند هم برای شهرداری تهران الهام بخش باشد و هم موقعیتی باشد که باید آن را تقویت کنیم و در زنده نگه‌داشتن آن اقدامات اختصاصی انجام دهیم. این اولین سالی است که مراسم دفاع مقدس بدون حضور سردار بزرگ آن، سردار شهید حاج قاسم سلیمانی برگزار می شود و امید است که خون آن شهید مظلوم، که حیاتش و شهادتش عامل همبستگی جامعه ایران و نیز شیعیان شد، برکت ادامه این مسیر باشد.