سالهاست در حاشیه خیابان ولیعصر بالاتر از مهدیه تهران نبش کوچه زرگر جز زمینی متروک چیزی نمانده از اتوبان کودک. اتوبانی که نخستین شهربازی شهر تهران بود و خاطرات تلخ و شیرین و ترس‌هایش در حافظه کودکان منطقه امیریه و جنوب تهران باقی مانده است.
درست است که چرخ و فلک کوچک و آن وسیله‌های بازی در پارک‌شهر قبلتر از اتوبان کودک تهرانی‌ها را با مفهوم شهر بازی و تفریح آشنا کرده بود اما به مفهوم مدرن این اتوبان کودک بود که تهرانی‌ها را با جایی آشنا کرد که با پرداخت مبلغ کمی می‌توانستند ساعت‌ها بچرخند و بازی کنند و انرژی‌های منفی وجودشان را به جوی بلند خیابان ولیعصر بدهند.
اطلاعات درباره اتوبان کودک خیلی زیاد نیست. این که دقیقا چه سالی ساخته شده و کی افتتاح شده یا اصلا چه کسی همت کرد این پارک را بسازد نمی‌دانیم. آن قدر می‌دانیم که در نقشه تهران ۱۳۳۲ پارک کودک یک نقطه دارد.
اولین شهر بازی با مفهوم امروزی در سال ۱۸۹۳ در ایلینویز شیکاگو افتتاح شد. مهمترین ویژگی این پارک بازی داشتن چرخ و فلکی بود که بلندتر از سایر چرخ فلک‌ها بود و به کمک نیروی برق می‌چرخید. در سال ۱۹۲۷ افتتاح وسیله تازه و مهیجی به اسم ترن هوایی در پارک اسب دوانی بروکلین در نیویورک مفهوم شهربازی را با ترشح آدرنالین زیاد همراه کرد. این تفریحات خیلی زود به سراسر جهان رسید.
استقبالی که در جهان از این وسایل شد باعث شد تا در ایران هم کسانی به فکر ایجاد مکانی برای بازی کودکان و البته بزرگترها افتادند و نخستین وسایل بازی در پارک شهر تهران نصب شد. اما این وسایل در حد تاب و سرسره و الاکلنگ بود. از این لحاظ باید با اطمینان بگوییم که اتوبان کودک نخستین شهربازی تهران است. شهربازی که برای تهرانی‌ها هم اتفاق تازه‌ای بود.
به نوشته منابع محدودی که وجود دارد در آن سالها در حاشیه خیابان در حوالی باغ قدیم امیریه باغی بود که ادامه یا شاید هم بخشی از باغ نایب‌السلطنه ناصرالدین‌شاه بود که بعد از مرگش به شهرداری داده شده بود. این باغ تبدیل به این پارک شد و در آن برای اولین بار ترن برقی و چرخ و فلک و تونل وحشت و مینی ماشین‌هایی که بچه‌ها می‌توانستند آن‌ها را برانند نصب شد. سوار شدن در این وسایل هرچند در ابتدا ترسناک بود اما خیلی زود تبدیل شد به یکی از مهمترین سرگرمی‌های این بخش از تهران و هر روز تعداد زیادی را از غروب تا نیمه شب به اتوبان کودک می‌برد. عکس‌های زیادی از بچه‌های دیروز میانسالان و کهنسالان امروزی هست که در ترن برقی یا پشت به چرخ و فلک اتوبان کودک ایستادند و ژست گرفتند.
سرنوشت اتوبان کودک مانند لونا پارک و فانفار در تعطیل و فراموشی مطلق بود. حالا درست همان جایی که اتوبان کودک است یعنی بالاتر از مولوی نرسیده به مهدیه یک فضای متروک است که بچه‌های قدیم امیریه می‌گویند روزگاری خاطرات زیادی از آن داشتند. فضایی که در سال ۱۳۹۸ توسط شهرداری تهران خریداری شد تا اتفاقاتی را در آن رقم بزنند. اتفاقاتی که به نظر نمی‌رسد اتوبان کودک دهه‌های قدیم را از خواب بیدار کند.
پژوهشگر :فرزانه ابراهیم زاده
نظر شما