لزوم شکل گیری ساختارهای مشارکت حکمرانی محلی

شهر: با گذشت ۱۳۰ سال جمعیت تهران جمعیت آن ۸۰ برابر شده است و ظرفیت استفاده آن هم از منابع زیست محیطی متعاقبا ۸۰۰ برابر شده است، این افزایش مصرف به این دلیل بوده که به تکنولوژی های جدید دست پیدا کرده ایم.

به گزارش شهر، دومین نشست از سلسله نشست های فعالان حوزه صنعت روز دوشنبه ۱۱ اسفند ماه با حضور جمعی از فعالان حوزه آب و محیط زیست شهری و همچنین فعالان اقتصادی، صنعتگران و تولیدکنندگان با هدف بیان مسائل و چالش های این حوزه برگزار شد. اهم محورهای مورد بررسی در نشست حوزه آب و محیط زیست شهری با هدف دستیابی به راهبردها و راهکارها، شامل کاهش مصرف آب شهری، استفاده مجدد از آب شهری، مدیریت غیرمتمرکز فاضلاب شهری و همچنین ظرفیت سازی برای ذی نفعان و دغدغه مندان برای استفاده مجدد از آب شهری بود. در این نشست ضمن تشریح چالش ها و مسائل موجود، راه حل هایی به منظور رفع مسائل پیش روی صنعتگران و کارآفرینان کشور در حوزه آب و محیط زیست شهری ارائه شد.

ساختارهای مشارکت حکمرانی محلی را باید شکل دهیم

سید اویس ترابی، رییس اندیشکده زیست پذیری گفت: بیشترین آب تهران توسط جمعیت آن مصرف می شود، البته در فعالیت های دیگر هم آب مصرف می شود، اما بیشترین میزان آب مصرفی مربوط به جمعیت آن است. در حاضر جمعیت تهران نزدیک به ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر است و مصرف آب شرب آن یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب است. ۷۰۰ میلیون متر مکعب از این آب مصرفی به طور مشخص برای تهران از سدهای پنج گانه تامین می شود و ۳۰۰ میلیون متر مکعب از آب های دشت تهران تامین می شود. این در حالی است که دیگر این پنج سد هیچ آب اضافی برای تخصیص به شهر تهران ندارند.

به گفته او؛ در آینده تهرانی با بحران کم آبی و فرونشست زمین پیش روی ماست و نیاز داریم که برای جمعیت تهران به عنوان یک مولفه فکری اندیشیده شود. حداکثر ظرفیت تهران برای پذیرش جمعیت پنج میلیون نفر است، آن هم با فرض اینکه الگوی مصرف ۱۵۰ لیتر در روز باشد.

این صنعتگر تاکید کرد: ساختارهای مشارکت حکمرانی محلی را باید شکل دهیم. به طوری که مردم بتوانند در مدیریت سرزمین خود مشارکت داشته باشند. همانطور که کشورهای توسعه یافته در این مسیر حرکت می کنند و ایران تاریخی ما هم به این ترتیب بوده است.

لزوم تدوین دستورالعمل های دقیق در حوزه زیرساخت ها

در ادامه مهدی بستانچی، عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان سیستم های تهویه مطبوع با اشاره به خروجی اولین نشست که در تاریخ ۴ اسفند برگزار شد، گفت: بیش از ۱۵ تشکل حرفه ای صنعتی حضور داشتند و به بیان نقطه نظرات پیرامون مسائل مختلفی پرداختند که در حوزه صنعت همکاران ما با آنها دست به گریبان هستند و همفکری و هم افزایی خوبی در قالب این نشست حاصل شد. مطالبات صنعت ارائه شد

بستانچی با اشاره به مشکلات زیست محیطی در شهرک های صنعتی افزود: از ابتدای تشکیل این شهرک های صنعتی ما در این شهرک ها با مشکل فاضلاب مواجه بوده ایم و تصفیه خانه های ساخته شده، متناسب با ظرفیت شهرک های صنعتی نبوده است. هزینه مناسبی در این بخش ها صرف نشده و صنعتگران همیشه با مشکل کمبود زیرساخت ها در شهرک های صنعتی مواجه بوده اند.

او ادامه داد: بحث دیگر ما مشکل تامین آب در شهرک های صنعتی است و کمبود آب در این شهرک ها از مشکلات عمده ماست.

بستانچی تاکید کرد: آلودگی واحدهای صنعتی به دلایل مختلف از قبیل فرسودگی، تکنولوژی و... است و قوانین و مقررات مدون و روشنی هم دراین حوزه نداریم. عمده قوانین و مقررات در حوزه های صنعتی شامل همان قوانین و مقررات در حوزه های کارگری است. طرح جامع و مقررات مشخصی در این رابطه نداریم و امیدواریم با برگزاری این سلسله نشست ها بتوانیم در این حوزه دستورالعمل های دقیقتری داشته باشیم و راهکارهایی را ارائه دهیم.

امکانات اولیه زندگی حق نسل آینده است

مدیر مرکز تحقیقات مهندسی بیوشیمی و کنترل محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف در این نشست گفت: در روز جمعیت تهران به لحاظ حضور ساکنان شهرهای اطراف تهران در محل کار، بیش از ۱۱ میلیون نفر است. این شهر رشد کرده بدون اینکه زیربناهای لازم را در آن احداث کنند. به طور مثال در مناطق ۲۲، ۱۴ و ۲۰ و سایر مناطق تهران اجازه ساخت و ساز داده شده، بدون اینکه پیش بینی کنند آب و فاضلاب مورد نیاز آن چگونه تامین خواهد شد.

سید مهدی برقعی افزود: تنها یک سازمان یا یک ارگان مسئول این وضعیت پایتخت نیست. باید روی این مسائل چاره اندیشی کنیم و به سمت و سویی برویم که محیط امن تری را برای شهروندان فراهم کنیم. این حق نسل آینده است که از امکانات مناسب زندگی در این شهر برخوردار باشند.

به گفته این کارشناس در حال حاضر بسیاری از دفاتر کار تعطیل شده و مردم در منازل خود مشغول به کار هستند. در تمام دنیا به این نتیجه رسیده اند که در دوره بعد از کرونا زندگی دیگر به روال پیش از کرونا بازنمی گردد، اما ما هنوز از این موضوع غافلیم و همچنان با ترافیک های شدیدی در راه ها مواجهیم. در بسیاری از مشاغل امکان دورکاری وجود دارد، اما ما هنوز به این مسائل پایه ای شهری توجه نمی کنیم.

ضرورت ممیزی انرژی در تصفیه خانه های آبی

 غلامرضا نبی، استاد دانشگاه محیط زیست دانشگاه تهران هم در این نشست گفت: بسیاری از افراد به دلیل گرانی مسکن در اطراف تهران ساکن شده اند و این در حالی است که محل کار آنها در تهران است و به همین دلیل سیل جمعیت موجب ترافیک شدید در مسیرهای منتهی به تهران می شود.

او با اشاره به چالش های استفاده مجدد از آب با توجه به بحران آب گفت: در بحث استفاده مجدد از آب ما اگر یک میلیون متر مکعب آب مصرف می کنیم، ۷۰۰ میلیون متر مکعب پساب و فاصلاب داریم که این فاضلاب هر روز در آمار ارائه شده از سوی وزارت نیرو و یا شرکت آب و فاضلاب، گویای این است که تصفیه خانه های فعال در مدار چه تعداد هستند و چه میزان از آن وارد تصفیه خانه شده و تصفیه می شود؛ اما میزان تولید پساب عدد قابل توجهی نیست، چون کنترلی روی بخش فاضلاب نیست. این مسئله موجب شده که در تصفیه خانه ها هم راهبری درستی انجام نمی شود و بنابراین پساب تولیدی قابلیت استفاده ندارد.

او با تاکید بر ضرورت ممیزی انرژی در تصفیه خانه ها گفت: میزان انرژی مصرفی در تصفیه خانه ها هزینه بسیار بالایی به دنبال دارد. زمان آن است که به سمت فرایندهای جدیدتری برویم و فرآیندهای موجود را تغییر دهیم.

علی مریدی، استادیار دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست دانشگاه شهید بهشتی نیز در این همایش با اشاره به چالش ها و کمبودهای تصفیه فاضلاب و استفاده مجدد از آب در حوزه حکمرانی، گفت: نبود قوانین و مقررات و چالش در تامین منابع و شکل گیری بازار از چالش هایی است که در این زمینه باید اقدامات جدی انجام گیرد و نهاد متولی مشخص و تکالیف آن مشخص شود.

محدودیت واردات کودهای کشاورزی منجربه ارتقای سلامتی مردم شد

رییس انجمن تولیدکنندگان ماشین آلات کشاورزی با بیان اینکه تحقق مطالبات به عزم و بودجه نیاز دارد، گفت: دولت به وظایف حاکمیتی خود در بخش های زیست محیطی عمل نکرده است. چون برای دولت هزینه بر بوده و این در حالی است که در کشورهای پیشرفته دنیا به مسائل زیست محیطی بسیار اهمیت می دهند.

حمیدرضا نامی، افزود: در مورد مقابله با بحران های پیش رو باید دو اقدام به صورت موازی انجام بگیرد. اول اینکه جلوی ابتلای روزافزون اکوسیستم را بگیریم و دوم اینکه به فکر اجرایی کردن راهکارها باشیم.

او ادامه داد: در حوزه کشاورزی علیرغم اینهمه تخصص و مسائل اقتصادی مترتب بر آن، به اجبار شرایط تحریم وضعیت ما کمی بهتر شده و آن هم در بخش واردات کود بوده است. چرا که قیمت کود وارداتی به دلیل رشد نرخ دلار بسیار رشد کرد و به دلیل اینکه واردات کود ارزبر بود و دولت بودجه کافی نداشت، به ناچار مجبور به کاهش مصرف کود شد. درواقع مسائل اقتصادی باعث شد که از نظر زیست محیطی وضعیت سلامتی مردم شرایط بهتری پیدا کند.

کاربران آب در حوزه قوانین و مقررات حوزه آب جایگاهی ندارند

دانشیار پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به چالش های موجود در حوزه سیاست گذاری و قوانین و رویکردها گفت: در قوانین و مقررات حوزه آب در کشور ما اساسا کاربران آب هیچ جایگاهی ندارند. در صورتی که در کشورهای دیگر کاربران آب چه در صنعت کشاورزی و چه مصرف کنندگان پانلی و... دارای وظایف و حقوقی هستند. وقتی این حقوق و وظایف در قوانین ما وجود ندارد، بنابراین در تصمیم سازی ها هم هیچ دخالتی ندارند. تا زمانی که این نقیصه رفع نشود که بعید است به این زودی رفع شود، بخش زیادی از این مشکلات در جای خود باقی می ماند.

سیدحسین هاشمی افزود: در جریان اجرای پروژه های مرتبط، تجربه ما در مشاوره های عمومی با مردم نشان می دهد نظر مردم با نظر مسئولان در تضاد است و نظر قاطبه مردم صحیح است. مشکل دیگر از هم گسیختگی مدیریتی است؛ یعنی ما نه در سازمان های مختلف، بلکه در بخش های یک سازمان شاهد تفاوت نظرات و صحبت های مدیران اجرایی هستیم.

او با بیان اینکه هنوز در این کشور تفاوت آب، منابع آب و منابع آب تجدید پذیر معلوم نیست، گفت: وزارت نیرو متولی آب است. ما رشد جمعیت را در تهران خواهیم داشت و مشکل کمبود آب به صورت حاد نداریم، مشکل ما بدمصرفی آب است.

 اصلاح الگوی مصرف آب نیازمند فرهنگ سازی و رعایت مقررات ملی ساختمان است

عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی استان تهران نیز در این نشست گفت: در بحث منابع آب در بخش کشاورزی اگر از دبی یاد بگیریم و اگر دانشگاه های خود را تعطیل کنیم و به بخش اجرا وارد شویم موفقتر خواهیم بود. چون ۳۰ سال است که مقاله و تحقیق ارائه می دهیم اما افراد عمل گرا در مجموعه وجود ندارند.

به گفته بیژن خطیبی، ۸ درصد مصارف ما در بخش خانگی است که البته در تهران به دلیل کمبود کشاورزی میزان مصرف خانگی بالاتر است و برای اصلاح الگوی مصرف آب در بخش خانگی به فرهنگ سازی و رعایت مقررات ملی ساختمان نیاز داریم.

او با تاکید بر ضرورت تجدیدنظر درخصوص واقعی سازی قیمت آب و همچنین لزوم رشد نرخ جرایم زیست محیطی که در حال حاضر بسیار پایین است؛ گفت: تولید علم در کشور ما بالاست اما اجرای آنها حتی به یک صدم درصد این مطالعات نمی رسد.

آب تولیدی برای آبیاری محصولاتی با ارزش بسیار پایین استفاده می شود

در همین راستا کارشناس حوزه آب و محیط زیست نیز با بیان اینکه تمرکز جمعیت در تهران ممنجر به خشک شدن رودخانه های آن شده است، گفت: ظرفیت منابع تهران قرار نبوده پاسخگوی چنین جمعیت عظیمی باشد و یک بن بستی در این بخش ایجاد شده است.

رضا مستوری افزود: بن بست دیگر مربوط به قیمت آب در ایران است. علیرغم اینکه هزینه بالایی برای راه اندازی تصفیه خانه ها در تهران می شود، درنهایت آب تولید شده برای آبیاری مزارع و کشاورزی و تولید محصولاتی استفاده می شود که از نظر بین المللی ارزش بسیار پایینی دارند و این رویکرد در دنیا اصلا مورد قبول نیست.

او با بیان اینکه دفن زباله ها منجر به نفوذ شیرآبه های زباله به آب های زیرزمینی می شود و این آبها را آلوده می کند. گفت: تا زمانی که قیمت انرژی واقعی نباشد، هیچ گونه طرح بازیافت آب حتی در صد سال آینده در ایران جوابگو نخواهد بود.

ساختمان های مارک دارضرورت تقویت جایگاه انجمن­ها و NGO ها

همچنین یک فعال حوزه ساختمان درخصوص چالش های تبدیل ساختمان ها به ساختمان های سبز گفت: ما از سال های پیش به واسطه اینکه تصمیم گرفتیم تحولی در ساخت و سازهای خود ایجاد کنیم و صرفا بحث ساخت و ساز لوکس را مورد توجه قرار ندهیم، به مسائل زیرساختی مثل فاضلاب و استفاده مجدد از آب و مصرف بهینه آب با هوشمندسازی سیستم های تاسیساتی پیگیری کردیم.

کامبیز رحیم نیا با بیان اینکه با چالش های زیادی در این راه رو به رو بودیم و امروز به واسطه شرایط سختی که بر مملکت حاکم است، در بحران هستیم، افزود: برنامه بلندمدت ما باید این باشد که باید آموزش های درستی در مدارس شروع شود تا افراد موثری در حوزه اصلاح زیرساخت ها تربیت شوند و در آینده جلوی مشکلات را بگیریم.

او با تاکید بر ضرورت تقویت جایگاه انجمن­ها و NGO ها گفت: اگر انجمن­ها و NGO های بخش خصوصی قدرت بگیرند و اجازه تغییر قوانین را ندهند؛ به عنوان یک راهکار خوب دراین بخش قابل طرح است و این گونه گروه ها می توانند جلوی اتفاقات ناگوار را بگیرند.

نظرات کارشناسی ما­به­ازایی در نهادهای سیاست گذار ندارد

یک کارآفرین نیز با اشاره به چالش های شهری گفت: دغدغه های عمیق اگر برطرف شود می تواند به بهبود وضعیت فعلی کمک کند؛ اما مشکل این است که نظرات کارشناسی در کشور ما ما­به­ازایی در نهادهای تصمیم گیر و سیاست گذار ندارد.

امین شاکری افزود: یعنی بدنه کارشناسی و نخبگان و پژوهشگران اقدامات علمی و پژوهشی دقیقی را انجام می دهند، اما ما به ازایی در دستگاه های تصمیم ساز ندارد و این یک دور باطل است که در کشور به آن دچاریم و رفع این مسئله نیازمند تغییراتی در نظام حاکمیتی است.

او گفت: در زمینه تدوین بخشنامه های مرتبط با کسب و کارها و زندگی مردم یکجانبه عمل کرده و بدون نظرخواهی از فعالان این حوزه راجع به آن تصمیم گیری می کنند و شاهد سوءمدیریت در بیشتر بخش ها هستیم که اگر اصلاح شود، منجر به این می شود که شرایط فعلی بهبود یابد.

یک فعال صنعتی نیز درخصوص راهکارهای رفع موانع استفاده مجدد از آب گفت: نگاه ما نمی تواند نگاه دستوری باشد. ما همانند پسماند به پساب هم باید از دو بعد توجه کنیم و در نظر بگیریم که آیا نگاه ما منبع محور است یا مصرف محور و باید راجع به این فکر کنیم.

شهرام هاشمی مرغزار با بیان اینکه مشکل بخش کشاورزی ما فقط مصرف آب نیست، گفت: باید از حاکمیت بخواهیم که به دنبال راه حل ها باشد و آنها را در سیاست گذاری ها لحاظ کند.

او تاکید کرد: همانطور که در بخش اقتصاد اقتصاد دستوری جواب نمی دهد در بخش کشاورزی هم به همین صورت است. انتظارات نامتعارف نباید داشته باشیم باید از حکمرانان و نهادهای حاکمیتی به دنبال این باشیم که در عین اینکه به فکر واقعی سازی قیمت انرژی باشند، از طرف دیگر راهکارهایی را هم برای افزایش درآمدها و تحقق عدالت اجتماعی در همه جوانب پیش بینی کنند.

ضرورت ورود سرمایه گذار به حوزه اقتصاد آب و فاضلاب

متخصص آب و محیط زیست نیز با بیان اینکه در طرح های جامع شهری و طرح های هادی که برای روستاها تهیه می شود، مهمترین موضوع، بحث آمایش سرزمین است، گفت: دغدغه دولت این است که ما این را در حوزه شهرسازی و یا در حوزه برنامه ریزی باید ببینم و چالش های فراوانی در این بخش وجود دارد.

احمری تاکید کرد: موضوع اصلی این است که فعالیت اقتصادی متخصصان و کارآفرینان کمرنگتر دیده می شود. اقتصاد فاضلابی و اقتصاد آب زمانی می تواند تحرکی در این بخش ایجاد کند که سرمایه گذار به حوزه اقتصاد آب یا اقتصاد فاضلاب ورود کند و اگر سرمایه گذار تمایلی به ورود به اقتصاد آب یا هر حوزه دیگری از خود نشان ندهد، تلاش متخصصان و تولیدکنندگان به جایی نمی رسد.

جای خالی مدیران اجرایی در نشست های بخش خصوصی

رییس تعاونی تولیدکنندگان سازه های فولادی نیز در این همایش گفت: همواره راهکارهای خوبی از سوی کارشناسان ارائه می شود، اما متاسفانه کسانی که باید این راهکارها را اجرایی کنند، در این گونه نشست ها حضور ندارند و ما به عنوان بخش خصوصی هیچ گاه این مسئولان اجرایی را در کنار خود نداریم.

سعید زارع حقیقی تاکید کرد: امیدواریم که درخواست مطالبه گری که امروز از سوی چندین تشکل شکل گرفته قوت بگیرد و از قدرت NGO ها غفلت نشود. ما کارهای غیرممکن را به ممکن تبدیل کرده ایم. ما قدرت علمی و توان اجرایی بالایی داریم و اینکه چرا از آن بهره نمی برند تاحدی به کم کاری خود ما نیز برمی گردد.

رشد ۸۰۰ برابری استفاده از منابع زیست محیطی طی ۱۳۰ سال گذشته

در این نشست کارشناس حوزه مدیریت بحران با طرح این پرسش که چرا رویکردهای ما کوتاه مدت است و چرا در شهری که در زمان ناصرالدین شاه یعنی سال ۱۲۶۰ که تهران حدود ۱۰۴ هزار نفر جمعیت داشت، اکنون این جمعیت به حدود ۸ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر طبق آمارسال ۲۰۱۶ رسیده است، گفت: با گذشت ۱۳۰ سال جمعیت تهران جمعیت آن ۸۰ برابر شده است و ظرفیت استفاده آن هم از منابع زیست محیطی متعاقبا ۸۰۰ برابر شده است.

نوری اضافه کرد: این افزایش مصرف به این دلیل بوده که به تکنولوژی های جدید دست پیدا کرده ایم و قبلا اگر از طریق چاه آب تامین می شد، امروز به واسطه پیشرفت تکنولوژی شرایطی برای ما فراهم شده که از ظرفیت های موجود مثل آب بیشتر استفاده کنیم.

او افزود: چرا در این مدت فکر نکرده ایم که حال امروز با حسرت به گذشته خود نگاه کنیم. برداشت من این است که به بحران عادت کرده ایم و در شرایطی که افراد به بحران عادت می کنند، تنها به فکر حفظ خود و خانواده خود در این شرایط بحرانی هستند و در دوره های مدیریتی که در آن قرار می گیرند، اهداف بلندمدت را لحاظ نمی کنند.

نوری اظهار داشت: اگر ذهنیت ها را عوض کنیم و یاد بگیریم که برای منابع انرژی و آب کشورمان ارزش واقعی را قایل شویم، می توانیم به سر منزل واقعی خود برسیم.

NGO های بخش خصوصی هم باید به دنبال گرفتن بودجه باشند

نماینده انجمن حرفه‌ای روشنایی و نور پردازی تهران با اشاره به رسالت پویش جمعیت متخصصان و صنعتگران و تولیدکنندگان تهران گفت: اگر مردم و این پویش ها و متخصصان و کارآفرینان بخواهند کاری انجام دهند باید کفش آهنین بپوشند. تمام راه حل هایی که ما در زمینه امکان سنجی، مشاوره، طراحی و تولید، به دنبال آنها هستیم، همه جای کار دارد.

فراز بیان کرد: در این صورت حوزه بسیار وسیعی برای اشتغال زایی جوانان ما فراهم می شود؛ اما این در شرایطی امکانپذیر است که انتفاع آن در حوزه­های مختلف ایجاد شود همانطور که بودجه های مختلفی را برای بخش های نظامی تخصیص می دهند، NGO های بخش خصوصی هم باید به دنبال گرفتن بودجه باشند و در زمینه طراحی و مشاوره و تولید سرمایه گذاری شود. این امر غیرممکن نیست و قابل انجام است.

۱۲ اسفند ۱۳۹۹ - ۱۶:۱۶
کد خبر: 8963

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 1 + 2 =