مجسمه ها یا یادگارهای شهری

در این روزگار مجسمه های شهری به نمادی از شهرها تبدیل شده است، نمادهایی که علاوه بر داشتن پیام و مفهوم جاذبه ای برای گردشگران نیز به شمار می روند. برای نمونه خیلی از گردشگران ایران وقتی به خرقان سفر می کنند با مجسمه شیخ ابوالحسن خرقانی عکس یادگاری می اندازند، گرچه حتی ساخت آن نیز هنرمندانه نیست. یا در پایتخت، کسانی که در پارک ملت یا آب و آتش قدم می زنند شاید وسوسه شوند و با مشاهیر فریزشده در پارک عکسی به یادگار بیندازند، مجسمه ابوریحان بیرونی در پارک لاله با آن سیاره های دور سرش که محمدعلی مددی آن را ساخته، حتما نظرها را به خود جلب می کند. همین طور مجسمه هایی که در میادین شهری جا خوش کرده اند همچون مجسمه حکیم ابوالقاسم فردوسی در میدان فردوسی که به دست توانگر ابوالحسن خان صدیقی ساخته شد یا مجسمه گرشاسب میدان حر که غلامرضا ارژنگ آن را ساخت. شاید بتوان گفت که در ایران بیش از آن که مجسمه ها برگرفته از افسانه ها و داستان ها باشد تندیس یا سردیسی است از مشاهیری که در طول زمان برای این مرز و بوم افتخارآفرینی کردند.

در دنیا گاهی نویسندگان هم به کمک شهرها می آیند و داستان های آنان دستمایه مجسمه سازان می شود، گاهی هم مجسمه هایی که ریشه در افسانه های محلی دارند، به نمادی از آن شهر تبدیل می شوند. برای مثال مجسمه برنزی نوازندگان شهر برمن آلمان که پس از جنگ جهانی دوم و در سال ۱۹۵۳ ساخته شد، حالا یک نماد گردشگری است که هر توریستی که وارد این شهر می شود حتما با آن عکس دارد و یا به نیت خوش یمنی بینی حیوانات را نوازش می کند.

یا برای نمونه مجسمه هایی که به بهانه بزرگداشت مراسمی ساخته شدند الان جاذبه گردشگری آن شهر هستند. همچون مجسمه مادر  که مجسمه ای است بزرگ بر فراز بلندی‌های اطراف شهر تفلیس پایتخت گرجستان و تقریباً از تمام نقاط شهر قابل رویت است. ساخت این مجسمه در سال ۱۹۵۸ و به مناسبت هزار و پانصد سالگی شهر تفلیس، توسط یک مجسمه‌ساز گرجی به نام «الگوجا آماشوکلی» انجام شده‌است.

از سویی دیگر علاوه بر آنچه گفته شد، مجسمه ها در باورهای ایدئولوژیک شهروندان نیز نقش موثری دارند. برای نمونه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ تمام مجسمه های رضاخان و محمدرضا پهلوی در شهرهای ایران سرنگون شدند. همینطور در سال ۱۳۸۲ پس از سقوط صدام حسین، مجسمه او نیز در میدان فردوس بغداد پایین کشیده شد.

 باید گفت که کیفیت ساخت و توانمندی هنرمند مجسمه ساز برای ساخت مجسمه ای شبیه به چهره شخص مورد نظر (اگر تندیس یا سردیس است) از عواملی است که برای شهروندان علقه و حس تعلق به وجود می آورد که اگر مورد پسند واقع شود علاوه بر یادآوری شخصیت آن بزرگ، به طور حتم یک جاذبه گردشگری نیز خواهد شد.