یکی از الزامات ضروری مدیریت کلانشهرها در حوزه زیرساخت، اجرای طرح‌های مدیریت آب‌های سطحی و سیلابی جهت افزایش ایمنی شهر و کاهش اثرات مخرب زیست محیطی، ایمنی و اجتماعی در برابر خطرات سیلاب است. در این راه، طی پنجاه سال گذشته در کلانشهر تهران، شبکه اصلی جمع آوری و هدایت آب های سطحی متشکل از شبکه ای سترگ و گسترده بیش از ۵۳۰ کیلومتر (شامل تونل هایی به قطر ۳.۷ متر در اعماق بیش از ۳۰ متری زمین، کانال های روباز و مدفون حوضچه های بزرگ تعدیل و رسوبگیر، سازه های ریزشی منحصر به فرد با ارتفاع تقریبی ۴۰ متر و ...) با اعتبارات عمرانی شهرداری پایتخت، طراحی و اجرا شده است. به عبارتی دیگر، تاسیسات و سازه های مذکور، بخشی از سرمایه های ارزشمند زیرساختی شهر تهران با ارزش بالغ بر ۲۰۰ هزار میلیارد ریال است که وجود یک متولی واحد، کارا و یکپارچه جهت بهره برداری، نگهداری و تعمیرات (نگهداشت) شبکه اصلی آب های سطحی ضروری است.
اما فقدان وجود این متولی در مدیریت شهری پایتخت باعث شده است که کارایی سیستم کاهش یافته و به مرور زمان آسیب های جدی به برخی تاسیسات و بخش های شبکه وارد شود. همچنین به دلیل عدم دسترسی مناسب و گاها کم توجهی به بخش هایی از شبکه که جزو فضاهای پنهان شهری هستند، این مجاری متأثر از تبعات منفی نظیر تخریب های سازه ای در بستر زمان، تجاوز تاسیسات متعدد شرکت های خدماتی، ورود غیر مجاز پساب فاضلاب و...قرار گرفته اند که تهدیدات جدی زیست محیطی، ایمنی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت. به همین منظور و به استناد نتایج حاصل از سند طرح جامع مدیریت آب های سطحی شهر تهران (مصوب ۱۳۹۰؛ جلد دهم)، لزوم تعریف ساختار و فرآیندهای سازمانی جهت انجام یکپارچه ماموریت های نگهداشت (بهره برداری، نگهداری و ترمیم و مرمت) در کنار امور طراحی و اجرای پروژه های توسعه ای شبکه اصلی آب های سطحی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
در حال حاضر واحدهای مختلفی در شهرداری تهران، به صورت جزیره ای، تنها بخشی از فعالیت های مذکور جهت امور مرتبط به شبکه اصلی آب های سطحی را انجام می دهند. در این خصوص توسعه و احداث شبکه و تاسیسات مورد نیاز، توسط شرکت خاکریزآب حوزه معاونت فنی و عمرانی و لایروبی کانال ها و مجاری به عنوان بخش اولیه و محدودی از فرآیند نگهداشت، توسط همکاران معاونت خدمات شهری انجام می شود. اما فقدان تمرکز در راهبری و فقدان برنامه مدون و یکپارچه که در برگیرنده جمیع شرح وظایف و فرآیندهای فوق الذکر با متولی واحد باشد، اتلاف ظرفیت های منابع مالی و انسانی شهرداری تهران از یکسو و عدم بهره وری مطلوب شبکه را به همراه داشته است.
پر واضح است انجام وظایف حائز اهمیتی نظیر تعمیرات دوره ای و اضطراری، رفع مشکلات هیدرولیکی و گلوگاهی، حفاظت (رفع معارضین تاسیساتی موجود و جلوگیری از ایجاد معارضین جدید) از شبکه موجود و دیگر وظایف پیش بینی شده در نگهداشت شبکه اصلی آب های سطحی و همچنین پیشبرد طرح جامع احیا و ساماندهی رود دره های شهر تهران(هفت رود دره موجود)، بدون متولی و بلاتکلیف مانده که در این خصوص ایجاد ساختاری متمرکز جهت مدیریت شبکه اصلی آب‌های سطحی که بتواند به عنوان تصمیم ساز، برنامه ریز، مجری طرح های توسعه آتی و همچنین متولی نگهداشت سرمایه‌ها و دارایی‌های موجود باشد، ضروری و اجتناب ناپذیر خواهد بود.
بر این اساس و با هدف دستیابی به اهداف تعیین شده و ابلاغی در ماده ۶۰ و ۸۴ برنامه پنج ساله سوم شهرداری تهران، ایجاد یک ساختار جدید جهت تصدی گری سازه و تاسیسات شبکه اصلی آب های سطحی با لحاظ کردن تمامی جوانب طراحی، توسعه، احداث، نگهداشت و حفاظت، لازم و ضروری است.
نظر شما