تردد بیش از حد خودروهای شخصی، مهم‌ترین عامل آلودگی هوای پایتخت است/ واقع شدن ایران روی کمربند غبارآلود کره‌زمین

یوسف حجت در گفت‌وگو با شهر، درباره علت اصلی آلودگی هوای تهران در چند سال گذشته توضیح داد: تا زمانی‌که مشکل آلودگی هوای شهر تهران به درستی شناخته نشود، قابل حل کردن نیست. متأسفانه در شناخت علل آلودگی هوا، با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنیم، حرف‌های بسیاری گفته می‌شود؛ اقدامات بسیاری انجام می‌شود اما ارتباطی به آلودگی هوا ندارد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه سهم بیشتر آلودگی هوای شهر تهران مربوط به ذرات معلق به ویژه PM ۲.۵ است، افزود: یکی از مهم‌ترین عوامل تولید و انتشار ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، عوامل طبیعی هستند. این روزها حتی در مناطقی که هیچ فعالیت انسانی انجام نمی‌شود [مثل اتوبان کاشان]، هوا از نظر ذرات معلق بسیار آلوده است و میدان دید با تهران فرق زیادی ندارد.

حجت ضمن اشاره به آلاینده‌های طبیعی و انسان ساخت، گفت: بنابراین بخش عمده‌ای از ذرات آلاینده بومی است و بخش دیگر به علت سیاست‌های غلطی است که به خشک شدن کشور منجر شده است. ناسا نقشه‌ای منتشر کرده که نشان دهنده یک کمربند غبارآلود روی کره زمین است که از چین تا شمال آفریقا امتداد پیدا کرده و از نظر آلاینده PM۲.۵ در شرایط نامطلوبی قرار دارد. ایران هم روی این کمربند واقع شده است.

وی درباره نقش خودروهای بنزینی در آلودگی هوا اظهار کرد: برخلاف تصور بعضی از کارشناسان که فکر می‌کنند آلودگی هوا ریشه در معاینه فنی، استاندارد خودرو و بنزین دارد، علت اصلی آلودگی هوا، تردد بیش از حد خودروهای سواری شناسایی شده است.
 
حجت در ادامه توضیح داد: خودروهای جدید پاشش مستقیم یا direct injection هستند. یعنی سوخت انژکتور به طور مستقیم داخل موتور پاشیده می‌شود. زمانی که سوخت به طور مستقیم داخل سیلندر پاشیده شود، شرایط موتور به دیزل شباهت پیدا کرده و ذرات بیشتری تولید می‌شود. دیزل هم پاشش مستقیم است. اصرار بیجایی که روی بالابردن استانداردها می‌شود، جز ایجاد هزینه برای ممکلت چیز دیگری در برندارد. برای خودروهای ما یورو ۴ بهترین استاندارد آلودگی است.
 

منابع تولید نیمی از ذرات معلق چیست؟

وی با تأکید بر اینکه مشکل اصلی آلودگی هوا در شهر تهران، تردد زیاد است، عنوان کرد: منابع تولید و انتشار حدود ۵۰ درصد ذرات، سایش لاستیک، سایش لنت، سایش آسفالت و بازپخش این ذرات است. مهم ترین اقدامی که می‌تواند باعث کاهش PM۲.۵ در شهرهای بزرگ می‌شود، کاهش تردد است.
 
این استاد دانشگاه ضمن اشاره به سیاست دولت‌ها در زمینه تشویق خودروهای شخصی یادآور شد: بنزینی که زمانی یک دلار فروخته می‌شد، امروز حدود پنج سنت عرضه می‌شود. فروش ارزان بنزین و قیمت دستوری خودرو که چند صد میلیون تومان زیر قیمت بازار است، سبب می‌شود که حمل و نقل مردم به سمت حمل و نقل شخصی سوق پیدا کند. متاسفانه آنطور که دست و دلبازانه برای توسعه حمل و نقل شخصی هزینه می­‌کنیم برای حمل و نقل عمومی هزینه نمی‌کنیم.
 
حجت در ادامه بیان کرد: به گفته یکی از مسئولان وزارت نفت، سالیانه ۸۰ میلیارد دلار یارانه بنزین داده می­‌شود؛ اگر فقط چند میلیارد دلار از یارانه یک سال بنزین، صرف توسعه مترو و برقی کردن اتوبوس های شهری می‌شد، به بهترین سیستم حمل و نقل عمومی دست پیدا می‌کردیم و مشکلات امروز شهر، به ویژه ترافیک و آلودگی هوا به شدت کاهش پیدا می‌یافت.

خودروهای دیزل، دومین عامل انتشار ذرات معلق

وی ضمن اشاره به ممنوعیت شماره گذاری خودروهای دیزل در دهه هشتاد، گفت: زمانی که بنده در سازمان محیط زیست مسئولیت داشتم شماره گذاری خودروهای دیزلی در پایتخت ممنوع شد. در نتیجه طی آن سال‌ها، چند هزار اتوبوس‌ گازسوز وارد شهر شدند. اگر همچنان ممنوعیت شماره گذاری خودروهای دیزل در تهران وجود داشت و لغو نمی‌شد، تمام اتوبوس‌های دیزل امروز گازسوز بودند.
 
این استاد دانشگاه، دومین عامل انتشار ذرات معلق در کلانشهرها را خودروهای دیزل نام برد و افزود: اگر بخشی از یارانه بنزین و خودرو به حمل و نقل عمومی اختصاص می‌یافت و خودروهای دیزل شهری برقی می شدند، وضعیت اینگونه نبود.
 
حجت با بیان اینکه مشکل اصلی آلودگی هوا، گرد و غبار و ذرات معلق است، افزود: البته کارخانجاتی که تولید ذرات معلق می‌کنند نظیر واحدهای تولید شن و ماسه و آسفالت در این آلودگی سهیم هستند.

مشکل آلودگی هوا دیگر گازی نیست

وی با اعلام اینکه آلاینده فعلی آلودگی هوا، PM با منشأ تردد بیش از حد، خودروهای دیزلی و واحدهای منتشر کننده ذرات (شن و ماسه) هستند، یادآور شد: طی ۱۰ سال گذشته CO عمدتا در شرایط پاک بوده و شاخص آن حتی یک روز هم به ۱۰۰ نزدیک نشده است. در ۱۰ سال گذشته بیش از ۹۰ درصد روزهای آلاینده به علت PM۲.۵ بوده و روزهای آلاینده به علت آلاینده های گازی کمتر از ۱۰ درصد بوده است. در حالیکه ۲۵ سال پیش و قبل از انژکتوری شدن خودروها، CO در یک سوم روزهای سال در شرایط نامطلوب قرار داشت.
 
سرپرست اسبق معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه مشکل آلودگی هوا، PM است و مشکل دیگر CO نیست، افزود: البته اکسیدهای ازت حدود ۳ درصد در آلودگی هوا نقش دارند. ازن هم در تشدید آلودگی هوا نقش دارد، ولی این آلاینده در روزهای گرم اواخر بهار و اوایل تابستان خودش را نشان می‌دهد و بالاتر از حد مجاز می‌رود، اما در زمستان مشکلی ایجاد نمی‌کند.

حجت در پاسخ به این پرسش که گوگرد موجود در هوای تهران ناشی از مازوت سوزی است یا خیر، گفت: در هیچ یک از نیروگاه‌های تهران مازوت سوزانده نمی‌شود. گوگرد عمدتا در شرایط پاک قرار دارد و آلودگی قابل توجهی ندارد، البته در آذر ماه برای چند روز اکسیدهای گوگرد افزایش غیر عادی پیدا کرد که باید علت آن بررسی شود.

انتهای پیام/