درخونگاه ؛ خون یا خان؟

شهر: درخونگاه محله ای است که هنوز هم مشخص نیست وجه تسمیه آن سکنی گزیدن وزرا متعدد -درخانگاه- بوده و یا خونریزی های متعدد بر سر نخلی در ایام محرم آن را با نام «درخونگاه» مشهور کرده است.

به گزارش خبرنگار شهر، در قدیمی‌ترین نقشه تهران (۱۲۷۵ ه. ق) «درخونگاه» جاخوش کرده است. این محله احتمالا قدمتی به اندازه ۴ محله نخست طهران -سنگلج، اودلاجان (عودلاجان)، بازار و چاله‌میدان- دارد.

بافت قدیمی، کوچه های باریک و طولانی، خانه های کاه گلی با درهای کوتاه، کوبه های دوگانه و خانه های بیرونی-اندرونی از ویژگی های کم نظیر این محله است. درخونگاه در تقسیمات شهری امروز در منطقه ۱۲ و در نزدیکی بازار تهران و خیابان پانزده خرداد واقع شده، نام امروزی اش شهید اکبرنژاد است.

محله درخونگاه میان چهاراه بوذرجمهری و چهارراه گلوبندک، واقع بود و در میانه آن بازارچه یا چهارسویی با سقف ضربی بود که به خیابان شاهپور، گذر مستوفی و قلی، کوچه کلیسا، بازارچه نو، مسجد شازده خانم، بازارچه قوام‌الدوله، پاچنار و بازار راه داشت.

گرمابه قدیمی درخونگاه که میرزا رضا قلی طالقانی آن را بنیان گذاشته بود و با گذشت زمان به مدرسه «چال حصار» تبدیل شد، از ماندگارترین های این محله است.

تکیه درخونگاه

یکی دیگر از جاذبه های گردشگردی این محله تکیه ای به همین نام است که در کنار تکیه حاج رجبعلی، میرزاحسین حکیم‌باشی، زنبورک‌خانه، دباغ‌خانه، رضاقلی، حیاط شاهی، چهل‌تن، سرپولک، عودلاجان و هفت از قدیمی ترین تکیه های تهران است. این تکیه هنوز هم در محرم میزبان عزاداران حسینی است و در دیگر روزهای سال کارگاه چوب بری.

لوکیشنی جذاب 

بافت قدیمی این محله باعث شده بسیاری از سریال‌ها و فیلم های سینمایی در این محله فیلم‌برداری شود. به تازگی نیز فیلمی به کارگردانی همایون اسعدیان و بازی امین حیایی با عنوانی اقتباسی از همین محله در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد.

وجه تسمیه درخونگاه

سه روایت برای نام گذاری این محله وجود دارد؛ نخست مربوط به تکیه درخونگاه است. به روایتی در دوره قاجار برای عبور دسته‌های عزاداری از کنار نخل امام حسین(ع) که در این محله بود،   دعوا و خونریزی می‌شد. به همین دلیل، این محله به نام درخونگاه معروف شد تا اینکه ناصرالدین‌ شاه دستور داد نخل عزاداری محله گرو گرفته شود تا دیگر دعوا و خونریزی پیش نیاید.

همچنین در لغت‌نامه دهخدا آمده است: «درخوانگاه را شاید بتوان گفت جایگاهی که خوانی می‌گستردند و مردم را به مهمانی می‌خواندند و رهگذران را می‌پذیرفته‌اند و بعبارت دیگر خانقاهی بوده‌است. »

روایتی دیگر می گوید که به دلیل سکونت تعداد زیادی از وزرا در این محله از جمله مشیرالسلطنه، مجدالدوله، مستوفی الممالک و ...به این محله خانگاه گفته می شود.

بچه محل های درخونگاه

اسماعیل فصیح، نویسنده و داریوش مهرجویی کارگردان و مترجم نیز از چهره های هنری برخاسته از این محله قدیمی اند. فصیح درباره این محله نوشته است: «بازارچه درخونگاه طهران از زمان قاجار وجود داشته، شاید اوایل «درخانقاه» بوده. نمی‌دانم؛ ولی موجودیت و مفهوم «درخونگاه» حالا برای من یک حالت فکری دوران کودکی است تا یک «بازارچه». مکانش هم البته کوچه‌ای است طرف‌های چهارراه گلوبندک. »

از دیگر نامداران این محله آیت‌الله محمد طباطبائی، از سران مشروطیت می توان نام برد. حمید شیرزادگان، از قهرمان‌های فوتبال دهه چهل ایران در سال ۱۳۲۰ در محله درخونگاه به دنیا آمد و در همان نزدیکی در خیابان شاپور بالید.

بر اساس اسناد تاریخی رضاشاه پهلوی پیش از کودتای سوم اسفند ساکن این محله بوده است. همچنین شعبان جعفری ملقب به شعبان بی‌مخ و شعبان درخونگاه نیز متولد این محله بود و از اواخر دهه بیست، زمانی که از یک دوره تبعید به تهران برگشت در همان‌جا ساکن ماند.

درخونگاه تهران ۱۳۹۹ از شمال به خیابان انقلاب، از جنوب به خیابان امام خمینی، از غرب به حافظ و از شرق به لاله زار نو محدود می شود. اما در گذشته درخونگاه جزئی از سنگلج محسوب می شد.

خبرنگار: نیوشا دبیری مهر

۲۳ مرداد ۱۳۹۹ - ۰۹:۰۷
کد خبر: 3450

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 5 + 2 =