به گزارش خبرنگار شهر، ماجرا از زمانی شروع شد که بهاره آروین به عنوان آخرین نطق پیش از دستور خود در جلسه روز یکشنبه ۲۶ مرداد یک هفته قبل از آخرین رأی گیری اعضای شورای پنجم شهر تهران برای انتخاب هیأت رئیسه انجام داد. او با اشاره به اینکه سه سال حضور در هیأت رئیسه صرف اولویت بخشی و پیگیری تحقق شفافیت در شورای شهر تهران شد، گفت: «به گمانم زمان آن رسیده که باتوجه به تحقق این هدف و اولویت، اکنون پاسخ دادن به یکی از مطالبات به حق جامعه زنان ایرانی در دستور کار شورای اصلاح طلب قرار گیرد. به گونه‌ای که زنان نه فقط در جایگاه منشی و همکار رئیس جلسه، بلکه خود در جایگاه اداره کننده اصلی جلسه قرار گیرند.»
او گفت: «واقعیت آن است که شاید تا سال‌ها، دیگر چنین فرصتی دست ندهد که هم حدود یک سوم از اعضای شورای شهر پایتخت را زنان تشکیل دهند و هم شورایی منسجم و یکدست با رویکردهای اصلاح طلبانه بر سر کار باشد که دغدغه و مطالبات برابری گرایانه زنان مورد اجماع و توافق جمعی آن‌هاست. از همه شما همکاران عزیز تقاضا می‌کنم فرصت تغییر در هیأت رئیسه را که با کناره گیری بنده در سال چهارم فراهم می‌شود، برای پاسخگویی به مطالبات جامعه زنان مغتنم شمرده و با انتخاب یکی دیگر از زنان شورا در جایگاه نائب رئیس شورا، هم به کلیشه‌های جنسیتی حضور زنان در جایگاه منشی پایان داده و هم با ارتقای جایگاه زنان در هیأت رئیسه، بخشی از مطالبات به حق زنان را در جامعه محقق سازیم. »
اما با وجود این سخنان و با وجود اصرار اعضای شورای شهر تهران بویژه زنان برای اینکه بهاره آروین مجددا اعلام کاندیداتوری کند، جایگاه او در هیأت رئیسه به سید آرش میلانی رسید و این کرسی در سال آخر شورای پنجم از زنان گرفته شد و به قول آروین همانطور که در چهار دوره پیش از شورای پنجم هیچگاه پای زنان شورای شهر به هیأت رئیسه نرسیده بود احتمالا تا در سال های آینده و تغییرات سیاسی محتمل بعید است که کرسی های هیأت رئیسه به زنان اختصاص یابد.
از گذشته تا امروز
با این همه نگاهی به پنج دوره حضور زنان در شورای شهر خالی از لطف نیست. نخستین دوره شورای شهر تهران در سال ۱۳۷۷ شکل گرفت و از آن زمان تاکنون یعنی نزدیک به ۲۲ سال گذشته زنان در دوره های مختلف اصولگرایی و اصلاح طلبی شورای شهر تلاش کرده اند که جایگاه خود را در میان مدیران مرد شهری به دست آوردند.
نخستین دوره شورای شهر تهران
نخستین دوره شورای شهر تهران در سال های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱ با ۱۵ عضو تشکیل شد. ابراهیم اصغرزاده، فاطمه جلایی‌پور، سعید حجاریان کاشانی، محمدحسین حقیقی (عضو اول علی‌البدل جایگزین)، احمد حکیمی‌پور، رحمت‌الله خسروی، محمدحسین درودیان، عباس دوزدوزانی، سید منصور رضوی (عضو سوم علی‌البدل جایگزین)، محمود علیزاده طباطبایی، امیر عابدینی (عضو دوم علی‌البدل جایگزین)، محمد عطریانفر، غلامرضا فروزش، مرتضی لطفی، صدیقه وسمقی اعضای این دوره بوده اند که البته عبدالله نوری (رئیس شورا)، سید محمد غرضی و جمیله کدیور جهت کاندیداتوری وزارت و نیز شرکت در ششمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۷۹–۱۳۷۸) از عضویت شورا استعفا کردند و سه نفر از اعضای علی‌البدل جایگزین آن‌ها شدند.
به این ترتیب شورای اول تا پیش از استعفای کدیور سه عضو زن داشته است و این سه (جمیله کدیور، فاطمه جلایی پور و صدیقه وسمقی) نخستین زنانی بودند که به شورای شهر تهران راه پیدا کردند هر چند سهم زنان در دوره اول در ریاست کمیسیون ها و حضور در هیأت رئیسه صفر بوده است.
دومین دوره شورای شهر تهران
دومین دوره شورای شهر تهران نیز با ۱۵ عضو در ۱۳۸۲ تا ۱۳۸۶ تشکیل شد. حسن بیادی، مهدی چمران (رئیس)، رسول خادم ازغدی، محمود خسروی‌وفا، منظر خیرحبیب‌اللهی، خسرو دانشجو، مسعود زریبافان، حسن زیاری، نسرین سلطانخواه، نادر شریعتمداری، حمزه شکیب، عباس شیبانی، حبیب کاشانی، مهنوش معتمدی‌آذر و امیررضا واعظی آشتیانی ۱۵ عضو شورای دوم بودند و به این ترتیب در دوره دوم با اکثریت اصولگرایی تعداد زنان در شورای شهر افزایش نیافت و همچنان سه نفر از ۱۵ نفر شورا را زنان (منظر خیرحبیب اللهی، مهنوش معتمدی آذر، نسرین سلطانخواه) تشکیل دادند.
در این دوره نسرین سلطانخواه، رئیس کمیته درآمدزدایی شورای اسلامی شهر تهران و مهنوش معتمدی آذر، رئیس کمیته فناوری اطلاعات شورای اسلامی شهر تهران و منظر خیر حبیب اللهی، رئیس کمیته کارآفرینی شورای اسلامی شهر تهران شدند و به این ترتیب زنان توانستند سهم تازه ای در مدیریت شهری به دست آوردند.
سومین دوره شورای شهر تهران
پروین احمدی‌نژاد، معصومه ابتکار، معصومه آباد زنان سومین دوره شواری اسلامی شهر تهران در میان ۱۵ عضو یعنی حسن بیادی، مهدی چمران (رئیس)، رسول خادم، خسرو دانشجو، علیرضا دبیر، هادی ساعی، حمزه شکیب، عباس شیبانی، مرتضی طلایی، حبیب کاشانی، احمد مسجدجامعی، محمدعلی نجفی در سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ بودند.
در این دوره معصومه ابتکار با راه اندازی کمیته محیط زیست شورای شهر ریاست این کمیته را به عهده گرفت و معصومه آباد، رئیس کمیته ایمنی و مدیریت بحران شورای اسلامی شهر تهران شد.
چهارمین دوره شورای شهر تهران
چهارمین دوره شورای شهر تهران بر خلاف سه دوره قبلی با ۳۱ نفر عضو اصلی (شامل: ۱۳ نفر از لیست اصلاح‌طلبان، ۱۷ نفر از لیست اصولگرایان و ۱ نفر مشترکاً در هر دو لیست) و ۱۲ عضو علی‌البدل تشکیل شد. مهدی چمران (رئیس)، مرتضی طلائی، ابوالفضل قناعتی، محسن پیرهادی، رضا تقی‌پور، هادی ساعی، ولی‌الله شجاع‌پوریان، عباس جدیدی، احمد حکیمی‌پور، محمد سالاری، محمدمهدی تندگویان، معصومه آباد، غلامرضا انصاری والهه راستگو، رحمت‌الله حافظی، محمد حقانی، فاطمه دانشور، علیرضا دبیر، احمد دنیامالی، اسماعیل دوستی، حسین رضازاده ، محسن سرخو، پرویز سروری، علی صابری، اقبال شاکری، مجتبی شاکری، عباس شیبانی، حبیب کاشانی، عبدالحسین مختاباد، احمد مسجدجامعی و عبدالمقیم ناصحی اعضای این دوره شورای شهر بودند.
در پرجمعیت ترین دوره شورای شهر تهران نیز تنها سه زن یعنی معصومه آباد، فاطمه دانشور و الهه راستگو به شورا راه پیدا کردند. در این دوره معصومه آباد، رئیس کمیسیون نامگذاری شورای اسلامی شهر تهران شد، فاطمه دانشور، رئیس کمیته اجتماعی و الهه راستگو، رئیس کمیته مشارکتهای مردمی شورای اسلامی شهر تهران بود.
به این ترتیب تا چهارمین دوره شورای شهر سهم زنان در کسب کرسی های ریاستی شورا تنها در دو مورد ریاست کمیسیون بود و در مابقی موارد در حالی که در هیچ دوره ای تعدادشان از سه نفر فزونی نداشت تنها ریاست کمیته های شورای شهر را به عهده داشتند.
پنجمین دوره شورای شهر تهران
این روند در شورای تمام اصلاح طلب پنجم کاملا تغییر کرد. زنان در این دوره شورای شهر در حالی که ۶ عضو از ۲۱ عضو را به خود اختصاص داده بودند حداقل برای سه سال کرسی های هیأت رئیسه را از آن خود کردند و نقش پررنگی در ریاست کمیسیون های شورای شهر تهران داشتند.
شهربانو امانی، بهاره آروین، زهرا صدراعظم نوری، ناهید خداکرمی، زهرا نژادبهرام و الهام فخاری، ۶ عضو زن در میان علی اعطا، افشین حبیب‌زاده، مرتضی الویری، سید ابراهیم امینی، حسن خلیل‌آبادی، محمدجواد حق‌شناس، حسن رسولی، محمد سالاری، مجید فراهانی، محسن هاشمی رفسنجانی، محمد علیخانی، محمود میرلوحی، احمد مسجدجامعی، آرش حسینی میلانی و حجت نظری به عنوان مردان شورا هستند.
در طول سه سال گذشته بهاره آروین و زهرا نژاد بهرام برای نخستین بار در طول پنج دوره شورای شهر تهران دو منشی هیأت رئیسه شورای شهر بوده اند. زهرا صدر اعظم نوری، ریاست کمیسیون محیط زیست شورای شهر را به عهده دارد و ناهید خداکرمی، رئیس کمیته سلامت شورا، شهربانو امانی، رئیس کمیته ایمن سازی در حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران الهام فخاری، رئیس کمیته اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران است. زهرا نژادبهرام در عین حضور در هیأت رئیسه، رئیس کمیته شهرسازی شورای شهر و بهاره آروین، رئیس کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورا بوده است.
در شورای پنجم حضور زنان ۲برابر شد
در یک نگاه اجمالی پرواضح است که شورای پنجم پررنگ ترین دوره از مدیریت شهری برای زنان بوده است. دستاوردهای زنان در اداره شهر در این دوره کاملا نشان داده است که دستکم زنان اصلاح طلب قادر هستند در مقابل مردان سهم بیشتری را از آن خود کنند و نقش خود را به عنوان مدیر و تصمیم گیر در اداره شهر در هر حوزه ای ایفا کنند.
در حالیکه حدود یک سال تا پایان این دوره از شورای شهر تهران باقی مانده و آخرین انتخابات هیأت رئیسه نیز هفته گذشته برگزار شد، زنان در شورای پنجم همچنان امیدوار هستند که در سال پایانی بتوانند این حضور تاریخی را ماندگار کنند.
در حالی که در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی سهم زنان در کمیسیون های مجلس هنوز مشخص نیست و شواهد حاکی از آن است که این سهم قابل توجه نخواهد بود و از سوی دیگر حضور زنان در هیأت رئیسه مجلس تاکنون محقق نشده و از سوی دیگر شعارهای دولت ها حتی در دولت یازدهم و دوازدهم برای حضور زنان هیچ گاه آن طور که باید محقق نشده و ریاست وزارت خانه ها با وجود همه وعده ها به زنان تعلق نگرفت، به نظر می رسد زنان در شورای پنجم شهر توانسته اند گام تازه ای را برای احقاق این حق بردارند.
خبرنگار: سمیرا امیرچخماقی
نظر شما