ساتیار امامی ، عکاس خبری و داور جشنواره «شهر آماده» درباره نقش و تاثیر فعالیت های رسانه ای در مدیریت بحران و اشراف مسئولان شهری به آن با توجه به برگزاری این جشنواره به «شهر» گفت: عنوان جشنواره «شهر آماده» است، یعنی آنها که در مقابل شهر مسئولیت دارند تا در مقابل حوادث طبیعی و غیرطبیعی آمادگی نسبی ایجاد کنند به نقش رسانه در این آمادگی واقف هستند. شاید برگزارکنندگان این جشنواره با هدف رسیدن به آمادگی در شهر تلاش می کنند با این جشنواره ها کار پژوهشی انجام دهند و ضعف های شهر را پر کنند، شاید هم هدف این است که کارهایشان را با استفاده از جشنواره و رسانه ها بازتاب دهند. اما به نظر من همان هدف اول دنبال می شود اگر اتفاقی در شهر بیفتد هم باید مسئولان آمادگی مقابله با آن را داشته باشند و هم رسانه ها باید آمادگی لازم برای پوشش آن را داشته باشند.
او ادامه داد: در زلزله بم همه غافلگیر شدند من به عنوان یک عکاس وقتی در خودرو به سمت برنامه خبری می رفتم از رادیو در ساعت ۶ صبح متوجه وقوع زلزله در بم شدم خبر فقط درباره وقوع زلزله بود و هیچ اطلاعی درباره میزان خسارات موجود نبود و صرفا گفتند که زیرساخت ها تخریب شده است. حالا برای من به عنوان فعال رسانه، در صورت موافقت مدیر رسانه ای ام حداقل ۱۲ ساعت زمان لازم بود که به منطقه اعزام شوم. در آن زمان که شبکه های اجتماعی این قدر پیشرفت نکرده بودند و اینترنت این قدر در دسترس نبود رسانه ها تنها مراجع انتشار خبر و تصویر بودند. برای ما که به آنجا اعزام شده بودیم مشکلات خیلی بیشتر بود. مثلا برای ارسال عکس هایمان باید به شهر کرمان می رفتیم و آنجا یک کافی نت پیدا می کردیم که عکس هایمان را بتوانیم ارسال کنیم. یعنی در حدود ۱۲ ساعت زمان از دست می رفت تا عکس ارسال شود. البته همان زمان عکاس آسوشیتدپرس به دلیل داشتن تجهیزات ارسال ماهواره ای می توانست ۶ ساعت زودتر از ما عکس هایش را ارسال کند.
به گفته او، در زلزله کرمانشاه زیرساخت های انتشار خبر فراهم تر بود، ضمن این که از سویی منابع محلی و شهروندانی که در دل حادثه حضور داشتند عکس و مطلب هم ارسال می شد و بخشی از پوشش رسانه ای به دوش آنها بود یعنی در واقع آن انحصار رسانه ای که در بم برای رسانه ها بود در زلزله کرمانشاه شکسته شده بود حالا دیگر شهروندان سهم بیشتری از پوشش رسانه ای حوادث در شبکه های مجازی را دارند. الان برای ما هم که تخصص عکاسی رسانه ای داریم همه چیز موبایل است حتی با موبایل می توان عکس های با کیفیت گرفت ، ادیت کرد و فرستاد .
امامی ادامه داد: اما یک نکته را باید در نظر داشت، همین الان با توجه به این که تجهیزات به روز است و ما با موجی از اطلاعات روبرو هستیم و اگر اتفاقی بیفتد پوشش رسانه ای داده می شود مسئولان ما نسبت به یاری رسانه ها در پوشش درست حوادث نقش یاری رسان ندارند و مدیران بحران نسبت به پذیرش افراد رسانه ای در دل بحران تمایل چندانی ندارند و این در تناقض با چنین جشنواره هایی است. هم اکنون جشنواره ای برگزار می کنیم که شهر آماده نام دارد و توقع ما این است که ازآدم هایی که در این چند سال مدیریت شهری تهران را با حوادث مواجه بودند و در یک اقدام رسانه ای هر زمان کم یا زیادی را ثبت کرده اند و آن سند آن حادثه شده است یعنی جایزه به فعالیتی می دهیم که در زمان وقوع آن برای آن فعالیت تمایل چندانی نبود و از رسانه ها میزبانی درستی نمی شد.
این عکاس خبری افزود: یعنی همچنان که وظیفه ذاتی خود را در این می دانیم که آتش نشان و اورژانس را در محل حادثه سرویس بدهیم ولی از رسانه غافل هستیم این که این رسانه چه نقشی می تواند در بهبود خدمات هرنهاد می تواند داشته باشد. مورد توجه نیست. به عنوان مثال در محل حادثه نقاطی برای استقرار و آماده سازی نیروهای مدیریت بحران مثل آتش نشانان در نظر گرفته می شود اما برای فعالان رسانه ای که وظیفه انعکاس حادثه و حواشی آن و حتی فعالیت نیروهای امدادی را دارند، هیچ جایی در نظر نمی گیرند که آنها بتوانند با آرامش بسته های خبری خود اعم از فیلم و تصویر یا متن را ارسال کنند. در حادثه پلاسکو نبود چنین مقری برای رسانه ها مشکل ساز شده بود. انتظار این که رسانه بعد از فعالیت خبری به دفتر خبر خود برگردد در شرایط بحرانی انتظار درستی نیست.
او گفت: برخی نگاه امنیتی به رسانه دارند و وجود آنها در محل حادثه را مخل امنیت می دانند در حالی که این تصور اشتباه است فعالان رسانه افرادی هستند که اسناد مربوط به مجوز فعالیت شان را همراه دارند و ضمنا مدیران روابط عمومی ها آنها را می شناسند در نتیجه نباید نگاه به آنها نگاه به غریبه ها باشد. اگر آتش نشان یونیفرم و نیروی امدادی با یونیفرمش شناخته می شود خبرنگار هم با کارت خبرنگاری خود و تجهیزاتی که همراه دارد به راحتی قابل شناسایی است و باید بتواند آزادنه در محل حادثه به فعالیت خبری خود بپردازد.
داور جشنواره شهر آماده تاکید کرد که فعالیت های رسانه ای ضرورتی غیرقابل انکار است و در ادامه به یکی از کارکردهای تصویرگری در شهر برای مقابله با بحران پرداخت و گفت: مدیریت بحران باید از شهروندانی که دوربین به دست از احتمال بروز بحران در شهر عکس می اندازد تشکر کند، آنها می توانند مثلا از دیواری که کج شده و ممکن است با ریزش خود در لحظات بعد جان یک نفر را بگیرد عکس بگیرند و با اطلاع رسانی نیروهای امدادی را برای پیشگیری خبر کنند و این جای تشکر دارد.
اگر تهران شهری است برای همه ، مشارکت همه شهروندان را هم برای مقابله با بحران های احتمالی را می طلبد و اگر شهروندی به مسئولیت خود در این زمینه انجام داد نه تنها نباید با او برخورد کرد بلکه باید از او تشکر هم کرد و اگر سامانه ای وجود داشته باشد که ارتباط این چنینی میان شهروندان و مدیران بحران در شهر ایجاد کند نقش خیلی مهمی در مقابله با حوادث و پیشگیری از آنها ایفا خواهد کرد.
او افزود: باید به رسانه ها اعتماد کرد و از فعالیت های آن استقبال کرد نه این که تنها وقتی رسانه ها را به میدان بیاوریم که در جایی متهم شده ایم و می خواهیم با نشان دادن اقداماتمان به وسیله رسانه ها خود را از اتهامات مبرا کنیم. من فکر می کنم آنها که این جشنواره را بنیان گذاشته اند، دنبال این مساله هستند و الا چه نیازی به برگزاری چنین جشنواره هایی است.
او در پاسخ به این سوال که آیا در کشورهای پیشرفته نگاه به رسانه ها هم همین طور است؟ گفت: در کشورهای دموکراتیک هم نمی توانند در هر حادثه ای دست رسانه ها را کامل باز بگذارند چرا که برخی حوادث با اطلاع رسانی با ازدحام جمعیت مواجه می شود و مشکلاتی به وجود می آید اما تمایل بیشتر به همکاری با رسانه هاست. ضمن این که در همه کشورها در برابر انتشار تصاویر حادثه ها استانداردایی را رعایت می کنند مثلا هیچ عکس مشمئز کننده ای در حوادث فرانسه و آمریکا نمی بینید مثلا تصویر جنازه وجود ندارد و این یک اصل رعایت شده توسط خود رسانه هاست. خبرنگار ممکن است از جنازه هم عکس بگیرد ولی انتشار آن در رسانه وجود ندارد. شاید از هزارا ن عکس های گردبادهای آمریکا عکس آدم روی آسمان دیده نمی شود البته اگر به دنبال تحریک افکار عمومی باشند مثل حادثه یازده سپتامبر که عکس سقوط آدم ها را هم منتشر کردند ضمن این که جالب است بدانید وقتی به ما بر می خورند این استانداردها را کنار می گذارند یعنی از نظر آنها اشکالی ندارد رسانه ای در کشورهایی مثل ما عکس جنازه هم منتشر شود.
او در پاسخ به این سوال که چه عکس هایی در حوادث مناسب است گفت: عکس هایی خوب است که میزان خسارت، حضور نیروهای امدادی و امنیتی مشکلات مردم و احساسات آنها را نشان دهد یا در برخی مواقع حواشی یک حادثه می تواند از خود حادثه عکس های بهتری داشته باشد مثل اتفاقی که مجلس افتاد آن عکس که یک نیروی امنیتی کودکی را از پنجره بیرون می دهد عکس خوبی بود چون هم نیروهای امنیتی در عکس دیده می شدند هم نیروهای امدادی اما از حاشیه حادثه بود.
ارسال آثار به دبیرخانه این جشنواره از ۷ آذر شروع شده و تا ۵ دی سالروز زلزله بم ادامه دارد. در ۱۰ دی آثار داوری و اختتامیه در ۳۰ دی همزمان با سالروز حادثه پلاسکو برگزار خواهد شد. به ۱۰ عکس برتر بیست میلیون ریال و به عکس ویژه ۳۰ میلیون ریال به پنج فیلم برتر۳۰ میلیون ریال و به فیلم برگزیده هم ۳۰ میلیون ریال و به اثر برگزیده گروه توام هم ۳۰ میلیون ریال اهدا خواهد شد.
خبرنگار: اکبر بیاتی
نظر شما