بهروز غریب پور، بنیانگذار و مدیر سابق خانه هنرمندان ایران در گفتگو با خبرنگار شهر درباره چگونگی بهره برداری بهینه از پادگان ۰۶ به عنوان یک پاتون فرهنگی گفت: اشتباه بزرگ همین است که گفته می شود یک پارک و در عین حال پاتوق فرهنگی و و اصطلاح چند منظوره برای یک فضا به کار برده می شود. تا زمانی که ماهیت یک اقدام به عنوان اقدام فرهنگی، تفریحی، اوقات فراغت و... قطعی نشود طبیعی است که توفیقی در این زمینه حاصل نخواهد شد.
غریب پور به پروژه زندان قصر اشاره کرد و گفت: در این پروژه هزینه زیادی صرف شد و هنرمندان مختلفی نیز به صحنه آمدند اما تعریف واحدی وجود نداشت برای نمونه جایی را برای بازی بچه ها در نظر گرفتند تا مردم منطقه هم فضای بوستان داشته باشند، یک بلوک را هم به تئاتر اختصاص دادند و به این ترتیب محوریت فراموش شد.
بنیانگذار خانه هنرمندان با بیان این خاطره که زمانی عروس و دامادها برای گرفتن عکس یادگاری در مقابل خانه هنرمندان به آنجا می آمدند، گفت: بسیاری از تشییع جنازه ها آنجا انجام می شد. این کار با تشییع جنازه زنده یاد مرتضی ممیز شروع و بعدها رواج پیدا کرد. در حقیقت این موضوع مهم است که تا معلوم نشود که فضای اصلی برای چه کاربردی است محال است که به توفیقی دست پیدا کنند.
او توضیح داد: نخستین قدم روشن شدن کاربری فضایی است که قرار است راه اندازی شود. اگر هدف کار مشخص نشود دچار آشفتگی و چند دستگی می شویم. زمانیکه پادگان متروکه ایرانشهر در اختیار من قرار گرفت تمام مأموریت را از همان ابتدا تعریف کردم.
غریب پور به تجربه اش از خانه هنرمندان اشاره کرد و ادامه داد: عده ای در وزارت وقت ارشاد می خواستند که آن فضا تبدیل به بازار هنرمندان شود اما با بررسی که من انجام دادم مکانی برای تجمع هنرمندان وجود نداشت و تهران با این خلا تاریخی مواجه بود.
مقابل مهاجرانی ایستادم
این کارگردان تئاتر و سینما ادامه داد: در آن زمان سید عطاءالله مهاجرانی وزیر ارشاد بود و ما یک جلسه دو نفری درباره موضوع پادگان داشتیم. او معتقد بود که باید هر اتاق را به یک صنف بدهیم اما من مخالفت کردم. آقای مهاجرانی گفت من وزیر این مملکت هستم، با این حال من قبول نکردم و به او گفتم که اگر این اتاق های اندک را به صنف خوشنویس و تصویرساز و ... بدهیم و در آینده صنوف جدیدی آمدند و درخواست داشتند چه کاری می توانیم انجام دهیم؟ اما اگر اتاق ها را در ساعت های مختلف بین همه تقسیم کنیم همیشه برای همه فضا وجود دارد.
او ادامه داد: ایده های فراوانی درباره آنجا وجود داشت اما من تشخیص داده بودم که باید محل تجمع هنرمندان باشد. وقتی کار را آغاز کردیم ۹ انجمن عضو خانه هنرمندان بودند اما الان ۳۰ انجمن عضو هستند. اگر فرمول با استاندارد منطقی ساخت بنا و زیر بنا فراموش شود در آینده با یک نهاد موفق مواجه نخواهید شد.
غریب پور نکته مهم دیگر در بهره برداری از فضاهایی همچون پادگان ۰۶ را تعیین بهره بردار از آغاز پروژه دانست و گفت: یک ساختمان باید از همان ابتدا تحویل یک نفر داده شود. داشتن اساسنامه و یک هیأت مدیره منسجم که حرف نهایی را بزند.
بنیانگذار و مدیر فرهنگسرای بهمن ادامه داد: زمانی که کشتارگاه را تبدیل به فرهنگسرای بهمن کردم فشارهای سیاسی زیادی وجود داشت و حتی آقای غلامحسین کرباسچی در آن زمان به من گفت که از آنها شکایت کنید اما من گفتم که این مأموریت را برای خود تعریف کردم و تا این مکان راه اندازی نشود دنبال هیچ کار دیگری نمی روم. مأموریت من آباد کردن این محیط است.
او ادامه داد: اوضاع خیلی خوب بود و کشتارگاه به یک پاتوق فرهنگی تبدیل شده بود؛ کریستین جاوید، هوشنگ کامکار و همه خانواده کامکار به فرهنگسرا می آمدند؛ فیروزه صابری همسر آقای مرتضی ممیز در فرهنگسرای بهمن نمایشگاه برگزار می کرد. بر همین اساس باید فردی که مأموریت به او داده شده است مشخص باشد.
چطور تماشاخانه ایرانشهر شکل گرفت
غریب پور در این باره که آیا تخریب ساختمان ها در فضاهایی مثل پادگان ایرانشهر یا پادگان ۰۶ در آینده پشیمانی ایجاد نخواهد کرد گفت: ساختمان پادگان ایرانشهر دارای دو سوله دیگر بود که بخش های الحاقی ساختمان مرکزی بودند. این بخش ها زمان اوج جنگ محل پخت نان پادگان ها و انبار بود ولی هیچ کدام قدمت ساختمان اصلی را نداشتند.
او گفت: برای همه مکانهای پادگان ایرانشهر بعد از یکی دو ماه که پادگان در اختیار من قرار گرفت تعیین تکلیف کردم؛ دو خوابگاه سربازان در ضلع شرقی و غربی بود که هر دو فضا تبدیل به سالن اجتماعات شد. اگر قرار بود اتاق ها را یکی کنیم برداشتن آنها نیازمند هزینه زیادی بود.
غریب پور افزود: در زندان قصر نیز این اتفاق افتاد. از ابتدا قرار بود که یک فضای فرهنگی مشابه خانه هنرمندان با ظرفیت بالاتر از خانه هنرمندان ایجاد شود اما مدیریت و نحوه بهره برداری مشخص نبود.
خاطره سازی نباید مانع ایجاد پاتوق فرهنگی شود
او در پاسخ به این پرسش که آیا تبدیل فضاها به مکان هایی برای یادآوری خاطره می تواند در موفقیت چنین پروژه ای در ایجاد یک پاتوق فرهنگی موفق باشد با بیان یک خاطره گفت: روزی درکریدور طبقه بالای خانه هنرمندان آقایی را دیدم که پابه سن گذاشته بود و به دور و اطراف و دیوارها به شکل عجیبی و غیر عادی نگاه می کرد که این نگاه با نگاه دیگر افرادی که در خانه هنرمندان رفت و آمد می کردند متفاوت بود. از آن مرد دلیل این نگاه را سوال کردم و او گفت که روزگاری در این پادگان سرهنگ بوده است و با تماشای در و دیوار تمام خاطرات آن روزها را مرور می کند، صدای شیپور و فرمانده و غیره.
غریب پور ادامه داد: ماجرا از این قرار است که زمانی ممکن است شما از یک مکانی خاطره داشته باشید که با دیدن آن فضا تجدید خاطره می شود. کسی که در زندان قصر بوده از آنجا خاطره داشته است اما من زندان قصر نبودم. باید خاطرات را محفوظ نگه داشت اما می توان از امکانات دیجیتال استفاده کرد نه اینکه فضای زیادی را که ظرفیت موزه ای هم ندارد و مأموریت پروژه را تحت الشعاع قرار می دهد به این کار اختصاص داد.
غریب پور گفت: می توان مثلا در یک پادگان مجسمه ای از رژه صبحگاهی قرار داد و یا با «ویدئو مپینگ» کارهای خیلی خوبی برای تجدید خاطره انجام داد اما باید همواره ماموریت اصلی مد نطر باشد.
مدیر اسبق خانه هنرمندان ایران گفت: استمرار و پیگیری مهمهترین عامل موفقیت در چنین پروژه هایی است. اگر یک پروتکل واحد نداشته باشید هر کسی از شهردار تا شهردار منطقه تا وزیر ارشاد و ... نظرات متعددی می دهند که کار به نتیجه نمی رسد.
نظر شما