به گزارش خبرنگار شهر، پل‌ها نقش مهمی در برقراری ارتباط بین معابر و شهروندان دارند، اما مثل هر موجود و شیئ روزی عمرشان به پایان می‌رسد. برخی می‌گویند پلی که خوب و براساس استانداردها ساخته شده باشد صدها سال عمر می‌کند به شرط آنکه به طور مداوم و در بازه زمانی مشخص تعمیر و مقاوم‌سازی شود. اما گاهی، برآورد هزینه‌های تعمیراتی پل‌ها به صورت سالانه و یـا در بـازه مشخص، از هزینه‌های مربوط به ساخت یک پل جدید فراتر می‌رود. در چنین شـرایطی سـاخت پـل جدیـد بسـیار اقتصـادی‌تـر از اجـرای عملیات تعمیراتی است، از طرف دیگر هزینه نگهداری پل های ساخته شده رو به افزایش است و بسیاری از آنها در اثر بارگذاری‌های پی در پی با دامنه‌های متفاوت به عمر خستگی خود نزدیک می شوند.
تهران ۷۶۳ پل سواره‌رو دارد که عمر خیلی‌ها از آنها به بیش از ۴۰ سال می‌رسد، در سال ۱۳۹۶ مدیران وقت شهرداری تهران اعلام کرده بودند که نگهداری و تعمیر این پل‌ها سالانه حدود ۳۰ میلیارد تومان خرج روی دست شهرداری می‌گذارد. آمار دقیقی از هزینه ساخت پل ماشین رو در تهران وجود ندارد، اما آنچه مسلم است به صرفه بودن ساخت پل جدید نسبت به تعمیر و نگهداری این سازه‌ها است. مثلا آنطور که مسئولان معاون فنی و عمران شهرداری گفته‌اند؛ هزینه تعمیر و نگهداشت پل حافظ سالانه حدود ۴۰۰ میلیون تومان است در حالی که برنامه مقاوم سازی که هزینه آن ۲۰ میلیارد تومان، بسیار به صرفه‌تر است یا سال ۱۳۹۸ بود که شهرداری تهران پل کریمخان را با هزینه ۱۴ میلیارد تومانی تعمیر کرد. بر اساس گزارش‌ها هزینه نگهداری پل‌ها سالانه چیزی در حدود یک تا چهار درصد هزینه ساخت آن پل در همان سال است که بسته به سن پل و شرایط نگهداری آن در گذشته متغیر است.
در سال‌های گذشته هم ۱۱۰ پل در دستور کار شهرداری برای مقاوم‌سازی قرار گرفته بود اما هزینه بالای نگهداری این پل‌ها سبب شد شهرداری برخی از آنها را به زیرگذر تبدیل کند.
هزینه تعویض یک پل حدود ۳۰ برابر ساخت یک پل جدید
این موضوع فقط مربوط به تهران نیست، امروزه در کشورهای دنیا بخش زیادی از بودجه صرف تعمیر و نگهداری پل‌های سواره رو می‌شود. تحقیقات انجام شده در دنیا نشان می‌دهد تعویض یک پل حدود ۳۰ برابر ساخت یک پل جدید هزینه دارد.
آنطور که در وبسایت Tech Engineering که یک سایت بین‌المللی تخصصی حوزه معماری و شهرسازی است آمده؛ چندین عامل در هزینه پل تأثیر می گذارد؛ نخستین و در برخی مواقع مهمترین عامل، نوع و میزان مواد استفاده شده است، مثلا پلی با تیرها و تسمه‌هایی که نصف اندازه یک پل دیگر است ارزان تر خواهد بود. عامل مهم دیگر نیروی کار مورد نیاز برای ساختن یک پل است، در برخی مناطق، ممکن است هزینه نیروی کار بسیار زیاد باشد، در این حالت، کاهش هزینه‌های نیروی کار با استفاده از تعداد کمتر می تواند مقرون به صرفه باشد، اما استفاده از نیروی کار کمتر ممکن است در طراحی و روند ساخت پل تأثیر بگذارد.
بر اساس گزارش این سایت، عوامل دیگر شامل هزینه حمل و نقل مواد (کامیون، کشتی)، تجهیزات برای ساخت پل (مانند جرثقیل) و سایر هزینه‌ها از جمله مطالعات زیست محیطی و مقدماتی، مسیریابی مجدد ترافیک و هزینه‌های اداری مانند استخدام مهندسان برای طراحی ساخت و ساز در هزینه ساخت یک پل سواره‌رو است. با توجه به هزینه های کلانی که در طراحی و ساخت یک پل صرف می‌شود، توجیهی که چرا این پل مورد نیاز است مهم می شود، مثلا اگر قرار است یک پل صدها میلیارد تومان یا بیشتر هزینه داشته باشد، باید نیاز و استفاده از این پل بررسی شود.
برای دیدن گزارش تصویری از پل حافظ اینجا را کلیک کنید.
خبرنگار: فریبا رحمانی
نظر شما