کمپین شنبه‌های بدون پسماند که در ماه‌های گذشته در شهر تهران فعالیت خود را شروع کرد، همچنان در پایتخت اجرا می‌شود. یک روز بدون پسماند در بسیاری از کشورها سال‌هاست که اجرا می‌شود، اما در شهر تهران یک پدیده به‌حساب می‌آید؛ پدیده‌ای که قرار است با همراهی هنرمندان به فرهنگسازی مناسبی در زمینه تفکیک زباله و جمع‌آوری پسماند توسط شهروندان برسد. در تازه‌ترین فعالیت یک هنرمند، اصغر همت، بازیگر تئاتر، تلویزیون و سینما با انتشار ویدئویی می‌گوید: «شهروندان زباله‌های خود را تفکیک کنند. حالا قرار دادن زباله در کیسه‌های پلاستیکی جزو زندگی مردم شده، اما سعی کنید به‌خصوص در روزهای شنبه زباله‌های خود را تفکیک کنید و تا آنجا که می‌شود از پلاستیک استفاده نکنید.» پیش‌تر در این مسیر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با شهرداری تهران همراه شده بود. محمد شریعتمداری گفته بود: «شنبه‌های بدون پسماند یکی از مهم‌ترین اصول زندگی در یک محیط سالم برای آینده همه ما شهروندان در تمامی شهرهای ایران عزیز ماست. البته با رویکرد کاهش پسماند(طرح کاپ) زندگی حتما شیرین‌تر خواهد شد. تلاش کنیم که تولید زباله را کم کنیم».
تفکیک زباله از مبدأ
در این کمپین قرار است با بیرون کشیدن پسماند خشک توسط خانواده‌ها و نگهداری آن به‌مدت یک هفته، در روز شنبه تحویل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران شود. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند زمانی که صحبت از شنبه‌های بدون پسماند کرد، از اجرای این طرح در مدارس گفت؛ درحالی‌که به‌دلیل شیوع بیماری کرونا مدارس از اواخر سال گذشته تعطیل شده و آموزش به‌صورت مجازی برگزار می‌شود. صدرالدین علیپور در این رابطه به همشهری می‌گوید: «این کار در مرحله اجرایی قرار دارد و مدارس هم زمانی که باز شدند، ما می‌خواهیم این موضوع در بین دانش‌آموزان نهادینه شود و آنها هم این موضوع را به خانواده‌های خود انتقال دهند. در این صورت ما می‌توانیم به دانش‌آموزان آموزش دهیم و اینکه هر روزی که به مدرسه می‌روند، پسماند خشک را با خود بیاورند و عملا با جمع‌آوری آن، خریداری پسماند خشک هم صورت بگیرد. به این ترتیب، مبلغ دریافتی از پسماند خشک می‌تواند صرف موضوعات فرهنگی شود.» او درباره استقبال هنرمندان از کمپین شنبه‌های بدون پسماند یادآور می‌شود: «زمانی که هنرمندان به کمپین شنبه‌های بدون پسماند می‌پیوندند، فرهنگسازی بهتری در این زمینه صورت می‌گیرد. حسنش برای ما این است که هر قدر پسماند خشک در مخازن فلزی کمتر شود، کمک می‌کند تا بحث زباله‌گردی و مسائل دیگر هم به حداقل برسد.»
خودروهای ملودی در محله‌ها
خانواده‌ها چگونه پسماند خشک را تحویل سازمان پسماند دهند؟ ظاهرا در این‌باره اطلاع‌رسانی با خودروهای ملودی صورت می‌گیرد. این خودروهای بازیافت در روزهای شنبه قرار است در محله‌ها گشتزنی و زباله را از خانواده‌ها خریداری کنند. علیپور در این رابطه می‌گوید: «از خودروهای ملودی استفاده می‌کنیم تا برای شهروندان به‌سادگی قابل شناسایی باشند. به همین دلیل، در گام نخست داریم تلاش می‌کنیم که شهروندان در طول هفته پسماند خشک و اقلام باارزش مانند قوطی فلزی، بطری پلاستیکی، شیشه و کاغذ را جمع‌آوری کنند و ما روز شنبه پسماند خشک را از آنها تحویل می‌گیریم. البته ابتدا باید اطلاع‌رسانی شود تا همکاران ما با ظرفیت بیشتری پسماند خشک را دریافت کنند.»
با گسترش فعالیت این کمپین، تولید پسماند در شهر تهران کاهش پیدا خواهد کرد. تهران دوبرابر میانگین جهانی زباله تولید می‌کند و با کاهش پسماند، هزینه‌ها هم به حداقل خواهد رسید. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند، می‌گوید: «کمپین شنبه‌های بدون پسماند را ما از قبل داشتیم و در دنیا هم تلاش بر این است که در حوزه پسماند چه زباله خشک و چه زباله تر دفعات جمع‌آوری کمتر شود. به این دلیل که هزینه شهر کمتر شده و بتوانیم پسماند را در روزهای محدودتری جمع‌آوری کنیم. هم‌اکنون زمینه برای پسماند خشک که ارزش بازیافت دارد و می‌توان بازیافت آن را با سیستم تشویقی از پیمانکاران خریداری کرد، فراهم شده است. اپلیکیشن‌های سازمان پسماند نهایی شده و فعالیت خود را شروع کرده اند.» به این ترتیب، همزمان با تفکیک زباله از مبدأ، شهر تهران شاهد کاهش پسماند نیز خواهد بود.
در مرحله اجرا
بر اساس گزارش همشهری، اجرای پایلوت طرح کاپ از هفته‌های گذشته در ۴ منطقه۶، ۱۶، ۲۱ و ۲۲ شروع شده است. به این ترتیب که در برخی شهرک‌ها و مجتمع‌های مسکونی مخازن تفکیک زباله تعبیه شده تا به‌تدریج مخازن پسماند از سطح شهر جمع‌آوری شود. به گفته علیپور، هنوز اجرای پایلوت این طرح به مرحله ارزیابی نرسیده است. او می‌گوید: «این فعالیت را در ۴منطقه به‌صورت پایلوت شروع کردیم. هم‌اکنون مخازن گذاری می‌کنیم و درواقع مخازن خشک و تر را تحویل می‌دهیم. تا زمانی که این مخازن وجود دارد، جمع‌آوری پسماند هم به‌ویژه در مجتمع‌ها آسان‌تر می‌شود. اپلیکیشن ما نیز راه‌اندازی و صورت وضعیت الکترونیک ما نیز نهایی شده است. بدین‌ترتیب، می‌توانیم خودروهای جمع‌آوری پسماند را رصد کنیم و گام به گام پیش می‌رویم و در مسیر خوبی قرار گرفته‌ایم. هم‌اکنون زیرساخت‌ها فراهم شده و در آینده اجرای پایلوت طرح کاپ در ۴منطقه ارزیابی خواهد شد».
نظر شما