دکتر علی بیت الهی درباره تأثیر نوع مصالح استفاده شده در مقاومت ساختمان ها در برابر حوادث طبیعی از جمله زمین لرزه و لزوم انجام مقاوم سازی های ساختمانی در سطح کشور اضافه کرد: در کشور لزره خیزی زندگی می کنیم که نوع مصالح استفاده شده در ساختمان ها بر مقاومت آن ها در برابر انواع مخاطرات طبیعی تاثیر گذار بوده است.
او گفت: نسبت به سال ۱۳۷۵ ساختمان های اسکلت دار حدود ۱۵ برابر افزایش یافته است. با توجه به تعداد افزایش واحدهای مسکونی در این دوره و طبق آمار مرکز آمار سال ۱۳۹۵ که آخرین دوره آمارگیری است هنوز حدود ۱۰ میلیون واحد مسکونی بدون اسکلت وجود دارد که یعنی در برابر زلزله مقاومت کافی ندارند. این ساختمان ها فقط ساختمان های مسکونی است.
دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی ادامه داد: ساختمان های دولتی قدیمی، بیمارستان های دارای قدمت بالا، ساختمان های منطقه بازار، ساختمان های تجاری واقع در بسیاری از کلانشهرها و ... را هم باید در نظر گرفت؛ در این صورت این ابعاد گسترده تر خواهد بود و در واقع می توان گفت که شاید بیش از نیمی از ساختمان ها در برابر زلزله مقاومت کافی ندارند و ممکن است در برابر زلزله های متوسط هم آسیب جدی ببینند.
دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی درباره انواع مصالح ساختمانی که در سطح کشور از آن ها استفاده می شود، گفت: نوع مصالح استفاده شده در یک ساختمان بویژه در رابطه با مقاومت یک ساختمان در برابر زلزله تاثیر گذار است. تقریبا شاهد استفاده از سه دسته مصالح عمده در ساختمان های کشور هستیم.
او ادامه داد: ساختمان های بنایی عمدتا از نوع خشت و گل، سنگ و ملات، سنگ و چوب بوده و در دسته ساختمان های آواری هستند. با توجه به فراوانی محصولاتی مثل چوب، سنگ و ... در برخی از اقلیم ها شاهد استفاده از مصالح در دسترس و فراوان هستیم. به عنوان مثال در برخی از مناطق کوهستانی شاهد ساخت ساختمان ها با سنگ و گل هستیم و بیشتر مصالح از این دست هستند. تمام این ها در دسته ساختمان های بنایی طبقه بندی می شوند که به دلیل گسستگی و رفتار غیر یکنواخت، آوار سنگین و احتمال خفه شدگی در اثر گرد و غبار، بسیار مصالح خطرزایی است.
بیت الهی با بیان اینکه ساختمان های اسکلت دار مقاومت بیشتری در برابر زلزله دارند، گفت: ساختمان های اسکلت دار نیز دو دسته «آهن و فولاد» و «بتن» هستند که استفاده از آن ها از حوالی سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۰ در کشور آغاز شده، عمده ساختمان های قدیمی با آهن و فولاد ساخته شده است که البته بررسی روند ساخت و ساز نشان می دهد که نسبت ساختمان های بتنی از ساختمان های فولادی در حال افزایش است. طبق تئوری اگر ساختمان های فولادی و بتنی طبق اصول ساخته شوند تفاوتی در مقاومت ندارند.
وی افزود: در ساختمان های بتنی کیفیت بتن حرف اول را می زند. در زلزله کرمانشاه در شهر اسلام آباد غرب که از زلزله بسیار دور بود، دیدم که ساختمان بیمارستان نوساز که بتنی بود آسیب دید یا در شهر کوی فولادی سرپل ذهاب عکس های بسیاری دیدیم که ساختمان های بتنی بسیاری مثل ساندویچ روی یکدیگر خوابیده بودند و اینطور شد که در یک ساختمان تعداد بسیاری کشته شدند. در ساختمان های فولادی نیز جوشکاری از اهمیت بالایی برخوردار است که در محل اتصال جوش ها معمولا پاره شدگی، گسیختگی و ... اتفاق می افتد.
دبیرکارگروه ملی مخاطرات طبیعی گفت: حالا اگر مصالح ساختمان از نوع سقف های یکپارچه باشند آوار کم خواهد بود چرا که رفتار یکپارچه ای خواهد داشت، تکه های سفال یا آجر نخواهد افتاد و تلفات جانی در چنین ساختمان هایی به مراتب کمتر خواهد بود.
او افزود: در حال حاضر از حدود ۲۳ میلیون واحد مسکونی در سطح کشور نزدیک به ۱۰ میلیون، یعنی حدود ۴۵ تا ۴۷ درصد ساختمان ها بنایی هستند که اسکلت ندارند. پس کمتر از نصف واحدهای مسکونی ما از نظر اسکلت ساختمان در برابر مخاطره ای چون زلزله مقاوم نیستند. البته اینطور نیست که تمام ساختمان های دارای اسکلت هم مقاوم باشند. البته در سال ۱۳۳۵ ساختمان های بنایی نسبت به اسکلت ۳۵ برابر بود اما این افزایش ساختمان های اسکلت دار در روند طبیعی رشد همه کشور ها مشاهده می شود.
او درباره نوع مصالح به کار گرفته شده در ساختمان های تهران گفت: تهران از ساختمان های اسکلت دار بیشتری برخوردار است و نزدیک به ۷۰ درصد ساختمان ها اسکلت دار هستند. در نقاط پراکنده ای مثل دارآباد، گلاب دره، فرحزاد، مکان هایی که به عنوان بافت حاشیه ای بودند و اکثرا غیر قانونی هم ساخته شدند و مرکز شهر نیز بافت فرسوده ای وجود دارد که از جمله آن ها منطقه بازار، منطقه ۱۰، ۱۲ و ... هستند. اگر زلزله در تهران رخ دهد این ۳۰ درصد ساختمان های بنایی بیشتر از سایر نقاط آسیب پذیر محسوب می شوند.
بیت الهی ادامه داد: در مورد تهران مهمترین اصل کیفیت ساخت و ساز است. اگر دقت کنیم از حدود یک میلیون و ۱۰۰هزار پلاک ساختمانی در تهران، نزدیک به ۲۵۰ هزار پلاک در بافت فرسوده است که البته همه این ها ناپایدار و غیر مقاوم نیستند؛ اما گاهی ریزدانه هستند یا از معابر کوچکی برخوردارند. برآورد می شود که نزدیک به ۶۰ درصد این ها ناپایدار باشند که با این حساب حدود ۱۱۰ تا ۱۲۰ هزار پلاک ساختمانی در بافت فرسوده غیر مقاوم در برابر زلزله هستند البته گفتنی است که هر پلاک یک واحد مسکونی نیست و هر پلاک می تواند چند واحد مسکونی را شامل شود.
او با اشاره به زلزله ۴ ریشتری که طی هفته های گذشته فیروزکوه را لرزاند گفت: در شعاع ۵۰ کیلومتری اطراف محل وقوع زمین لرزه فیروزکوه نزدیک به ۱۰۰ هزار نفر جمعیت حضور دارند که از این تعداد نزدیک ۴۵ هزار نفر در ۱۵هزار واحد مسکونی بدون اسکلت زندگی می کنند. این آمار معرف آن است که در اطراف تهران نیز بویژه در منطقه شرق استان تهران که لرزه خیزی بالایی هم دارد وضعیت مطلوبی نداریم.
بیت الهی با بیان اینکه ریسک از سویی وجود خطر و از طرفی دیگر وجود آسیب پذیری ها است گفت: اگر با مخاطرات زیادی روبه رو باشیم و در مقابل، ساختمان های آسیب پذیری هم داشته باشیم؛ ریسک بالا در نظر گرفته می َشود. زمانی که ریسک بالاست حتما باید اقدامات محافظتی، مقاوم سازی و ... انجام شود.
به گزارش شهر به نقل از ایسنا؛ دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی درباره اینکه در زمینه در نظر گرفتن ریسک و اعمال کردن اقدامات محافظتی و مقاوم سازی چه گام هایی برداشته شده است گفت: تلاش هایی در این زمینه صورت گرفته و می بینیم که برخی ارگان ها به این مورد بها می دهند اما به صورت عمومی بویژه در حوزه ساختمان های مسکونی موجود که مالکیتشان شخصی است، به غیر از نظارتی که باید سازمان نظام مهندسی انجام دهد شاهد ساز و کار خاصی نیستیم و ابزار قانونی هم نداریم. در ساختمان های دولتی به غیر از نوسازی مدارس که به خاطر تعطیلی تابستان ها فرصتی برای مقاوم سازی داریم مورد دیگری مشاهده نمی کنیم. البته به عنوان مثال یک بیمارستان قابل تعطیل کردن نیست و این مسئله مهمی است که باید به آن توجه کرد. برای ایمن سازی ساختمان بیمارستان که انتظار داریم در زلزله های بزرگ اولین ساختمانی باشد که سرپا بوده و خدمات ارائه کند، باید امکانات ویژه تخصیص دهیم و با اختصاص دادن تعطیلات چند روزه برای یک ساختمان مشخص به صورت ضربتی برای ایمن سازی آن اقدام کنیم که این نیازمند عزم جدی و سرمایه گذاری جدی است.
نظر شما