سید امیر فتاحیان، مدیرعامل شرکت حریم بان و شهربان شهرداری تهران در گفتگو با خبرنگار شهر گفت: اقداماتی بر اساس وظایف محوله در حوزه شهرسازی و معماری اتفاق می افتد. بخشی از وظایف شرکت؛ شناسایی و پیشگیری، رفع اثر تخلف ساختمانی و عملیات عمرانی غیر مجاز مانند تفکیک اراضی، تغییر کاربری و حفاری یا دیوارکشی و هر ساخت و سازی که خارج از ضابطه باشد، تشکیل پرونده و ارجاع به مراجع ذیربط و شهرداری، پیگیری و اجرای آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ و گزارش اقدامات آن به مراجع ذیربط توسط معاونت معماری و شهرسازی، سیاست گذاری و تعیین مأموریت می شود.
به گفته فتاحیان، در سال های اخیر اشکالاتی در حریم اتفاق افتاده از جمله تداخل تصمیمات و اعمال سیاست های غیر هماهنگ در مدیریت سرزمین است که لطمه های شدیدی به حوزه حریم وارد می کند. تخریب های زیست محیطی، تغییر کاربری ها و ساخت و سازهایی که بی ضابطه در اراضی کشاورزی اتفاق می افتد و گسترش خیلی بیشتر از قبل اسکان های غیر رسمی افراد کم در آمد حریم را درگیر خود کرده است. تهران به عنوان یک کلانشهر با چالش های جدی در حریم مواجه است که ریشه آنها در قوانین مربوط و نحوه اجرای آن دارد.
او گفت: بر اساس قانون، حریم شهر قسمتی از اراضی بلافصل پیرامون شهر است که نظارت و کنترل شهرداری در آن ضرورت دارد و نباید از مرز تقسیمات کشوری شهرستان و بخش مربوط تجاور کند. تبصره ذیل قانون نظارت بر گسترش شهر تهران که مصوب سال ۱۳۵۲ است، شهرداری تهران را مکلف می کند که تاسیساتی که بدون پروانه ساخت و رعایت مفاد این ماده در خارج از محدوده خدمات شهری فعلی تهران احداث می شود تخریب کند.
فتاحیان گفت: وسعت حریم پایتخت نزدیک پنج هزار و ۹۱۸ کیلومتر مربع است و حدود یکهزار و ۳۲۰ کیلومتر آن در اختیار شهرداری است. تقریبا ۱۱ منطقه و حدود ۲۸ ناحیه در تهران درگیر حریم هستند که در این محدوده نزدیک به ۲۹۰ حریم بان وجود دارد که با نزدیک به ۴۰ دستگاه خودرو در حریم شهر تهران تردد و مراقبت می کنند و اقدامات قانونی را انجام می دهند. از دو سال گذشته تا کنون نزدیک به ۱۸ درصد کاهش حریم خواری و تغییر کاربری غیرمجاز در حریم داشته ایم.
اقتصاد مردم و حریم
او به شرایط اقتصادی مردم و رفتاری که در پهنه های انتقالی توسط آنها انجام می شود اشاره کرد و به شهر گفت: گاهی رفتار متأثر از اقتصاد در حریم نیز تأثیر می گذارد. به طور مثال بالا رفتن اجاره منازل در قلب و مرکز شهر و در ناحیه های مرکزی یا مسکونی طبقه متوسط یا در پهنه های رفت و آمدی باعث می شود گسیل حرکت مردم برای سکونت به سمت حریم باشد. با تدابیری که مدیریت شهری در این مدت داشته است نه تنها با رشد این موضوع مواجه نبوده ایم بلکه با کاهش تغییر کاربری غیر مجاز در حریم مواجه بوده ایم که باید به این نکته اهمیت بیشتری داده شود و تا جایی که امکان دارد از حریم که ریه تنفسی شهر را برای آیندگان تضمین می کند حفاظت کنیم.
مردم حریم شهر را حریم خود می دانند
فتاحیان با توضیح نقشه راه مشترک برای آینده بیان کرد: بر اساس این سیاستگذاری اجازه نداریم آن چیزی را که آیندگان می توانند از آن استفاده کنند را نابود کنیم بلکه باید حق آنها را رعایت کنیم لذا در این دوره، مدیریت شهری با همکاری شهروندان که نقش نظارتی جدی با ارسال پیام ها و گزارش های به موقع در مواجهه با حریم خواری و تغییر کاربری غیر مجاز دارند، توانسته است جلوی خیلی از وقایع را بگیرد. مردم حریم شهر را حریم خود می دانند و جای قدردانی دارد. نکته دیگر کارکنان حریم بان مناطق شهرداری تهران هستند که در سطح مناطق باعث کاهش چشمگیر تخلفات شده اند.
او ادامه داد: باید کاهش تخلفات را به جد در دستور کار قرار دهیم و هم خود را موظف و هم مردم را نسبت به حفاظت از حریم آگاه کنیم. باید نقش نظارتی مردم در این حوزه تقویت شود.
تداخلات مرزی حریم
فتاحیان به تداخلات مرزی و مدیریتی در حریم شهر اشاره کرد و افزود: در منطقه ۱۵، بخشداری خاوران و شهرداری قیام دشت با حریم نواحی ۷ و ۸ منطقه ۱۵ تداخل مرزی دارند، در منطقه ۱۸ شهرداری اسلامشهر، چهاردانگه و شهر قدس با حریم نواحی ۶ و ۷ منطقه ۱۸، در منطقه ۱۹ بخشداری چهاردانگه، کهریزک و آفتاب با نواحی ۴ و ۵ منطقه ۱۹ و در منطقه ۲۰ بخشداری کله نو و مرکزی با حریم نواحی ۶ و ۷ منطقه ۲۰ تداخل مرزی دارند. باید در این موارد به توافق هایی مبنی بر دفاع همه جانبه از حریم شهر رسید که هم شهرداری تهران و هم فرمانداری هایی که حریم آنها با حریم شهر تهران مرز مشترک دارد تلاش کنند که به همان میزانی که آیندگان حق دارند، از حریم حفاظت شود.
رصد حریم با کوآدکوپتر
فتاحیان اقدامات شرکت حریم بان و شهربان را برای کاهش تخلفات نیز تشریح کرد و گفت: انتظار این بوده که با توجه به افزایش اجاره منازل مسکونی سیر صعودی جدی در تغییر کاربری ها در حریم داشته باشیم که در این مورد شهرداری تهران اقدامات شاخصی انجام داده است. طرح سامانه هوشمند رصد هوایی شهر تهران و رصد با کوآدکوپتر از جمله این اقدامات بوده است که حریم به صورت آنلاین رصد شده و در صورت کوچکترین تحرک برخورد می شود. این اقدام با هماهنگی اداره کل حریم شهر تهران و مناطق انجام می شود و کار جالبی است که توانسته در افزایش تخلفات نقش جدی داشته است.
او افزود: اپلیکشن سامانه ثبت آنلاین وضعیت و صیانت از حریم، طرح داشبورد هوشمند مدیریتی حریم شهر، ایجاد کمیته صیانت ار حریم شرکت شهربان و حریم بان، طرح ارزیابی و کنترل دوره ای حریم، پویش شهروندی «من هم حریم بان هستم» در سطح مناطق، پیوست رسانه ای – فرهنگی صیانت از حریم که شامل طرح مجازی حریم قانون، دانستنی های حقوق شهروندی، کارت عضویت حریم و...، طرح بهسازی، نوسازی و تجهیز کانکس های حریم بان ها در شهر تهران با هدف افزایش کرامت آنها، پایش و ارزیابی نیروهای حریم بان با تأکید بر تخصص و شایستگی و پاکدستی با هدف ارتقا سازمانی و رونمایی از لباس های جدید حریم بان ها که مردم آنها را از خود بدانند از جمله اقدامات اساسی در این باره بوده است.
با ۱۳۷ از حریم حفاظت کنیم
به گزارش شهر، او در پاسخ به این سوال که مردم چگونه باید شرکت حریم بان را از تخلفات مطلع کنند، گفت: مردم می توانند با سامانه ۱۳۷ تماس بگیرند و به محض گزارش هرگونه تخلف و تغییر کاربری و موضوعی در حریم، همکاران در مناطق به همراه شرکت شهربان و حریم بان وارد عمل می شوند و سعی می کنند جلوی تخلف را بگیرند. به هر حال حریم مربوط به مردم شهر تهران و ریه تنفسی شهر است و همه باید به عنوان یک موجود جاندار از این حریم حفاظت کنند.
فتاحیان گفت: حدود ۱۵۵ هزار و ۹۲۳ ماموریت از مهر ماه سال گذشته تا مرداد ماه سال جاری در شرکت حریم بان و شهربان انجام شد و این مأموریت ها به شدت در جلوگیری از تخلف در حوزه حریم تأثیر داشته است.
پهنه ساکنان برتر
مدیرعامل شرکت حریم بان و شهربان با اشاره به اینکه چندین پهنه از جمله پهنه ترددی، انتقالی، سکونت کارگران و... در شهرسازی وجود دارد، گفت: یک پهنه ساکنان برتر و واحدهای مسکونی تک خانواری نیز وجود دارد و افرادی که توانایی مالی بیشتری دارند سعی می کنند حریم ها را درگیر کنند و در زمین های بزرگ تر ساختمان های مجلل تر بسازند. باید از حریم در مقابل این افراد حفاظت شود و این امر نیاز دارد که فرمانداری ها به همراه شهرداری و مدیرکل حریم و شرکت شهربان جلسات مکرر و منظمی داشته باشند تا رویکرد مناسبی نسبت به انتقال پهنه به سمت حریم وجود داشته باشد. همان طور که تاکنون تلاش شده جلوی افزایش تعدی به حریم گرفته شود این کار باید ادامه دار باشد. این مسأله نباید مقطعی باشد و مردم باید احساس کنند که اگر حریم شهرشان آسیب ببیند جسم جانداری آسیب دیده است. آنها باید چشم ناظر عملکرد حریم باشند و همان طور که در تخلفات با پلیس تماس می گیرند در این موارد نیز با حریم بان تماس بگیرند و گزارش دهند.
باید حریم برای سوء استفاده کنندگان نا امن شود
فتاحیان درباره بازدید اخیر رئیس قوه قضاییه از منطقه لواسانات و اقدامات غیر قانونی در این منطقه و همچنین موضوع کمیسیون ماده ۱۰۰ ضمن قدردانی از حساسیت قوه قضاییه در بحث حریم به شهر گفت: انتظار رئیس قوه قضاییه این بود که باید راه برای متخلفان در حریم سد شود و هیچ کمیسیون و ماده ای نمی تواند اجازه دهد که حریم مورد تعرض قرار گیرد. باید دراین باره چند اقدام انجام شود اول اینکه تلاش شود در این فرهنگ سازی، مردم نسبت به حق و حقوق خود آگاه تر باشند و بدانند حریم جزو حقوق عامه آنها است. دوم اینکه باید مردم را در کنار خود همراه کنیم. قرار نیست کسی به صورت فیزیکی دفاع کند بلکه مردم باید با اطلاع رسانی نظارت داشته باشند و تخلفات آسیب شناسی و منتقل شود و به این ترتیب حریم برای سوءاستفاده کنندگان نا امن می شود. این امر امنیت برای حریم را به همراه می آورد.
نگاهی به شرکت حریم بان و شهربان
شرکت حریم بان و شهربان از سال ۱۳۸۷ بر اساس مصوبات شورای اسلامی شهر تهران تأسیس شده و در دی ۱۳۸۸ آیین نامه انضباطی چگونگی اعمال نظارت بر ساخت و ساز شهر تهران به تصویب شورای شهر تهران رسید و در مهر ۱۳۹۰ شورای شهر تهران، اساسنامه شرکت را تصویب و در سال ۱۳۹۳ با هدف تحرک بخشیدن به شرکت شهربان و افزایش موثر نقش این شرکت در برقراری انضباط عمومی شهر ماموریت های جدیدی به این شرکت و اگذار و اساسنامه شرکت نیز در شورای شهر اصلاح شد.
شرکت شهربان در سه بخش مشغول فعالیت می شود، بخش شهرسازی، در داخل شهر و در حریم شهر فعالیت های حریم بان هستند. حریم شهر به فضای پیرامونی گفته می شود که در تداوم فضای عملکردی شهر قرار دارد و به نحوی تنفسگاه و فیلتر زیست محیطی شهر محسوب می شود. در تمام شهرها و کشورهای توسعه یافته حریم از جایگاه ویژه ای برخوردار است و جزو مهم ترین مناطقی است که در اطراف هر شهر برای نگهداری از آن شهر قرار می گیرد.
خبرنگار: سمیرا امیرچخماقی
نظر شما