زلزله ۵.۱ ریشتری بامداد جمعه 19 اردیبهشت تهران در دماوند، نگرانی‌هایی را درباره فعال شدن آتشفشان دماوند ایجاد کرد، گمانه‌زنی‌هایی که از لحظات اولیه این زمین‌لرزه در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده و دست به دست می‌شود اما متخصصان زلزله معتقدند برای درک چنین موضوعی نیاز به تحقیقات وسیع در رفتارشناسی دماوند وجود دارد که تاکنون انجام نشده است، گرچه بر این موضوع هم تاکید دارند که فعال‌شدن دماوند و حرکت گسل‌ها رابطه‌ای متقابل با یکدیگر داشته و با توجه به مطالعات کارشناسان زلزله بزرگ تهران دور از دهن نیست.
مهدی زارع، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله درباره احتمال فعال شدن آتشفشان دماوند به شهر گفت: زمانی می‌توان گفت زلزله سبب فعال شدن دماوند شده که نوسانات مشابه لرزه‌های آتشفشانی وجود داشته باشد و به دنبال آن انفجار در قله انجام شود.
او افزود: آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که ممکن است زلزله، تحت تاثیر فعل و انفعالات دماوند باشد. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که دماوند اتاق ماگمای (مواد مذاب) بزرگی دارد که فعالیت آن باعث ایجاد جابجایی صفحات پوسته زمین و تحرکات گسل‌ها می شود یا گسل‌هایی که فعال بودند با تغییر در ریتم حرکت مواجه شده و زمان‌بندی فعالیت آنها دچار تعجیل می شود که این اتفاقات در نزدیکی آتشفشان‌ها کاملا طبیعی است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله بیان کرد: زمانی می‌توان ادامه این فرآیند یا وقوع آن را بررسی کرد که کار تحقیقاتی روی دماوند و گسل مشا انجام و تغییرات لرزه‌ای آن بازبینی شود. اگرچه باید قبلا این تحقیقات انجام میشد اما هنوز هم دیر نشده و می‌توان آن را شروع کرد. اگر امسال هم این تحقیقات انجام نشود، با زلزله بعدی کمبود مطالعه آن مشاهده می‌شود و آن زمان شاید دیر باشد. بنابراین باید اکنون متوجه شد که در دماوند چه اتفاقی در حال رخ دادن است. نتیجه تحقیقات اخیر نشان می‌دهد دماوند در سال‌های گذشته فعل و انفعالاتی داشته است چرا که یخچال موجود در منطقه «گزنک» آب شده و پژوهشگران معتقدند علت این امر گرمای ناشی از تغییرات دماوند بوده چرا که نخستین لایه حرارتی دماوند در سه کیلومتری زمین بوده و به سطح نزدیک است.
زارع با اشاره به احتمال وقوع زلزله بزرگ تهران گفت: زلزله با توجه به اینکه یک پدیده طبیعی است، قابل پیش بینی بوده اما اینکه اکنون نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد، ناشی از محدودیت ماست، با علم و تجهیزات فعلی امکان تعیین اندازه، زمان و مکان دقیق زلزله وجود ندارد اما با اتکا به تحقیقات گذشته و توجه به رفتارشناسی گسل‌ها می‌توان نتیجه گرفت که زلزله بزرگ تهران قطعی است اما زمان دقیق آن مشخص نیست.آخرین فعالیت جدی گسل شمال تهران سه هزار و ۲۰۰ سال قبل بوده و با توجه به سیکل تکرار فعالیت این گسل، می‌توان گفت زمان فعالیت دوباره آن نزدیک شده و شاید اکنون در پنجره زمانی آن باشیم.
خبرنگار: ریحانه جاویدی
نظر شما