حقوق شهروندی پیش شرط تحقق حکمروایی شایسته شهری

به گزارش شهر، مصطفی بیگی مدیر سابق مطالعات و برنامه ریزی توسعه شهری و توسعه منابع انسانی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران در نشست حکمروایی شایسته  شهری از سلسله نشست های دوزادهمین جشنواره مجمع عمومی شهر تهران که با حضور مدیران شهری، اساتید برجسته علوم انسانی به صورت آنلاین برگزار شد، با بیان این مطلب افزود: در سال های اخیر نشست های پژوهشی و علمی خوبی پیرامون حکمروایی در حوزه مدیریت منابع انسانی در مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران برگزار شده است.

او با بیان اینکه موضوع حکمروایی شایسته شهری در برنامه های دوم و سوم توسعه شهر تهران اشاره و از سوی معاونت برنامه ریزی و توسعه شهری و امور شوراهای شهرداری تهران پیگیری شده است، ادامه داد: خوشبختانه موضوع حکمروایی شهری از جمله موضوعات مهم در مدیریت شهری است که درسال های اخیر به صورت جدی دنبال می شود اگر چه در ابتدای راه هستیم اما توانسته ایم این موضوع را به صورت یک رویه در اداره شهر و مدیریت شهری پیگیری کرده و در تحقق آن سهمی داشته باشیم.

مصطفی بیگی با اشاره به اینکه یکی از مهمترین زیرساخت های تحقق حکمروایی شایسته شهری فرهنگ است، بیان کرد: به غیر از موضوع فرهنگ سازی، تناسبات اجتماعی کارکنان و مدیران شهرداری و از همه مهمتر حقوق شهروندی از زیر ساخت های موثر در این مساله به شمار می رود.

او با بیان اینکه در حال حاضر مفهوم حقوق شهروندی با مسائل تابعیتی و سیاسی اشتباه گرفته می شود، افزود: حقوق شهروندی از جمله مفاهیمی بود که برای نخستین بار در کشور فرانسه با موضوعاتی مانند آزادی بیان و اندیشه به آن پرداخته شد. اما در ایران این موضوع توسط اندیشمندان دوره مشروطیت مطرح شد.

مدیر سابق مطالعات و برنامه ریزی توسعه شهری و توسعه منابع انسانی مرکزمطالعات و برنامه ریزی شهر تهران گفت: حقوق شهروندی از جمله موضوعاتی است که هم در ماموریت مربوط به حوزه مدیریت شهری و هم در منشورهای بین المللی به آن تاکید شده است.

مشارکت، مبنای تحقق حکمروایی شایسته در مدیریت شهری

در ادامه این نشست کرامت الله زیاری، استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری مشارکت را مبنای تحقق حکمروایی شایسته در مدیریت شهری دانست و گفت: یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه شود، اینجاست که بین حکمروایی و حکمرانی تفاوت زیادی وجود دارد. حکمروایی شهری شامل نهادهای رسمی الزامات غیر رسمی، سرمایه های اجتماعی و شهروندان و مجموع روش  های برنامه ریزی و حقوق شهری است که مجموع آن مدیریت شهری را تشکیل می دهد.

او با بیان اینکه متاسفانه در ایران حکمراویی شهری به مفهوم واقعی خود محقق نشده است، ادامه داد: حکمروایی را باید از منظر شهری و روستایی، محلی و منطقه ای و سازمان های اجتماعی مورد بررسی قرار داد. این درحالی است که حکمرانی  یک برخورد از بالا به پایین و تمرکز گراست و با حکمروایی تفاوت دارد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه مشارکت، پاسخگویی، شفافیت، مسئولیت پذیری، اثربخشی، کارایی، عدالت و برابری و قانون محوری از جمله اصول مهم در تحقق حکمروایی شهری است، گفت: باید حقوق شهروندی به صورت عام رعایت شود چرا که این حق مبنای مسئولیت های اجتماعی در شهر است. باید قبول کرد که شهروند در مقابل حکمروایی شهری از حقوق و وظایفی برخوردار هستند.

زیاری با اشاره به اینکه حقوق شهری، آزادی بیان و اندیشه، آگاهی از حق، مطالبه گری از مدیران از جمله مؤلفه های حقوق شهروندی است، افزود: حکمروایی شایسته در سازمان هایی مانند شهرداری باید بر مبنای مشارکت  باشد این در حالی است که در نظام شهری برای تحقق حقوق شهروندی با خلاءهای قانونی رو به رو هستیم.

ضعف شوراهای شهرها در تحقق حکمروایی شایسته شهری

سیدمحمد بهشتیان، وکیل پایه یک دادگستری و عضوهیات علمی دانشگاه با تاکید بر اینکه برای تحقق حکمروایی شایسته نیازمند قوانین کارساز هستیم، گفت: اگرچه مفهوم حقوق شهروندی در دوره مشروطیت آغاز و برای خطاب قراردادن مردم به جای اصطلاح رعیت از شهروند استفاده شد، اما از آن تاریخ به بعد روز به روز شاهد دخالت آرای مردم در حکمروایی شهری هستیم.

او با بیان اینکه امروزه شاهد افزایش مطالبه گری از حکمرانان توسط شهروندان هستیم، افزود: در این میان نقش شوراها در حکمروایی شهری زیاد است اما تا کنون شوراها آنطور که باید و شاید نتوانسته اند نقش خود را در حکمروایی شایسته ایفا کنند.

این وکیل پایه یک دادگستری با تأکید بر اینکه متاسفانه ما شاهد قوانینی هستیم که بدون توجه به نیازها و خواسته های مردم در شورای شهرها تصویب می شود، ادامه داد: بسیاری از این مصوبات در هیأت دیوان عدالت اداری ابطال شده است. یکی از مواردی که شوراها نتوانستند نقش خود را به خوبی ایفا کنند موضوع پرداخت عوارض شهری است که یکی از منابع درآمدی مدیریت شهری طبق ماده 29 آئین نامه مالی شهرداری تهران محسوب می شود.

بهشتیان با اشاره به اینکه مصوبات شوراهای شهر هیچ تناسبی با وضع زندگی مردم نداشته است، بیان کرد: متاسفانه روز به روز هزینه های اداره شهر و شهرداری ها افزایش پیدا می کند آن هم در شرایطی که درآمد شهروندان ثابت بوده و افزایشی نداشته است و این عدم تناسب باعث وارد شدن فشار بیشتر بر زندگی مردم شده که شوراها به این مساله توجهی ندارند.

حقوق شهروندی مبتنی بر مبانی شهرسازی است

غلامرضا کامیار، وکیل پایه یک دادگستری و استاد دانشگاه نیز در این نشست حقوق شهروندی را مبتنی بر مبانی شهرسازی دانست و گفت: در طی دو دهه گذشته سونامی حقوق شهروندی باعث شده است تا ما از یکی از مهمترین عوامل تحقق آن که همان مبانی شهرسازی است، غافل شویم موضوعی که حتی در منشور حقوق شهروندی ریاست جمهوری نیز به آن پرداخته نشده است.

او با بیان اینکه شهر قانون گریز یک واقعیت تلخ در دنیای کنونی است، افزود: به همان اندازه که قانون مهم است مجریان قانون نیز برای ما مهم هستند. یک قانون کامل نیاز به یک مجری خوب دارد.

به گزارش روابط عمومی مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، کامیار با بیان اینکه در ارتباط با مسائل مربوط به حقوق شهری باید مفاهیم استاندارد را به کار ببریم، ادامه داد: حقوق شهروندی در واقع برگرفته از رابطه و منزلت و نشانگر کرامت و جایگاه انسانی است که به اعضای جامعه داده شده است تا به یک برتری در ارتباط با حقوق خود دست پیدا کنند.