سپنتا نیکنام، رئیس کمیسیون محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر یزد در گفتگو با شهر، درباره چگونگی طی شدن روند اقدامات مناسب سازی در شهر یزد، توضیح داد: اقدامات مناسب سازی در دوره چهارم شورای اسلامی شهر یزد به صورت منسجم نبود. تلنگری که درباره معلولان به بنده وارد شد از مطالعه یک کتاب بود. این کتاب سبب شد که درک و فهم عمیق‌تری از مشکلات معلولان از جایگاه یک مسئول شهری به دست بیاورم. یکی از دلایلی که معلولان امکان تردد در شهر را ندارند، مسئولان هستند.
او در تشریح بخشی از کتاب، گفت: تعدادی گردشگر خارجی به کشوری دیگر سفر کرده و تعداد زیادی معلول را در یکی از شهرها مشاهده می‌کنند. یکی از گردشگرها از راهنمای گردشگری سوال می‌پرسد که آیا مشکلی در شهر وجود دارد که تعداد معلولان به میزان قابل توجهی بالاست؟ راهنمای گردشگری پاسخ می‌دهد که شهر ما معلول زیادی ندارد بلکه معلولان امکان بیرون آمدن از خانه و رفت و آمد در شهر را دارند. شهر شما هم به همین میزان معلول دارد اما آن‌ها در خانه‌های خود زندانی هستند.
نیکنام با بیان اینکه علت زندانی کردن افراد معلول در خانه‌هایشان، مسئولان و دیگر شهروندان هستند، افزود: گاهی اوقات حتی اگر امکان حضور معلولان در شهر فراهم شود، شهروندان با نگاه‌های تحقیرآمیز ، ترحم آمیز و همچین برخوردهای نامناسب، معلولان را در خانه‌های خود زندانی می‌کنند.
عضو شورای اسلامی شهر تهران در ادامه یادآور شد: پس از اتمام کتاب، سه ماه تا روز جهانی معلولان فرصت بود تا یک اقدام اثرگذار در شهر یزد صورت گیرد. برای اینکه سالی یک‌بار اقدامات مناسب سازی در روزجهانی معلولان انجام نشود، شورای اسلامی شهر یزد این موضوع را به یک جریان تبدیل کرد. جلسات ستاد مناسب سازی ماهیانه برگزار می‌شد و بعدها به جلسات هفتگی تغییر یافت.
به گفته نیکنام؛ کمیته مناسب سازی شهر یزد در یک نهاد اجرایی (شهرداری) تشکیل نشد بلکه این کمیته در یک نهاد سیاست گذار (شورای شهر) ایجاد شد.
ضرورت همراهی، پیگیری و مشارکت نهاد خط مشی گذار در اقدامات مناسب سازی
او در پاسخ به این پرسش که چرا موضوعات مناسب سازی در بیشتر شهرها قانونگذاری می‌شود اما به مرحله اجرا نمی‌رسد، گفت: ابتدا تشخیص مساله عمومی آغاز می‌شود، سپس مساله در دستور کار قرار می‌گیرد، خط مشی تعیین و سپس به سمت اجرا می‌رود و پس از آن نظارت و ارزیابی صورت می‌گیرد و اگر نیاز باشد خط مشی دوباره تغییر پیدا می‌کند. موضوع این است که از مرحله تعیین خط مشی، مرحله اجرا رها می‌شود. مشکل اصلی اجرانشدن اقدامات مناسب سازی همین رها شدگی است. خط مشی گذار، تعدادی قوانین از بالا به پایین تصویب می‌کند و درنهایت هم به مرحله اجرا نمی‌رسد. بنابراین نباید توقع داشت که اتفاقی در این زمینه رخ دهد. همراهی، پیگیری و مشارکت نهاد خط مشی گذار در طول اجرا و نظارت بر مساله سبب یک اجرای موفق می‌شود.
عضو شورای اسلامی شهر یزد با بیان اینکه صرفاً قانونگذاری نمی‌تواند تغییری در جامعه رقم بزند چرا که پس از قانونگذاری باید حمایت همه جانبه نیز صورت گیرد، تأکید کرد: همراهی و تعامل و مشارکت خط مشی گذار (شورای شهر و شهرداری) می‌تواند مسئله را به سرانجام برساند.
یک میلیارد تومان بودجه مناسب سازی شهر یزد
او درباره بودجه تخصیص یافته به اقدامات مناسب سازی در شهر یزد، گفت: بودجه شهر یزد یکهزار میلیارد تومان است که بودجه تخصیص یافته به اقدامات مناسب سازی برابر با یک هزارم میلیارد یعنی یک میلیارد تومان است.
نیکنام ضمن اشاره به معلولان جسمی، حرکتی و وسیع بودن دامنه مشکلات‌شان، افزود: سطح اقدامات مناسب سازی که در شهر یزد انجام می‌شود، می‌تواند به صورت عمده مشکلات معلولان جسمی و حرکتی را حل کند. گروه دوم پس از معلولان جسمی و حرکتی، نابینایان و گروه سوم ناشنوایان و گروه چهارم معلولان ذهنی هستند. از گروه سوم به بعد، بیشتر اقدامات قالب نرم افزاری به خود می‌گیرد. اقدامات سخت افزاری برای معلولان جسمی و حرکتی انجام می‌شود.
او با بیان اینکه وضعیت تعدادی از شهرهای ایران در حوزه مناسب سازی از وضعیت فعلی شهر یزد بهتر است، یادآور شد: علت الگو شدن شهر یزد به مدت سه سال به عنوان یک شهر دسترس پذیر، جهش عملکردی بالای آن در انجام اقدامات است. تغییراتی که شهر یزد طی دو سال انجام داده تاکنون هیچ شهری نداشته است. ورود شهر یزد موضوعات مناسب سازی با این شتاب و شدت سبب می‌شود که به زودی وضعیت مناسب سازی بهتری نسبت به دیگر شهرها داشته باشد.
عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه نباید با تغییر کلمات نظیر نابینا به روشن‌دل و ... به زخم‌های معلولان سرپوش نهاد، افزود: باید با انجام اقدامات صحیح، مرهمی بر زخم‌های معلولان گذاشت. هیچ فرهنگسازی برای معلولان بهتر و مناسب‌تر از حضور معلول در جامعه نیست. هرچه امکان حضور معلولان در شهر بیشتر و مواجهه شهروندان با آن‌ها بیشتر فراهم شود، تفاوت یک فرد معلول و یک فرد غیرمعلول، عادی سازی می‌شود.
شهر یزد در سال ۱۳۹۶ به عنوان میراث جهانی از سوی سازمان جهانی یونسکو ثبت شد. حال پس از گذشت سه سال، این شهر به عنوان نخستین «پایلوت شهر دسترس پذیر» در کشور به مدت سه سال انتخاب شده است.
خبرنگار: ملیکا هاشمی
نظر شما