برنامه‌ریزی شهری یعنی مدیریت «حال» شهر با هدف بهبود «آینده» شهر. به بیان ساده‌تر، برنامه‌ریزی شهری در پی آن است که با مدیریت مسائل، نیازها و معضلات شهری، کیفیت زندگی در شهر را به سمت بهبود ببرد. اما چه زمانی برنامه‌ریزی شهری مؤثر و کارآمد خواهد بود؟ برنامه‌ریزی شهری برای کارایی و اثربخش‌بودن باید از شاخصه‌های زیر برخوردار باشد:
استراتژیک باشد: برنامه‌ریزی استراتژیک شهری یعنی تعیین اهداف روشن، توانایی اندازه‌گیری پیشرفت و اجرای متعهدانه و کارشناسانه پروژه‌ها. برنامه‌ریزی شهری زمانی استراتژیک خواهد بود که در نگرش طراحان آن، شهر به‌عنوان یک «پدیده استراتژیک» و شهروندان به‌عنوان «صاحبان اصلی شهر» دیده شوند و در همه حوزه‌های شهری به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که اثرات مثبت آن بروز پیدا کند.
فرهنگ بومی‌محور باشد: برنامه‌ریزی برای شهر و شهروندان زمانی اثربخش خواهد بود که منطبق بر ارزش‌ها و هنجارهای اصیل فرهنگی حاکم بر شهر طراحی شده باشد. برای یک شهر با «فرهنگ الف»، نمی‌توان منطبق با «فرهنگ‌ب» برنامه‌ریزی کرد؛ زیرا شبیه پیوند کلیه به جای کبد است! اهمیت فرهنگ بومی‌محوربودن یک برنامه‌ریزی شهری به حدی است که درصورت عدم‌تطابق آن برنامه‌ریزی با فرهنگ مسلط بر شهر و شهروندان، سر از وادی موفقیت در نخواهد آورد.
واقع‌بینانه باشد: واقع‌بینی در یک برنامه‌ریزی، شرط موفقیت در اجرا و تحقق آن برنامه است. برنامه‌ریزی آرمانگرایانه برای یک شهر، بی‌تردید اتلاف زمان، انرژی و سرمایه‌های انسانی و مادی است که در نهایت هم با شکست مواجه خواهد شد. برنامه‌ریزی واقع‌بینانه، مبتنی بر دارایی‌ها، درآمدها، هزینه‌ها، نیازهای شهر در حوزه‌های گوناگون و فرهنگ حاکم بر فضای شهر طراحی و تدوین می‌شود. از دیگر شاخصه‌های واقع‌بینی در یک برنامه، آسیب‌شناسی برنامه‌های پیشین و بررسی تجارب مشابه برای پیشگیری از آزمون و خطاست.
نخبگان و کارشناسان در تدوین آن نقش داشته باشند: نادیده گرفتن نخبگان و کارشناسان در طراحی و تدوین برنامه‌ریزی شهری، کارایی، اصالت و اثربخشی برنامه را با چالش جدی مواجه خواهد ساخت. نقش نخبگان و کارشناسان در تدوین حرفه‌ای برنامه‌ریزی شهری، ارتقای کیفی آن، حفظ استانداردهای برنامه‌ریزی و افزایش قدرت‌کارایی برنامه غیرقابل انکار است.
مورد رصد و پایش قرار گیرد: برنامه زمانی می‌تواند مؤثر و کارآمد باشد که به‌صورت مستمر مورد رصد و پایش قرار گیرد؛ زیرا در غیراین صورت سبب انفعال، انحراف و در نهایت شکست خواهد شد. رصد و پایش مستمر یک برنامه، «بیمه تحقق» آن برنامه به شمار می‌آید.
تحول‌گرا باشد: برنامه‌ریزی استراتژیک و کارآمد شهری، به پسرفت یا رکود و روزمرگی دچار نیست بلکه مبتنی بر دانش روز مدیریت شهری و نیازهای شهر در حال و آینده، درعین واقع‌بینی، رویکردی کاملا تحولی دارد.
در تدوین «برنامه چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران» در دوره کنونی مدیریت شهری، مبتنی بر نگرش و منویات شهردار محترم تهران تلاش کردیم که با مشارکت نخبگان و متخصصان حاضر در خانواده بزرگ شهرداری تهران، با مبنا قرار دادن «قانون اساسی کشور»، «طرح جامع تهران»، «سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری»، «سند الزامات شورای اسلامی شهر تهران»، «بیانیه گام دوم انقلاب»، «برنامه‌های پیشین شهرداری تهران»، «سند آمایش استان تهران»، «اسناد تدوین برنامه هفتم توسعه کشور» و دیگر اسناد پشتیبان، یک برنامه استراتژیک، فرهنگ بومی‌محور، واقع‌بینانه و تحول‌گرا طراحی و تدوین شود که از قابلیت رصد و پایش برخوردار باشد و اجرای بی‌کم‌وکاست آن، بر پیشرفت و تحول برای پایتخت ایران اسلامی بیفزاید. اکنون که ۲سال از اجرای این برنامه گذشته است، مجموعه مدیریت شهری مهیای گزارش عملکرد برنامه‌محور خود (اجرا، نتایج، فرصت‌ها و چالش‌ها) به شهروندان شریف تهرانی است.
انتهای پیام/
نظر شما