توسعه حمل و نقل عمومی «ضرورت ملی» است

خیابان‌های بسیط و گسترده‌ و اتاقک‌های آهنی که این‌روزها تنها راه سالم ماندن شهروندان محسوب می‌شوند. آیا زمان آن فرا نرسیده تا کمی عمیق‌تر و جدّی‌تر به توسعه کمی و کیفی حمل و نقل همگانی درون‌شهری و برون‌شهری نیاندیشیم بلکه اینبار عمل کنیم؟ و بجای توسعه راه به عنوان راهکار کوتاه‌مدت به توسعه حمل و نقل همگانی و غیرموتوری به عنوان راهکار پایدار تفکر و اجرا شود؟ هنوز یادمان نرفته که سه سال پیش در پی وقوع زلزله تهران از ناکارآمدی حمل و نقل همگانی انبوه‌بر بعنوان یک راهکار عملی در مدیریت بحران و تاب‌آوری شهری سخن گفته شد.

موسسه مکنزی در گزارشی به بررسی وضعیت حمل و نقل عمومی در دوران پسا کرونا پرداخته و با مرور تجارب موفق شهرهای اروپایی، پیشنهادات کاربردی برای عبور از شرایط حساس فعلی ارایه داده است. متأسفانه چه از نظر تنوع و چه از نظر ظرفیت، فاصله بسیار زیادی بین سیستم‌های حمل و نقل شهرهای اروپایی و شهرهای ایران وجود دارد. تأمل در نتایج چنین گزارشاتی بیش از پیش لزوم توجه به ظرفیت سازی و توسعه انواع سیستم‌های حمل و نقل عمومی را آشکار خواهد ساخت. 

در ادامه گزارش، ترجمه را بخوانید:

از چندماه گذشته شهرهای اروپایی مانند لندن و مونیخ و پاریس به صورت برنامه ریزی شده برخی از محدودیت‌های وضع شده برای کنترل همه گیری کرونا را کاهش داده‌اند. این تغییر سیاست منجر به افزایش  فعالیت‌های اجتماعی و تحرک مردم در سطح شهرها شده و در شهرهای اروپایی این افزایش تحرک برای دانشجویان و کارکنان و حتی شهروندان به منزله استفاده بیشتر از سیستم‌های حمل و نقل عمومی به ویژه قطارهای حومه‌ای و اتوبوس و مترو است. با توجه به وابستگی بسیار زیاد شهرهای اروپایی به سیستم‌های حمل و نقل عمومی استفاده از حمل و نقل عمومی به صورت فشرده و شانه به شانه، و همزمان حفظ فاصله گذاری فیزیکی به یک چالش اساسی تبدیل شده بود.

پاسخ کوتاه و سر راست به این چالش؛ کاهش تعداد استفاده کنندگان از سیستم حمل و نقل عمومی به نسبت دوران قبل از کرونا است. حفظ فاصله فیزیکی استاندارد باعث خواهد شد که ظرفیت حمل و نقل عمومی کاهش یافته و به ۱۵ الی ۳۵ درصد کل ظرفیت سیستم قبل از کرونا برسد. با توجه به ویژگی‌های طراحی مترو جهت حمل و نقل فشرده مسافران؛ این سیستم بیشترین تأثیر را از فاصله گذاری اجتماعی خواهد داد. پیش بینی سازمان حمل و نقل لندن حاکی از آن است که حفظ پروتکل فاصله ۲ متری بین مسافران باعث خواهد شد که در خوشبینانه‌ترین حالت صرفا ۱۳ تا ۱۵ درصد ظرفیت جابجایی مسافر در حالت نرمال و قبل از کرونا قابل بهره برداری خواهد بود .

تجزیه و تحلیل موسسه مکنزی خاکی از آن است که حفظ فاصله گذاری ۱.۵ متری در خطوط قطار حومه‌ای هلند باعث خواهد شد که صرفا ۲۰ تا ۲۵ درصد از ظرفیت نرمال سرویس‌های قطار حومه‌ای در شرایط عادی قابل بهره برداری خواهد بود. در زمان قرنطینه به خاطر کاهش سطح مراودات اجتماعی مشکل چندانی برای سیستم‌های حمل و نقل عمومی به وجود نخواهد آمد. برآوردهای موسسه مکنزی نشان می‌دهد که در شهرهای اروپایی سیاست‌های قرنطینه باعث شده که نیاز به حمل و نقل عمومی در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد شرایط نرمال باشد. مشکل دقیقا از زمانی آغاز می‌شود که در حال حفظ شرایط فاصله گذاری اجتماعی می‌بایست با کاهش محدودیت‌های قرنطینه بستر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی را نیز مهیا کرد.

در کوتاه مدت متولیان حمل و نقل عمومی می‌بایست در حالی که تعداد مسافران حمل و نقل عمومی را افزایش می‌دهند که فضای آغاز فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی مهیا شود؛ با اخذ اقدامات بهداشتی مناسب از همه گیری مجدد و افزایش تعداد مبتلایان به واسطه استفاده از حمل و نقل عمومی نیز جلوگیری کنند. در میان مدت بهره برداران سیستم‌های حمل و نقل عمومی می‌بایست اعتماد شهروندان به سیستم حمل و نقل عمومی را بازگردانند و به دنبال راهی باشند که کاهش درآمدهای ناشی از کاهش تعداد مسافران در طولانی مدت که به نظر می رسد تا چند سال این شرایط بر سیستم‌های حمل و نقل عمومی حاکم باشد را جبران کنند.

سه روش برخی شهرها برای حل چالش کوتاه مدت شامل محدودسازی تعداد مسافران با هدف اجرای فاصله گذاری فیزیکی؛ توزیع سفرها در طول روز و در بین سیستم‌های مختلف حمل و نقل عمومی؛ وضع قوانین و تغییراتی که باعث افزایش ایمن ظرفیت سیستم‌های حمل و نقل عمومی خواهد شد؛ است.