افزایش ۲۱ برابری قیمت خرید یک رام قطار مترو

به گزارش شهر، شیوع بیماری کرونا در تهران، زنگ خطر بحرانِ کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی را به صدا درآورد. نمی‌شود مسافر مترو بود و هنگام سوار شدن در قطار از ازدحام و رعایت نشدن فاصله اجتماعی گلایه نکرد. البته ازدحام قطارهای مترو تا پیش از شیوع بیماری کرونا به شکلی بود که همه مسافران بدون ذره‌ای فاصله کنار یکدیگر ایستاده بودند و درهای قطار با فشار مأموران حاضر بر سکوها بسته می‌شد. اما در شرایط فعلی با کاهش ۵۰ درصدی مجموع آمار مسافران مترو، مساله اصلی رعایت فاصله اجتماعی است.  همه می‌دانیم که ازدحام مسافران در قطارها ناشی از کمبود واگن در خطوط مترو است. اما شاید برای شما سوال باشد که چه نهادهایی باید واگن‌های مترو را تأمین کنند؟ دولت، شهرداری یا شهروندان؟

طی سال‌های گذشته بارها مدیران شهر در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرده بودند که شهر تهران نیاز فوری و جدی به واگن‌های بیشتر و نوسازی اتوبوس‌های فرسوده دارد. اما متأسفانه مشکلات اقتصادی کشور از جمله تحریم‌ها و افزایش قیمت ارز سبب شد تا حمل و نقل عمومی پایتخت از اولویت چندانی برای دولت برخوردار نباشد. از همین رو دولت حتی به تکالیف قانونی خود درباره توسعه مترو و نوسازی اتوبوس‌ها عمل نکرده است و مدیریت شهری و شهروندان به تنهایی این بار سنگین را بر دوش کشیده‌اند.

قیمت یک رام قطار از ۸ میلیارد به ۱۶۸ میلیارد تومان افزایش یافت

بر کسی پوشیده نیست که افزایش قیمت ارز چه تأثیرات منفی و مخربی بر همه ابعاد زندگی شهروندان گذاشته است و چگونه همه چیز، حتی یک جابه‌جایی سفر در شهر را هم تحت الشعاع خود قرار داده است.  اما شاید ندانید که افزایش بی ثبات قیمت ارز سبب شده تا قیمت خرید یک رام قطار طی ۱۰ سال گذشته ۲۱ برابر شود.

هزینه هر واگن یک طبقه مترو برابر با یک میلیون یورو است. البته میان قیمت واگن فولادی و آلومینیومی تفاوت‌هایی وجود دارد اما به طور متوسط یک میلیون یورو گفته می‌شود. اگر قرار باشد که هزینه‌ها را براساس دلار و سپس به تومان تبدیل کرد، نخست باید گفت که یک میلیون یورو به صورت تقریبی برابر با یک میلیون و ۲۰۰ هزار دلار است. باتوجه به اینکه هر رام قطار متشکل از هفت واگن است، قیمت هر رام قطار برابر با ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار می‌شود.

همچنین در طی این سال‌ها تاکنون قیمت واگن‌ها به یورو تغییر نکرده و همواره هزینه خرید یک رام قطار برابر با هفت میلیون یورو بوده است.

حال بهتر است که به سراغ چگونگی افزایش قیمت‌های دلار از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۹ برویم تا مشخص شود که چگونه قیمت یک رام قطار طی ۱۰ سال، حدود ۲۱ برابر می‌شود. قیمت متوسط یک دلار در سال ۱۳۸۹ برابر با ۱۰۳۶ تومان و هزینه خرید یک رام قطار ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار بوده است. بنابراین قیمت یک رام قطار در سال ۱۳۸۹ برابر با ۸ میلیارد و ۷۰۲ میلیون تومان بوده است.

قیمت متوسط یک دلار در سال ۱۳۹۶ برابر با ۴۰۴۵ تومان و هزینه خرید یک رام قطار ۳۳ میلیارد و ۹۷۸ میلیون تومان بوده است. قیمت متوسط ارز در سال بعد یعنی ۱۳۹۷ بیش از دو برابر می‌شود. اگر قیمت متوسط دلار در سال ۱۳۹۷ برابر با ۱۰۷۸۳ هزار تومان درنظر گرفته شود، قیمت یک رام قطار برابر با ۹۰ میلیارد و ۵۷۷ میلیون تومان بوده است. مشاهده می‌کنید که چگونه به یک‌باره قیمت یک رام قطار سه برابر می‌شود.

قیمت متوسط یک دلار در سال ۱۳۹۸ برابر با ۱۲۹۱۸ تومان و هزینه خرید یک رام قطار ۱۰۸ میلیارد و ۵۱۱ میلیون تومان بوده است. و اما امسال که فقط هفت ماه از سال گذشته و قیمت دلار تا کانال ۳۰ هزار تومان در مهر ماه پیش رفته است اگر قرار باشد که متوسط قیمت دلار در هفت ماهه امسال ۲۰ هزار تومان درنظر گرفته شود، هزینه خرید یک رام قطار برابر با ۱۶۸ میلیارد تومان می‌شود. به بیانی دیگر شهرداری تهران در سال ۱۳۸۹ می‌توانست با هزینه خرید یک رام قطار در سال ۱۳۹۹، حدود ۲۱ رام قطار (۱۴۷ دستگاه واگن) به ناوگان مترو تهران اضافه کند.

۵۰۰ میلیارد تومان سهم پرداخت نشده دولت از یارانه بلیت مترو

یکی از دلایل مهمی که سبب شده تا روند توسعه مترو به کندی پیش رود، افزایش قیمت ارز و پرداخت نشدن سهم یک سومی دولت از یارانه بلیت‌های مترو و اتوبوس است. طبق قانون مترو که مصوب مجلس است، دولت موظف شده تا تمامی هزینه‌های توسعه مترو و حتی بهره‌برداری را بپردازد. پس ‌از ‌این قانون، در قانون حمایت از قطار شهری به دولت اجازه داده شد نیمی از هزینه‌های بلیت مترو و نصف یارانه بلیت اتوبوس را پرداخت کند که بخش مربوط به یارانه بلیت مترو و اتوبوس پرداخت نشده است؛ یعنی از حدود ۵۰۰ میلیارد تومان سهم دولت برای یارانه بلیت مترو فقط ۹ میلیارد تومان (کمتر از دو درصد) پرداخت شده است.

با تمام مشکلات حاضر و دریافت نشدن کمک از دولت، شهرداری تهران مسیرهای بسیاری برای اضافه کردن قطار به شبکه مترو را طی کرده است که تعدادی از مسیرها به بن بست ختم شده و تعدادی دیگر سرانجام مثبتی داشته است.

یکی از اقداماتی که شهرداری تهران از سال گذشته درحال فراهم کردن مقدمات اجرای آن بود، امضای قرارداد تولید یک رام قطار ملی با همکاری فی مابین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که هزینه تولید یک رام قطار ملی حدود ۵ میلیون یورو خواهد بود. طبق گفته علی امام، مدیرعامل شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) دهه فجر ۱۳۹۹ از این قطار ملی رونمایی خواهد شد.

انعقاد قرارداد ۶۳۰ دستگاه واگن با چینی‌ها، ساخت ۱۰۵ دستگاه واگن با شرکت واگن سازی ملی و قرارداد ۱۰۴ دستگاه واگن با شرکت واگن سازی تهران نیز از جمله اقداماتی است که شهرداری تهران برای تأمین واگن‌های خطوط مترو تهران انجام داده است.

با تمام موانع و مشکلاتی که گریبان‌گیر مدیریت شهری پنجم شده، شهرداری تهران موفق شده ۱۹ رام قطار ( ۱۳۳ دستگاه واگن) وارد مدار بهره برداری شبکه مترو کند.

توضیحات: تعداد قطارهای ذکر شده در هر ستون جدول به منظور تعداد قطارهای فعلی شبکه مترو سالهای ذکر شده است. بنابراین تعداد قطارهایی که هر سال به شرکت مترو تحویل داده شده برابر با تفاوت میان هر دو عدد ستون افقی در دو سال متوالی است. برای مثال در سال ۱۳۸۹ به شرکت بهره برداری مترو تهران ۶ رام قطار و در سال ۱۳۹۸، هفت رام قطار تحویل شده است.

خبرنگار: ملیکا هاشمی