همه مصائب اقتصادی شهرداری تهران در مواجهه با کرونا

به گزارش شهر، روز ۳۰ بهمن سال گذشته بود که سعید نمکی وزیر بهداشت در حاشیه جلسه هیأت دولت از مثبت شدن نمونه دو بیمار مشکوک به کرونا خبر داد و این اولین آلارم از شیوع یک بیماری همه گیر در شهر تهران بود.

بلافاصله بعد از آن با یک نسخه کپی برابر اصل از سایر کشورها در شهر تهران برای مقابله با این بیماری اقداماتی در دست اجرا قرار گرفت نظیر ضدعفونی کردن ناوگان حمل و نقل عمومی و برخی معابر و المان‌های شهری.

کرونا ویروسی وحشی و هار

دست و پنجه نرم کردن با این بیماری در حال انجام بود که شهردار تهران پیروز حناچی در اسفند ماه سال گذشته گفت: کرونا از آن دست اپیدمی هایی است که دنیا هم نظیر آن را تجربه اش نکرده است این نوع از ویروس به دلیل هار بودنش و فراگیری آن بسیار خطرناک است و ما داریم این وحشی بودن را این روزها در جای جای کشور لمس می کنیم.

حناچی گفت:ما بخشی از امکاناتمان برای شرایط بحرانی شهر تهران است و امروز همه این امکانات را بسیج کرده ایم برای کمک به موضوع رفع بحران کرونا. حتی برخی کارها را که از ما خواسته نشده بود را شروع کردیم به انجام دادن، برای مثال همین موضوع ضدعفونی کردن معابر و محل های پرتردد یکی از اینها بوده است.

شهرداری در قبال همه فضاهای عمومی مسؤولیت ندارد

او ادامه داد: شما می دانید همه فضاهای عمومی شهر متعلق به شهرداری نیست و ما مسؤولیتی در قبال آن نداریم اما از آن جایی که مردم به آن رفت و آمد می کنند و تردد در آن زیاد است و سلامت شهروندان برای ما اهمیت دارد ما نسبت به آن عمل کردیم. از چند روز قبل هم دستگاهی که تماما تولید داخلی است برای ضدعفونی کردن معابر به راه افتاد که توانایی ضد عفونی کردن شعاع ۳۰ متری از دو طرف را دارد و کاملا ساخت ایرانی است و در مسیرهای خیابانی می توان از آن در شبها استفاده کرد.

ما ۱۸۱ نقطه عمومی شهر تهران را که پر جمعیت بودند نظیر ایستگاه های مترو، میادین میوه و تره بار، پایانه های اتوبوسرانی، پایانه های تاکسیرانی محل های اسکان کارگری را ضدعفونی کردیم. در این روزها بیش از ۱۶۰۰ واگن متروی فعال را ضدعفونی کردیم و همزمان حدود ۵۰۰۰ اتوبوس شهری را هم ضدعفونی کردیم که البته تعداد اتوبوس ها امروز کمتر شده است زیرا مردم هم کمتر با اتوبوس تردد می کنند.

تنها ۳۰ درصد درآمدهای شهرداری در ۳ ماهه اول سال محقق می‌شود

کرونا دو ماهی را در کشور جولان داده بود تا اینکه حسن رسولی عضو شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با خبرنگار شهری فارس، در پاسخ به این سوال که مواجه هستیم با اینکه بیش از ۷۰ درصد درآمد سه ماهه اول سال ۹۹ شهرداری تهران به علت شیوع کرونا محقق نشده است و راه حل جبران آن چیست گفت: بودجه سال ۹۹ کمی بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان است و اگر هر ماه بتوانیم ۲۵۰۰ میلیارد تومان کسب درآمد کنیم و هزینه ها در همین حد باشد بودجه محقق می شود.

رسولی گفت: متاثر از بحران کرونا و رکودی که در کشور ایجاد شده است همه شهرداری های کشور و شهرداری تهران از آن تاثیر گرفته اند و من گفتم که در سه ماهه اول سال ۹۹ باید ۷۵۰۰ میلیارد تومان کسب درآمد می کردیم اما برآوردها نشان می دهد که نهایتا ۲۳۰۰ میلیارد تومان یعنی حدود ۳۰ درصد آن محقق می شود.

عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: ما در تمام این روزها به فکر پیدا کردن راهی برای برون رفت از این مشکلات بوده ایم و لحظه ای از آن غافل نشدیم اما اینکه چه باید کرد برای عبور از بحرانی که جهانی است و همه دنیا از آن متاثر شده است باید راه مشخصی داشته باشد.

او گفت: براساس جلسات مفصل کارشناسی که با کمیسیون های مختلف و معاونتهای مختلف داشتیم برای آنکه اداره امور پایتخت به مشکل نخورد ما باید طرحی نو ارائه می کردیم و به همین جهت بسته محرک اقتصادی را تدوین کرده و یکشنبه به صحن بردیم.

رسولی ادامه داد: لایحه ای با ۱۵ ماده به تصویب رسید و فکر میکنیم که با این لایحه بتوانیم از بحران عبور کنیم البته همچنان از قوای سه گانه تقاضای کمک داریم.

اقداماتی که هزینه در بر دارد

هرچند هنوز برآورد دقیقی از میزان زیان مالی که ویروس کرونا به شهرداری تهران وارد کرده، مشخص نیست، اما آنچه مسلم است، کسری بودجه‌ای است که امسال شهرداری‌های کلانشهرها با آن مواجه خواهند شد. از آنجایی که شهرداری‌ها نسبت به دولت‌های مرکزی، آزادی عمل کمتری برای جبران کسری بودجه دارند، کاهش منابع درآمدی این نهاد ممکن است مستقیما بر نحوه خدمات دهی آنها تاثیر بگذارد و اگر کمک‌های دولت مرکزی نباشد ممکن است تا مدتها در بحران مالی فرو بروند.

بر اساس تازه‌ترین گزارش‌های رسیده از معاونت مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران که در اختیار خبرگزاری فارس قرار گرفته است از زمان شیوع ویروس کرونا تا به امروز، دولت هیچ کمک مالی و غیر مالی به شهرداری تهران نه فقط برای مقابله با ویروس کرونا در تهران که برای جبران کسری بودجه احتمالی نکرده است. 

فقط در یک مورد و در ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹، رئیس جمهوری به دنبال درخواست مجمع شهرداران کلانشهرها، با توجه به افزایش هزینه‌های شهرداری‌ها برای مقابله با ویروس کرونا با تسویه بدهی‌های آنها به بانک‌های عامل از طریق تهاتر موافقت کرد.

همه زیان‌های شهرداری!

به گزارش شهر به نقل از  فارس، اما مشکل فقط پرداخت بدهی نیست، پنجم فروردین ۱۳۹۹ بود که غلامحسین محمدی مشاور شهرداری تهران، گفت: پیش بینی می شود کرونا ظرف مدت سه ماه معادل دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به شهرداری تهران خسارت وارد کند. بخشی از زیان دو هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی، به چشم پوشی شهرداری به بخشی از درآمدهایش برمی‌گردد مثل بخشودگی اجاره اماکن تفریحی و تعطیلی آنها به خصوص در حوزه باشگاه‌های ورزشی، سینماها و برج میلاد یا تمدید مهلت به شهروندان برای پرداخت عوارض پایدار شهری.

در بخش مالیات بر ارزش افزوده هم قرار بود چیزی نزدیک به پنج هزار میلیارد تومان به شهرداری تهران سهم برسد؛ در واقع سه درصد از سهم مربوط به شهرداری ها از ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده که با کسادی بازار و تعطیلی کسب و کارها و همینطور بستن حساب‌های مالیاتی صاحبان کسب و کار پیش‌بینی می‌شود بخش زیادی از این سهم محقق نشود.

در حوزه خدمات و نگهداشت شهر که تقریبا بعد از حقوق و مزایای کارکنان بیشترین درآمدهای شهر را می بلعد هم شرایط به همین گونه است. از آنجایی که تنها متولی ارائه خدمات کفن و دفن، شهرداری تهران است، بنابراین اثر مستقیمی بر هزینه های ناشی از کفن و دفن، هم بر محل دفن و هم بر همراهان متوفی و هم بر کارکنان و متولیان خدمات کفن دارد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد مهمترین و بزرگترین منابع درآمدی شهرداری از شهرسازی و مالیات بر ارزش افزوده بوده است، یعنی حدود نیمی از بودجه شهرداری از محل صدور پروانه، تغییر کاربری و تراکم  است. اما شیوع ویروس کرونا و به تبع آن کاهش شدید فعالیت‌های عمرانی و ساخت و ساز در کمتر از یک‌ماه اخیر در تهران سبب شده ۲۰ تا ۵۰ درصد از درآمدهای شهرداری که هرساله در اسفند محقق می‌شد، اینبار محقق نشود.

سهم شهرداری هیچ!

با توجه به تحریم‌ها علیه ایران و رکود اقتصادی، پیش‌بینی می‌شد که سال ۱۳۹۹، سال سختی پیش روی اقتصاد ایران باشد. حالا با آمدن ویروس کرونا، این مهمان ناخوانده، کسری بودجه دولت، بیش از پیش خودنمایی می‌کند.

دولت راهکار را دریافت مجوز برای برداشت از صندوق توسعه ملی عنوان کرد و نهایتا توانست مجوز برداشت یک میلیارد یورو را برای مقابله با کرونا از این صندوق دریافت کند.

یوروهایی که شهرداری تهران به عنوان خط مقدم مقابله با کرونا در پایتخت سهمی از آن نداشت. همزمان با این رخداد تعدادی از اعضای شورای شهر در نامه‌ای به دولت، خواستار اختصاص سهمی از پول برای کمک به شهرداری تهران شدند، درخواستی که تا به امروز بی‌پاسخ مانده است. 

علاوه بر این یکی از مهم‌ترین وعده‌های دولت که خرید ۵۰۰ دستگاه اتوبوس برای شهر تهران آن هم در ایان کرونا بود هم تا به امروز محقق نشده است. 

شهرداری تهران به عنوان بزرگترین نهاد محلی و متولی مدیریت خدمات و زیرساخت‌های شهری در محدوده ۸۵۵ کیلومتر مربعی شهر تهران، برای جمعیتی بالغ بر ۱۵ میلیون نفر جمعیتی که روزانه از سرانه خدمات شهرداری استفاده می‌کنند خدمات متعددی را ارائه می دهد.

اما به نظر می‌رسد با انتشار ویروس کرونا هزینه های تحمیلی بر مدیریت شهری قابل توجه باشد. 

به نظر می رسد شهرداری تهران در ابتدای سه ماهه دوم امسال شرایط بسیاری دراماتیکی را در حوزه درآمدها تجربه کند که بیش از پیش ضرورت توجه به مدیریت منابع مالی موجود را روشن می‌سازد.