به گزارش خبرنگار شهر، حمید رضا حسینی، نویسنده کتاب تهران در مراسم رونمایی از این کتاب که روز چهارشنبه (۳ دی) به صورت مجازی برگزار شد، گفت: مرکزارتباطات شهرداری تهران تمایل داشت که یک کتاب جامع از شهر تهران داشته باشد که برای معرفی تهران به تازه واردان از آن استفاده کند.
او با اشاره به اینکه تهران آنقدر وسیع است که می توانیم درباره زیرساخت ها، صنایع و اقتصاد در تهران صحبت کنیم اما تصمیم گرفته شد پیشنه تاریخی و فرهنگی شهر تهران پرداخته شود ، افزود: تمایزی میان تهران و مابقی شهر وجود دارد که تاریخ و فرهنگ است. تهران خواستگاه دو انقلاب بزرگ قرن بیستم است. اقوام و ادیان مختلفی در تهران حضور داشتند و به همین دلیل در معرفی شهر تهران تصمیم بر این شد که این موضوع مورد توجه قرار گیرد . انتخاب من نیز به همین دلیل بود که دانش آموخته رشته تاریخ هستم.
حسینی بیان کرد: کتاب به شکل عمومی نوشته شده است. بعد از مقدمه اولین فصل کتاب در مورد جغرافیا و اقلیم است که به اختصار درباره موقعیت جغرافیایی شهر تهران، منابع آبی و پوشش گیاهی و جانوری در این فصل صحبت شده است که با چه محیطی روبه رو هستیم که این محیط بستر سکونت در تهران شده است.
او ادامه داد: فصل دیگر مربوط به تاریخ تهران از دوران پیش از تاریخ تا بعد از پیروزی انقلاب است. در دوران ایران باستان و سده های نخستین و میانی شهر ری یکی از مناطق بزرگ تمدنی در تهران است. در گذشته تهران روستایی در کنار شهرری بوده است .در دوره صفوی تهران تبدیل به شهر می شود و این روند تا پیروزی انقلاب و سیر تحول تهران مرور شده است. در این فصل به نقش آفرینی ایران در تاریخ جهان پرداخته شده است.
حسینی گفت: فصل بعدی در مورد جامعه و مردمان تهران است. تهران شهری مهاجر پذیر است. از ابتدای دوره قاجار این ویژگی را داشته است. به وضع مردم تهران از لحاظ سنی و تحصیلی نیز پرداخته شده است. فصل سوم نیز به ادیان و مذاهب اختصاص دارد. در تهران همه ادیان حضور دارند. سابعین مندایی، حتی سیک ها در تهران معبد دارند. زرتشت، اسلام، یهودیت و مسیحیان در تهران حضور دیرینه دارند.
زادگاه مادر زرتشت ری بوده است
نویسنده کتاب تهران گفت: فصل بعدی مربوط به آموزش است. قلب نظام آموزشی ایران تهران است.در این فصل هم از سابقه شکل گیری آموزش در ایران گفته شده و مهم ترین مدارس و دانشگاه های تهران معرفی شدند.یکی از فصل های مهم این کتاب فصل فرهنگ و هنر است . کتابخانه ها، کتاب فروشی ها، باغ کتاب، فرهنگسراها و گالری ها به تفصیل معرفی شده اند.
به گفته حسینی، فصل بعدی میراث فرهنگی است . میراث غیر منقول مانند بناهای یادمانی، خانه و گورستان های تاریخی و موزه ها معرفی شدند.
او توضیح داد: چون سفارش دهنده کتاب شهرداری تهران بوده است و شهرداری در تأسیس مراکز فرهنگی موزه ها و مساجد نقش پررنگی دارد ضمن اینکه مهم ترین نمونه ها گفته شدند آن مقداری که مربوط به شهرداری تهران بودند به تفصیل بیان شدند. به طور مثال ۲۰ موزه شهرداری به علاوه ۱۲ موزه بزرگ تهران معرفی شدند.
حسینی ادامه داد: فصل گردشگری با توجه به جاذبه های متعدد گردشگری تهران دسته بندی شده است. در این فصل محورها توضیح داده شده است. به طور مثال محور شمیران، محور ارگ قاجار، عودلاجان و ... . گردشگری های بزرگ هم مانند مجموعه خلیج فارس، برج میلاد و ... معرفی شدند و بوستان های تهران نیز جداگانه معرفی شده اند و توضیح داده شده که این بوستان ها فراتر از فضای سبز هستند.
او گفت: نهایتا به فصل مدیریت شهری می رسیم که شهر تهران از گذشته چگونه اداره می شده است. در جداولی اسامی و مدت مسئولیت تمام شهرداران تهران از بعد از مشروطه تا امروز آمده است و چند شهرداری که رکورددار مدیریت شهر تهران بوده اند معرفی شده اند.
حسینی گفت: ویژگی کتاب این است که سعی کردیم از عکس به عنوان موضوع مستقل از متن استفاده کنیم. عکس ها اطلاعات مستقل به مخاطب منتقل می کنند.
احساس تعلق به شهر مسئولیت ایجاد می کند
رضا شیرازیان، کارشناس نقشه های تاریخی و اطلاعات مکانی نیز در این مراسم گفت: تهران شناسی کارکردهای گوناگون و متنوع دارد. تهران شهری است که بیشترین مهاجران را به داخل خود راه داده است. تهران شناسی فرصتی ایجاد می کند که فرزندان این شهر با شهرشان آشنا شوند. تجریه های مشترک از شهر به دست می آوریم که برای ما خاطرات مشترک و ارزش های مشترک می سازد و این ارزش ها حس تعلق به شهر ایجاد می کند که خیلی مهم است و مسئولیت پذیری به شهر می آورد. این موضوع تا به حال خیلی جدی مورد توجه قرار نگرفته است.
شیرازیان با اشاره به اینکه تهران شناسی تخصصی است بیان کرد: اینکه مسائل آب تهران را چطور حل کنیم. معضل پیچیده ای مانند معضل رشد تهران همه از موضوعات تهران شناسی است.
او ادامه داد: تا چشم انداز مشترک بین شهروندان و مدیریت شهری وجود نداشته باشد به راه حل نمی رسیم.تهران شناس ها حافظه فعال شهر هستند. در لایه مدیریت شهری کارشناس و مدیریت اجرایی و سیاستمدار داریم. کارشناس ها به زندگی روزمره توجه دارند و سیاستمدارها بنا بر انتخاب ها دوره کوتاهی در شهر مسئولیت دارند. در این شرایط کسانی برای شهر تصمیم می گیرند که وقت ندارند در شهر عمیق باشند. اینجا نقش تهران شناس ها دیده می شود.
او ادامه داد: همین امروز در مسئله تغییر نام خیابان ها اگر دیدگاه های تهران شناسی و سوابق تاریخی مد نظر قرار بگیرد از خیلی اشتباهات جلوگیری می شود.کتاب های متعددی در زمینه تهران شناسی منتشر شده و هر فردی از منظری به آن نگاه کرده است. کتاب تهران چشم انداز عمومی ایجاد و کمک می کند چشم انداز عمومی را پیدا کنید. مهم ترین نکته این کتاب، سطح جذابیت های تهران است. هر موضوعی در تهران یک ارزشی دارد و آن ارزش جذابیت ایجاد می کند.از این نظر خیلی کتاب مثبتی است که به همه شهروندان تهرانی پیشنهاد می کنم این کتاب را تهیه کنند.
کتاب تهران جامع الاطراف است
فرزانه ابراهیم زاده، پژوهشگر تاریخی نیز درباره کتاب تهران گفت: تهران بعد از مدت ها صاحب کتابی شده است که جامع الاطراف است. تاریخ تهران همیشه از زمانی به حساب می آید که انحصار شاه طهماسبی دور آن زده شده است و خوشبختانه در این کتاب این طور نیست.
او ادامه داد: نکته جذاب دیگر این است که در فصل تاریخی، تهران از یک ده کوچک شروع شده است و به تهران ۴ کیلومتری و ۱۶ کیلومتری رسیده است. بعد از دکتر کریمان کمتر کسی این کار را کرده است. از این بابت این کتاب قابل تأمل است و اطلاعات بسیار خوب و دقیقی دارد.
او ادامه داد: بخش دیگری که در کتاب تهران اهمیت داشت تفکیک ادیان بود. تهران محلی برای تمام ادیان است و سالیان سال در کنار هم زندگی کردیم.
ابراهیم زاده گفت: کمتر کسی در طول سال ها مدیریت شهری در تهران را مورد توجه قرار داده و خوشحال شدم آقای حسینی روی به شکل گیری نهادهای شهری وشورای بلدیه اشاره کرده اند. در مورد شهرداران تهران همیشه این ضعف بوده که کمتر دیده شده اند.
تهرانگردی روایی در کتاب تهران
رضا دبیری نژاد کارشناس موزه شناسی نیز گفت: کتاب تهران را از دو منظر می شود مورد بررسی قرار داد؛ از منظر موزه و گردشگری.
او ادامه داد: در مورد این کتاب می توان مدعی شد که صرفا گردآوری نیست. تهران به روایت حمید رضا حسینی است. در روایت موزه ها انتخاب انجام کرده که چه چیزی جذاب است. اینکه دست به انتخاب زدند و روایت کردند مهم است.
او ادامه داد: هر کتابی در زمانه خودش قرار است تصویری از زمانه بدهد. می توانیم با این کتاب مرجعی برای تهران ۱۳۹۹ داشته باشیم که ۵۰ سال دیگر می توان به آن رجوع کرد.
او ادامه داد: از منظر دیگر تهران یک موزه است. در این چند سال موجی برای تهران گردی راه افتاده است. تهران کمتر در منظر عمومی به عنوان منظر گردشگری مطرح شده است. شهرهای دیگری مثل اصفهان و مشهد و شیراز یک مکان مشخص برای گردشگری دارند. امروز نوع دیگری از گردشگری روایت محور یا تهران گردی روایی مد نظر است. همه جای تهران قصه دارد. خیابان سی تیر، ولیعصر، لاله زار پر از خاطره هستند. این کتاب می تواند به شکل گیری و مرجع بودن تهران گردی روایی کمک کند. بر اساس این گزارش، کتاب تهران در شهر کتاب مرکزی، نشر چشمه، شهر کتاب، کتاب فروشی دی و بقیه کتاب فروشی های معتبر در دسترس است.
خبرنگار: سمیرا امیرچخماقی
نظر شما