پلاسکو و تلنگری که به مدیریت شهری زد

به گزارش خبرنگار شهر، یکی از معضلات مدیریت شهری در حوزه امدادگری و مقابله با بحران، سلطه برخی نگاه های غیرکارشناسی بر مدیریت شهری بوده است ، به این معنا که مدیریت شهری در مقاطعی بی توجه به ضرورت بالا بردن توان نیروهای امدادی در مواقع بحرانی، منابع به دست آمده در شهر را در جاهایی هزینه می کردند که یا بازدهی لازم را نداشت یا اگر بازدهی داشت، مشکلات اصلی شهر را برطرف نمی کرد.

بر همین اساس و طی گذر زمان، سازمان آتش نشانی همواره با کمبود منابع و تجهیزات لازم برای شهر مواجه بوده است و در سخنان مسئولان و مقامات این سازمان همواره از نبود تجهیزات و منابع لازم برای فعالیت امدادی در تهران گلایه شده است.

از جمله جلال ملکی سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران که سه سال قبل در توضیح کمبود تجهیزات آتش نشانی گفته بود: «زمانی که من تازه‌کار خود را در آتش‌نشانی آغاز کردم (سال ۱۳۷۷) خودروهای آتش‌نشانی اصلا مخصوص این کار نبودند. هر خودرویی که از سازمان‌هایی دیگر اضافه می‌آمد یا اسقاطی بود، رنگ قرمز به آن می‌زدند و با نصب یک پمپ در پشت آن نام خودرو را ماشین آتش‌نشانی می‌گذاشتند. این ماشین‌ها نه سرعتی داشتند و نه دارای فرمان هیدرولیک بودند و کار کردن با آنها بسیار دشوار بود. »

اما با رشد ارتباطات و فرآیندهای ارتباطی مردم، انتظارات مردم از شهرداری و سازمان آتش نشانی مسئولان را به تکافو انداخت که فکری به حال تجهیزات سازمان آتش نشانی در تهران کنند. با این همه کمبود تجهیزات آتش نشانی در سال های قبل به خصوص در برابر ساختمان هایی که بلندمرتبه بودند و اطفای حریق آنها نیاز به تجهیزات جدید داشت، با وقوع چند آتش سوزی در ساختمان های بلندمرتبه بیشتر از همیشه خود را نشان داد.  که مهمترین آن حادثه پلاسکو است.

حادثه پلاسکو بیش از هر زمانی نشان داد که باید فکری به حال سازمان آتش نشانی پایتخت کرد .افکار عمومی هم در این زمینه نقد اصلی را به مدیریت شهری و بی توجهی آن به سازمان آتش نشانی و نبود تجهیزات لازم داشت. شاید به همین دلیل بود که شهروندان تهران در انتخابات بعدی که سال ۹۶ برگزار شد چهره هایی جدید را برای شورای شهر تهران برگزیدند تا مدیریت شهری و شهرداری تغییر کند.

 اعضای شورای شهر پنجم  که در سال ۹۶ برگزیده شده بودند با درک از این انتظار افکار عمومی، در ابتدای فعالیت خود به دنبال نوسازی تجهیزات این سازمان رفتند و نتیجه این تلاش ها بالاخره در سال ۱۳۹۷ به بار نشست و هفتم مهر آن سال شهردار وقت (محمدعلی افشانی) از تجهیزات جدید شهرداری رونمایی کرد. مهمترین تجهیزاتی که آنجا به نمایش گذاشته شد چهار نردبان ۶۴ متری و سه نردبان ۵۸ متری بود که مخصوص ساختمان های بلندمرتبه در تهران بود.

این تجهیزات در شرایط سخت تحریمی و با پیگیری شهرداری تهران و طی مراحل سخت اداری تهیه شد در آن سال همچنین از سه ایستگاه جدید آتش نشانی هم رونمایی شدند.  
اما این آغاز راه بود. مهدی داوری، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران در سالروز آتش نشانی (هفتم مهر) سال گذشته، در گفت‌وگو با یکی از رسانه ها درباره بروزرسانی تجهیزات در سازمان آتش‌نشانی گفت: روند به روزرسانی آتش‌نشانی خوشبختانه مورد توجه این دوره مدیریت شهری در شهرداری تهران و شورای شهر قرار گرفته است و حمایت‌های خوبی از سازمان شده است و این حمایت همچنان ادامه دارد.

او ادامه داد: خریدهای قابل توجهی در سازمان آتش‌نشانی صورت گرفته و برنامه‌های ما از قبل نیز پیش‌بینی شده است و براساس این برنامه‌ها به تدریج پیش‌ می‌رویم و تلاش می‌کنیم به اهدافی که از قبل تعیین کرده‌ایم، دست پیدا کنیم. خوشبختانه اقدامات خوبی برای تهیه البسه و وسایل حفاظتی برای آتش‌نشانان و تجهیزاتی مانند نردبان، خودروهای خاص انجام شده است و امیدواریم در ماه‌های آینده این روند تکمیل تجهیزات ادامه خواهد داشت.
مرداد ۹۹ یعنی کمتر از یک سال بعد از سخنان رییس سازمان آتش نشانی، با حضور شهردار تهران، علاوه بر رونمایی از خودروهای مه پاش جدید که کاربرد ضدعفونی سازی معابر  را داشت و به خصوص در شرایط بحرانی کرونایی کشور،  ضرورت آن بیش از پیش احساس می شد، آتش نشانی یک ربات خاموش کننده آتش و نیز پهپاد آتش نشان خود را نیز به نمایش گذاشت.  

سازمان آتش نشانی تهران هم اکنون در مقایسه با قبل از شورای شهر پنجم و مدیریت شهری جدید، از تجهیزات بروز شده و مناسب تری برخوردار است و همین اهتمام و تلاش ها باعث شد که در آتش سوزی امسال در کلینیک سینا مهر، با وجود انفجار مخازن اکسیژن آتش نشانان موفق به اطفای حریق شدند.  

محسن هاشمی ، رییس شورای شهر پنجم در این باره می گوید: در حادثه کلینیک سینا مهر به دلیل تغییر کاربری و بسته شدن خروجی‌های طبقه بالای کلینیک، قربانیان در کمتر از ۲۰ دقیقه نخست همگی فوت کردند اما آتش نشانان توانستند با مهار حریق از انفجار حدود ۳۰ کپسول و تبدیل شدن این حادثه به پلاسکوی دیگر جلوگیری کنند.

او در مراسم رونمایی از تجهیزات جدید سازمان آتش نشانی تهران در مرداد امسال با بیان اینکه حادثه پلاسکو در دی‌ماه سال ۱۳۹۵ که در نتیجه کم توجهی به دو مقوله پیشگیری و اطفا بود، شوک بزرگی بر افکار عمومی بود، اظهار کرد: تقویت ایمنی تهران و سازمان آتش نشانی یکی از اولویت‌های شورای پنجم بود و در حوزه پیشگیری و تأمین تجهیزات اطفای حریق اقدامات مثبتی رخ داد که امروز بخشی از آن رونمایی می‌شود.

تلاش شورای پنجم و مدیریت شهری جدید برای تجهیز بیشتر سازمان آتش نشانی هم اکنون با توجه به تحریم ها و مشکلات ناشی از آن، کندتر از قبل پیش می رود هر چند سازمان آتش نشانی تلاش می کند با کمک صنایع داخلی و ظرفیت های کشورمان، تجهیزات جدیدی به مجموعه آتش نشانی اضافه کنند و نتیجه این تلاش ها، ربات آتش نشان است که توسط شرکت های دانش بنیان ساخته شده و این توانایی را دارد که در جاهایی که نیروی انسانی امکان ورود ندارد، به عملیات اطفای حریق بپردازد.

البته نگاهی به آتش سوزی های بزرگ اخیر مثل آتش سوزی در ساختمان پلاسکو و آزمایشگاه سینا مهر نکته دیگری را هویدا می کند که نیاز به توجه جدی و البته فراتر از سازمان آتش نشانی دارد و آن نصب تجهیزات اطفای حریق در خود ساختمان هاست. که در این زمینه هم با تلاش و اخطارهای سازمان آتش نشانی بسیاری از پاساژ ها و ساختمان های پر جمعیت مثل برخی پاساژهای بازار به تجهیزات اطفای حریق مجهز شده اند اما ساختمان های قدیمی و ناایمن شهر آنقدر زیاد هستند که ادامه این مسیر نیاز به توجه و صرف هزینه های بسیار بیشتری خواهد داشت.

از سویی یکی از اتفاقات مهم ، بالا بودن سطح آمادگی مراکز حساس امدادی مثل سازمان آتش نشانی در زمان وقوع بحران های فراگیر در شهر است، مثلا در بحرانی مانند زلزله یکی از مشکلات ایستگاه های آتش نشانی قطع احتمالی برق و در نتیجه باز نشدن درهای پارکینگ های خودرویی این ایستگاه هاست که مانع از خروج خودروهای امدادی و در نتیجه تاخیر در امدادرسانی به حادثه دیدگان خواهد بود.

در این زمینه شهرداری تهران اخیرا با نصب حسگرهایی روی مناطق زلزله خیر و گسل های فعال تهران ، این امکان را ایجاد کرده است که حدود ۱۵ الی ۲۰ ثانیه قبل از وقوع زلزله ، پیام هشدار به نیروهای امدادی ارسال شود ، نکته قابل توجه این است که این سامانه با اتصال اتوماتیک به ایستگاه های آتش نشانی، در ۱۵ الی ۲۰ ثانیه اعلام هشدار تا وقوع زلزله ، درهای ایستگاه های آتش نشانی را به صورت اتوماتیک و بدون دخالت نیروی انسانی باز می کند. این قابلیت ، نتیجه بسیار مهمی در آمادگی و امدادرسانی ، سازمان هایی مثل آتش نشانی در زمان وقوع بحران های فراگیری مانند زلزله خواهد داشت و بازدهی سامانه های امدادی را بالا می برد.

به نظر می رسد سازمان آتش نشانی به مدد دانش فنی جدید و نگاه  جدید مدیریت شهری به صورت نرم افزاری و سخت افزاری تحولات خوبی داشته است و انتظار می رود در سال های آینده بسیار موفق تر و پیش رو تر باشد با این همه به امید روزی باشیم که هیچ نقطه ای از شهر نیاز به این تجهیزات پیدا نکند.

خبرنگار: اکبر بیاتی