باید شهروندان و سرمایههای انسانی نیز برای کسب بیشترین میزان آمادگی در مواجهه با مخاطرات و عوامل تهدید کننده خود تلاش کنند؛ به ویژه در شهری که در معرض دامنهای متنوع از خطرات و بلایای طبیعی قرار دارد و صد البته در زمانهای که گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی، ضرباهنگ پدیدههای طبیعی را غیر قابل پیش بینی ساخته است.
در این میان تا زمانی که آموزش به عنوان فراگردی هدفمند و دارای ساختار و نتیجه در نظر گرفته نشود، نمیتوان از تلاشهای جزئی و پراکنده در زمینه آموزش مدیریت بحران، انتظار معجزه داشت؛ آمادگی مقابل مخاطرات و بلایای طبیعی، از جمله موضوعات مهم آموزشی است که هیچ شهروندی نمی تواند بر مبنای ویژگیهای فردی یا اکتسابی همچون سن، جنس، میزان تحصیلات یا نوع شغل، خود را از یادگیری آموزههای آن بینیاز بداند.
در کنار هم قرار دادن این گزارهها به آن معنا است که آموزش مدیریت بحران، امری اجتناب ناپذیر است و لازم است با سیاستی جامع، برنامه ریزی شده و البته همگانی، مجموعه راهبردهای آمادگی مقابل مخاطرات را در میان شهروندان نهادینه کند.
طرح جامع آموزش، طرحی است فراگیر که باید چشم انداز، اهداف، قلمرو، راهبردها و ساز و کارهای اجرایی و کنترلی مرتبط با فعالیت های آموزشی را حداقل برای یک دوره ۱۰ ساله مشخص کند. مسلماً تدوین چنین طرحی، سرآغاز تعریف برنامه ها و پروژه هایی خواهد بود که می توانند اقدامات کوتاه مدت و میان مدت معاونت آموزش و مشارکت های مردمی سازمان مدیریت بحران شهر تهران را شکل دهند.
چنین طرحی نشان خواهد داد که به منظور تحقق اهداف سازمانی کدام فعالیتهای آموزشی، با چه اشکال و شیوه هایی باید در دستور کار قرار گیرند. به عبارت دیگر این طرح مشخص میکند که چه محتوای آموزشی برای کدام گروههای مخاطب، چگونه و برای رسیدن به چه هدفی و در نهایت در چه دوره زمانی و به مسئولیت چه نهادی باید تدریس شود.
بر اساس نظر سنجی انجام گرفته، با توجه به اینکه حدود ۶۵ درصد از افراد جامعه در برابر پرسش «آیا فکر میکنید که تهران منطقه حادثه خیزی است ؟» جواب بلی میدهند، میتوان نتیجه گرفت که افکار عمومی جامعه، آماده دریافت آموزشهای مناسب و کسب آگاهی و آمادگی در زمینه مقابله با بحران ها است. لذا داشتن برنامه ای کلان در حوزه آموزش، تنها راه افزایش آگاهی و آمادگی شهروندان به صورت گسترده است. برنامهای که به تمام موارد فوق توجه کرده و پاسخگوی نیازهای آحاد جامعه باشد. طی سالهای اخیر آموزشهای همگانی در حوزه فعالیت سازمانها و نهادهای مسئول به صورت مقطعی و موردی در اختیار افراد جامعه قرار گرفته است، لیکن وجود همپوشانی در برخی موضوعات و بلاتصدی ماندن برخی دیگر، سازمان را بر آن داشت تا با توجه به مسئولیت قانونی خود، گامی در جهت رفع خلاء موجود برداشته و با سیاستی جامع، برنامه ریزی شده و البته همگانی، مجموعه راهبردهای پیشگیری و آمادگی در مقابل مخاطرات را در میان شهروندان تهرانی نهادینه کند. طرح جامع آموزش همگانی مدیریت بحران با هدف ارتقای مهارت و توانمندی های شهروندان در خصوص کاهش خطرپذیری شهر تهران در مقابل بحران های طبیعی با رویکرد آمادگی در برابر زلزله و سایر مخاطرات طبیعی از طریق آموزش تمام اقشار جامعه تدوین شده است.
با توجه به تنوع و تفاوت گروههای مختلف سنی، جنسیتی، تحصیلی و فرهنگی در جامعه، نیازهای آموزشی شهروندان ابتدا باید در قالب گروه های مختلف طبقه بندی شود تا شرایط تهیه محتوا و برنامه های آموزشی فراهم شود. در این راستا عموم مردم جامعه بر اساس نظام آموزشی کشور به ۴ دسته؛ ۴ تا ۶ سال (مهد کودک و پیش دبستان)؛ ۶تا ۱۲ سال (دبستان)؛ ۱۲ تا ۱۸ سال (دبیرستان)؛ بیشتر از ۱۸ سال (بزرگسالان) .
ساختار طرح به گونهای است که تمامی نهادهای مسئول در امر آموزش مدیریت بحران، میتوانند با بهرهگیری از آن سرفصل های مربوطه را شناسایی و به دور از موازیکاری و همپوشانی، محتوای تخصصی خود را بر اساس استانداردها، نظرات کارشناسی و تجارب موجود، تدوین و به شهروندان در گروه های مختلف ارائه نمایند. بدین ترتیب با تکمیل آموزش ها از سوی هر کدام از سازمان ها، شهروندان در حوزه مدیریت بحران به سطح قابل قبولی از نظر دانش و مهارت خواهند رسید تا بتوانند از آمادگی نسبی در مواجهه با بحران ها برخوردار شده و تهران را به شهری مقاوم و تاب آور تبدیل کنند.
نظر شما