تقارن این روز در سال جاری با فراگیری ویروس کرونا در سرتاسر جهان حال و هوای متفاوتی به آن داده است.
شیوع گسترش این ویروس که می‌توان از آن به‌عنوان ویروسی «شهرستیز» نام برد، چالش‌های متنوعی را در حوزه مدیریت شهری یادآور شد که در بین همه آن‌ها مسئله «جابه‌جایی شهری» به‌عنوان یک مقوله مرکزی مطرح است.
در دورانی که فضای قرنطینه بر عمده شهرهای جهان حاکم شده بود، دوچرخه‌ها همچنان به‌مثابه ریسمان‌هایی بودند که ما را به شهر وصل می‌کردند و دوچرخه‌سواری بهترین گزینه جابه‌جایی‌های روزمره بود که با حفظ فاصله‌های فیزیکی با دیگران امکان پاسخگویی به نیازهای شهروندان را می‌داد. در این میان، شهرهای متعددی در سراسر اروپا در حال اتخاذ اقدامات جسورانه‌ای برای نشان دادن تعهدشان به آینده ایمن‌تر، سالم‌تر و زیست پذیر تر هستند.
بعضی از این اقدامات به شکل موقتی برای مواجهه با شرایط خاص این دوران بودند، بااین‌حال برخی از آن‌ها هم در حال اتخاذ مزیت خیابان‌های خالی برای تخصیص دوباره فضا به کاربران به‌طور دائمی هستند. شهرهایی چون پاریس، بوداپست، وین، برلین، بروکسل، اسلو، لندن و... در حال برداشتن گام‌های جدی در راستای باز توزیع فضای خیابان هستند. دوچرخه‌ها خاصیت دوگانه‌ای در حوزه روابط اجتماعی دارند، درعین‌حال که به‌خوبی فاصله‌گذاری اجتماعی را ایجاد می‌کنند، موجبات پیوندهای ساده اما عمیق بین شهروندان شهر می‌شوند.
برخلاف اتومبیل‌ها که خاصیت «پراکندگی» دارند، دوچرخه‌ها «پیونددهنده»های اجتماعی هستند و جریان گفتگوی میان دوچرخه‌سواران را به‌شدت تسهیل می‌کنند. دوچرخه‌سوارهای غریبه نسبت به یکدیگر بسیار گشوده‌اند و به‌راحتی وارد گفتگویی‌های می‌شوند که آغازگر روابط اجتماعی میان آن‌ها است.
تقارن روز جهانی دوچرخه‌سواری با دوران خاص امروز، فرصت مناسبی برای بازنگری جدی در معادلات فضایی شهرمان تهران است که در آن فضا به شکل ناعادلانه‌ای در سیطره اتومبیل‌هاست.
دوچرخه وسیله‌ای ساده، مقرون‌به‌صرفه، جذاب، سالم و کارآمد است که موجب دگردیسی شهر از یک وضعیت مکانیکی، ماشینی و ناپایدار به سمت یک شهر طبیعی، انسانی و به معنای واقعی پایدار می‌شود. امید است در آینده تهران بتواند با سرعت بیشتری در مسیری که به سمت شهر انسانی برای خود ترسیم کرده است حرکت کند. پاسداشت روز جهانی دوچرخه‌سواری امسال در روز سه‌شنبه ۱۳ام خردادماه با گروه‌های مردم‌نهاد دوچرخه‌سواری به همت و پشتیبانی واحد حمل‌ونقل پاک شهرداری تهران در پارک شهر برگزار شد و شهردار تهران نیز در آن حضور داشت که سبب دلگرمی است.
متنی که در ادامه می آید بیانیه این گروه‌ها به مناسبت این روز است که در این مراسم قرائت شد.
بیانیه گروه‌های مردم‌نهاد دوچرخه‌سواری شهر تهران به مناسبت روز جهانی دوچرخه‌سواری
شاید کمی سخت باشد ولی باید قبول کنیم ما شهرمان تهران را به اتومبیل‌ها باخته‌ایم. آن‌ها تمام فضای زندگی ما را اشغال کرده‌اند؛ از اتوبان و خیابان‌های اصلی گرفته تا کوچه‌ها و بن‌بست‌ها در سیطره آن‌هاست؛ تنها کافی است پرده‌ها را کنار بزنید تا ببینید آن‌ها تا پشت اتاق‌خوابتان هم پیش‌آمده‌اند! بااین‌حال این همه ماجرا نیست. در شهری که فضاهایش به شکل بی‌رحمانه‌ای در تسخیر اتومبیل‌ها گرفتار شده است، دوچرخه‌سوارانی رکاب می‌زنند که امید به تهرانِ متفاوتی دارند. امروز خیابان‌های این شهر صحنه مبارزه دوچرخه‌سواران است؛ مبارزه‌ای به مدد رکاب‌ها و قدرت ماهیچه‌ها. دوچرخه‌ها به‌عنوان خُرده مقاومت‌هایی در برابر سیطره فضایی اتومبیل‌ها به‌حساب می‌آیند و هم‌زمان که بسیار آرام و دل‌نشین‌اند، می‌توانند خشن و برنده باشند و به‌عنوان سلاحی برای فتح دوباره شهر عمل کنند. همگی ما که امروز به پاسداشت روز جهانی دوچرخه‌سواری در اینجا گرد هم آمدیم بر این باوریم که سیطره اتومبیل‌ها بر خیابان‌های شهرمان ذاتی و ابدی نیست؛ دوچرخه‌ها رابطه ما با شهرمان را ترمیم و به پشتوانه قدرت اراده جمعی ما تهران را به یک شهر انسانی تبدیل می‌کنند.
در دورانی که حرکت به سمت دگردیسی شهرها به نفع پیاده‌ها و دوچرخه‌ها در دستور کار جهانی قرار گرفته است، ما هنوز در ابتدای مسیر هستیم و به وضعیت موجودمان آگاه و بر محدودیت‌ها واقفیم؛ بااین‌حال خوشنودیم و باور داریم که در مسیر درستی قرارگرفته‌ایم. لازمه سرعت بخشیدن به حرکت در این مسیر این است که مدیریت شهری نیز در مسیر درست خود قرار بگیرد.
حضور جناب دکتر حناچی به‌عنوان شهردارِ دوچرخه‌دوست امیدها را زنده کرد اما تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله‌ها بسیار است. از شهرداری که خود دوچرخه‌سوار است و دوچرخه‌سواری را می‌فهمد انتظار می‌رود بیش از این صدایِ دوچرخه‌سواران باشد.
مدیریت کنونی که شعار «تهران شهری برای همه» را سرلوحه اقدامات خود کرده است می‌بایست در عمل به رویکردهای متناقض و گاه متضاد خود پایان دهد. این شعار زمانی محقق می‌شود که توأمان در کنار اعمال محدودیت‌های جدی بر توسعه شهرِ اتومبیل‌محور، سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات کلان به نفع پیاده‌ها و دوچرخه‌ها تغییر کرده و در این مسیر از توان گروه‌های مردمی به بهترین شکل استفاده شود. نقش فعال و حمایتگر واحد حمل‌ونقل پاک شهرداری تهران در سال‌های اخیر نسخه آموزنده‌ای از مشارکت واقعی گروه‌های مردم‌نهاد و بدنه مدیریت شهری است که باید الگوی سایر بخش‌ها قرار گیرد.
در پایان امیدواریم این مراسم در سال‌های آینده پس از کسب دستاوردهای ملموس در شهر تهران به شکل باشکوه‌تری به همراه نسل جدیدی از دوچرخه‌سوارانی که به ما ملحق می‌شوند برگزار شود.
نظر شما