به گزارش خبرنگار شهر، کودکی یکی از حساس ترین و شاید بتوان گفت که مهمترین دوران زندگی هر انسانی است. از نظر زیگموند فروید، روانشناس، مراحلی را که یک کودک طی می کند تا در بزرگسالی به یک شخصیت کامل و سالم برسد می توان در پنج دسته بندی کرده است که سه مرحله اول مهمترین مراحل در رشد شخصیتی است. فروید اعتقاد داشت بخش اعظم شخصیت افراد در مرحله ای که شامل ۴ و ۵ سالگی زندگی کودک است، پایه گذاری می شود و بعد از آن تغییرات بسیار اندکی در شخصیت او ایجاد می شود.
اگر هر کودک این مراحل را به درستی و سلامت طی نکند، دچار مشکلاتی در بزرگسالی خواهد شد که ریشه آن به کودکی برمی‌گردد و گاهی این مشکلات گریبان‌گیر جامعه می شود. از همین رو هم کودکان کار که از آموزش، تغذیه و بهداشت و حس دوست داشتن بی بهره هستند، در بزرگسالی با مشکلات بزرگی مواجه می شوند.
لیلا ماهر روانشناس در گفت و گو با خبرنگار شهر در مورد موضوع کودکان کار اظهار کرد: موضوع کودکان کار یک کوه یخ است که ما نوک قله آن را که کودکان کار و خیابان هستند، می‌بینیم؛ درحالی که موضوع کودکان کار بسیار گسترده است. برخی از این کودکان کار و خیابان ایرانی هستند و دچار فقر فرهنگی و اقتصادی. حتی ممکن است پدر و مادر |آنها دارای اعتیاد باشد و یا دچار بیماری های صعب‌العلاج باشند.
تعداد کودکان کار در سراسر جهان ۱۶۰ میلیون نفر
این روانشناس گفت: رویکرد ما توانمندسازی خانواده این کودکان است. براساس آخرین گزارش سازمان بین المللی کار و یونیسف، تعداد کودکان کار در سراسر جهان به ۱۶۰ میلیون نفر رسیده است و این یک هشدار جدی به جامعه جهانی است. معضل کار کودکان در سراسر جهان ریشه در فقر خانواده‌ها دارد و عواقب خطرناکی برای کودکان از جمله سو استفاده‌های جسمی و جنسی از آنها را در پی دارد که زمینه‌ای برای بزه و اختلالات جدی روانی برای این کودکان در آینده می‌شود؛ آینده این کودکان می‌شود بزرگسالانی که خود معضلات جدید اجتماعی را به همراه می‌آورد بدون آنکه از خود بپرسیم این افراد چه گذشته و کودکی‌ای داشته‌اند. این چرخه مدام در حال تکرار شدن است. از آن جا که محل زندگی این کودکان در موقعیت مکانی مناسب قرار ندارد و این مکان ها خود از جمله مناطق آسیب پپذیر به حساب می آیند، اعتیاد (و انواع بزه اجتماعی) همواره در کمین این کودکان می باشد. به نحوی که بسیاری از این کودکان در سنین میان سالی، انواع بیماری های جسمی مانند درد مفاصل، مشکلات مربوط به ستون فقرات و… را تجربه خواهند کرد.
مطالعات جرم‌شناسی نشان می‌دهد اغلبِ مجرمان و بزه‌کاران، کودکی پرآسیبی را پشت سر گذاشته‌اند
ماهر ادامه داد: از سویی دیگر، این کودکان به دلیل مشکلات اقتصادی به مشکل سوء تغذیه و عوارض ناشی از آن مانند کم خونی، تورم غده تیروئید، بیماری های کبدی و… دچار خواهند شد. جالب است بدانید که نیاموختن مهارت‌های زندگی، موجب می‌شود کودکان کار از عهده حل ساده‌ترین مسائل پیرامون خود بر نیایند و با کوچک‌ترین اتفاقات، درگیر خشونت‌هایی شوند که اغلب به ضرب و جرح و حتی قتل منجر می‌شود. درحقیقت مطالعات جرم‌شناسی نشان می‌دهد اغلبِ مجرمان و بزه‌کاران، کودکی پرآسیبی را پشت سر گذاشته‌اند. شاید این سوال برایتان پیش بیاید که چرا کودکان را برای کار انتخاب می کنند؟ کار کودکان ارزان است. کودکان از نظر جسمی و ذهنی مطیع هستند. کودکان کار اتحادیه ندارند و نمی‌توانند به دادگاهی شکایت برند. نبود یک اراده سیاسی در جهان برای پایان دادن به کار کودکان یکی از مهمترین دلایل ادامه حضور کودکان در بازار کار است.نقش سازمان های مردم نهاد و نهادهای دولتی می تواند بسیار مؤثر و راهگشا باشد، البته به شرط آن که یک نوع همگرایی و اتفاق نظر همراه با وحدت رویه در پیش گرفته شود.
دکتر شریفی یزدی، جامعه شناس در گفت و گو با خبرنگار شهر در مورد معضل کودک کار، اظهار کرد: کودک کار یک آسیب جهانی است اما در کشورهایی که از نظر اقتصادی وضع خوبی ندارند و مهاجرت پذیری بالایی دارند، بیشتر دیده می شود، همچنین به لحاظ جغرافیایی، کلانشهرها بیشتر با کودک کار مواجه هستند.
وی افزود: کودکان کار دو نوع هستند، آشکار و پنهان، کودک کار پنهان، آنهایی هستند که در کوره های آجر پزی یا دامداری و مزارع کار می کنند، صاحبان این شکل از مشاغل از کودکان استفاده یا بهره کشی می کنند، چون حقوق پایین تری می دهند و بیمه نمی کنند.
شریفی یزدی عنوان کرد: کودک کار آشکار، کسانی هستند در خیابان ها حضور دارند و دستفروشی یا گل فروشی می کنند، یا سر چهار راه شیشه خودروها را تمیز می کنند. احتمال ظلم به کودکان کار پنهان بیشتر است چون در دید عموم نیستند.
این جامعه شناس افزود: کودکان کار براساس نوع سواستفاده ای که از آنها می شود هم چند دسته هستند، کودکان اجاره ای که توسط باندهای شناخته شده از سرپرست آنها اجاره می شوند و کودکان را وادار به انجام یکسری کارها می کنند و شب هم به سرپرستشان تحویل می دهند که سرپرستان این کودکان معمولا خود دچار اعتیاد، تن فروشی و آسیب های متعدد دیگری هستند. گروهی دیگری از کودکان کار هم فرزندان و کودکان بی خانمان هستند که والدی ندارند و بازمانده از رخدادهای طبیعی و غیر طیبعی مثل جنگ و زلزله هستند که به دام گروه های تبهکار می افتند و این گروه ها محل سکونت و حداقل خوراک و پوشاک به آنها می دهند و از آنها بهره کشی می کنند.
وی افزود: گروه دیگری از کودکان کار هستند که با هیچ باند و گروهی و دسته ای کار نمی کنند، بلکه خانواده آنها را وادار می کند که برای کمک هزینه کار کنند. البته ما کودکان کاری هم داریم که خانواده آنها را مجبور کار می کنند، اما انگیزه اقتصادی نیست، بلکه برای کسب مهارت و گذران اوقات فراغت است که این ها کودک کار به آن معنی رایج محسوب نمی شوند.
کمک مالی به کودک کار به جیب آنها نمی رود و عمده پول به حساب گروه های پشت پرده که بچه ها را سر ایستگاه ها قرار می دهند، می رود
شریفی یزدی با بیان اینکه در بین گروه های مختلف کودکان کار، با دو دسته مهم از آنها سر و کار داریم، گفت: گروهی که والدین برای کسب درآمد، آنها را مجبور به کار می کنند و گروه دوم که اجاره داده می شوند که باز هم گروه دوم آسیب بیشتری می بینند. زیرا گروه اول مستقل تر عمل می کنند و میزان اصطکاک انها با افراد خلافکار کمتر است.
شریفی بیان کرد: ما با پدیده دلسوزی برای کودک کار رو به رو هستیم چون در جامعه افراد دلسوز زیادی داریم. وقتی با یک کودکی که در چهارراه می خواهد شیشه خودرو را پاک کند یا کودکی که در پیاده رو نشسته و درس می خواند، مواجه می شویم، قبل از کمک نقدی باید به چند نکته توجه کنیم. اول اینکه کمک مالی به کودک کار به جیب آنها نمی رود و عمده پول به حساب گروه های پشت پرده که بچه ها را سر ایستگاه ها قرار می دهند، می رود. بخشی دیگر از پول هم به عنوان اجاره به حساب سرپرست یا والدین کودک کار می رود. والدی که کودک خود را اجاره می دهد، بدون داشتن دغدغه که چه بلایی سر کودک می آید، نمی تواند یک والد کامل و سالم باشد و درآمد حاصل را به آن صورت عمده، خرج کودک کار نمی کند.
شریفی در مورد سواستفاده از کودک کار بیان کرد: بعضا مشاهده شده که علاوه سواستفاده مالی از کودکان کار، سواستفاده های دیگر هم انجام می گیرد. بهترین راه کمک به کودکان این است که انجمن حمایت از کودکان کار تقویت شود و از طریق این انجمن افرادی که واقعا نگران کودکان کار هستند، سازماندهی بهتری داشته باشند و کمک ها منظم و با برنامه ریزی در اختیار کودک کار قرار بگیرد.
وی ادامه داد: بهزیستی باید به موضوع کودکان کار ورود کند و بانک اطلاعاتی کودکان را کامل کند، بعضی موارد فقط احتیاج است که سرپرست کودک کار توجیه شود، بعضی دیگر از سرپرستان کودکان باید از نظر مالی تقویت شوند و در برخی موارد دیگر باید یک اقدام سریع انجام شود و کودک در آن فضای نامناسبی که در آن زیست می کند نماند و سریعا از آن خارج شود.
این جامعه شناس افزود: برای همه کودکان کار باید یک مجموعه دولتی یا غیر دولتی، یک سری اقدامات غیر مادی انجام دهد مثل توانمند سازی و بهینه سازی محیط زندگی، افزایش مهارت زندگی و توان تعامل با دیگران. همچنین سم زدایی از پیامدهای نامطلوبی که این کودکان با آن روبه رو بودند از نظر روحی و روانی و ...، صورت گیرد تا این بچه ها به زندگی معمولی و متعارف بازگردند.
دستگاه های ذیربط مثل قوه قضاییه، پلیس و بهزیستی باید باندهای پشت پرده کودکان کار را شناسایی کنند و مورد تعقیب قانونی قرار دهند تا کمتر شاهد این رخدادها باشیم
وی در پایان خاطرنشان کرد: خانواده ها و مردم به صورت مستقیم در هرجا که کوکان کار را می بینند کمک نکنند و دستگاه های ذیربط مثل قوه قضاییه، پلیس و بهزیستی باید باندهای پشت پرده کودکان کار را شناسایی کنند و مورد تعقیب قانونی قرار دهند تا کمتر شاهد این رخدادها باشیم.
احمدی صدر،مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران در مورد وضعیت کودکان کار اظهارکرد: براساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طرح ساماندهی و جمع‌آوری کودکان در شهر تهران در طی سال‌های گذشته موفق نبوده و این طرح با ۳۲ مرحله اجرا، نتوانسته بود موفق عمل کند. براساس قانون، شهرداری هیچ مسئولیتی را در ارتباط با طرح ساماندهی کودکان کار ندارد و این مسئولیت برعهده سازمان بهزیستی است اما با این وجود ما پیشقدم شدیم تا بتوانیم این معضل را در شهر تهران برطرف کنیم. در همین ارتباط ۹ الی ۱۰ جلسه با ۱۴ نهاد در این حوزه برگزار کرده‌ایم تا بتوانیم پس از سال‌ها معضل ساماندهی کودکان کار را برطرف سازیم که در این راستا باید طرح جامعی برای این مسئله پیش‌بینی کنیم.
وی اضافه کرد: با توجه به موارد اشاره شده، سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی دو پیشنهاد را برای رفع چالش کودکان خیابانی ارائه کرده است که امیدواریم این پیشنهادات مورد موافقت قرار بگیرد.
مکاتبه شهردار تهران با ریاست جمهوری در ارتباط با کودکان کار و خیابانی
مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی همچنین گفت: برهمین اساس حدود چند ماه پیش مکاتبه شهردار تهران با ریاست جمهوری در ارتباط با کودکان کار و خیابانی صورت گرفت و در آن نامه قید شد جمع‌آوری کودکان کار به شهرداری سپرده شود و یک بار برای همیشه این مسئله حل شد و شهرداری تهران با توجه به تجربیاتی که از جمع‌آوری معتادان متجاهر داشته، می‌تواند موفق باشد به طور مثال شهرداری تهران در یک بازه زمانی مشخص توانست ۵ هزار ظرفیت را برای نگهداری معتادان متجاهر فراهم کند.
احمدی صدر با بیان اینکه متأسفانه هم‌اکنون جمع‌آوری و ساماندهی کودکان خیابانی رها شده است، تصریح کرد: براساس پیگیری‌های انجام شده، رئیس جمهور محترم به معاونت حقوقی ریاست جمهوری دستور داده تا موضوع واگذاری مسئولیت کودکان کار به شهرداری را بررسی کند و در این زمینه یک جلسه نیز برگزار شده اما مخالفت‌هایی از سوی برخی از نهادها در واگذاری این مسئله وجود دارد اگرچه ما معتقد هستیم که با یک کار جهادی می‌توانیم چالش و معضل کودکان کار وخیابانی را برطرف کنیم.
وی ادامه داد: در ارتباط با موضوع ساماندهی کودکان کار در سه سطح برنامه خود را پیش‌بینی کرده‌ایم که امیدواریم این مسئولیت با تولی‌گری شهرداری تهران انجام شود و در واقع دستگاه‌ها و سازمان‌های مسئول زیر نظر شهرداری تهران به وظایف خود عمل کنند.
مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت‌های اجتماعی با بیان اینکه ۸۰ درصد از کودکان کار و خیابانی از اتباع هستند، گفت: وضعیت شهر تهران به گونه‌ای شده که از شهرها و کشورهای همسایه پذیرای کودکان کار و خیابانی شده اما ما بنا داریم در قالب یک طرح و با عنایت به حفظ کرامت آنها، این معضل را برطرف کنیم.
احمدی صدر با اشاره به این که شهرداری تهران می‌تواند در یک‌بازه زمانی سه ساله معضل کودکان کار را برای همیشه برطرف کند، گفت: حل چالش کودکان کار و خیابانی به یک مدیریت یکپارچه نیاز دارد و امیدواریم سرانجام پس از سال‌ها و در نهایت با موافقت ریاست جمهوری مسئولیت و اعتبارات این بخش به شهرداری واگذار شود.
انتهای پیام/
نظر شما