ابراهیم جمشیدزاده، مدیر مطالعات مالی و اقتصادشهری، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران، در گفتگو با خبرنگار شهر، با بیان اینکه شهرداریها در تمام دنیا سطحی از دولت‌ها هستند که مانند دولت‌های مرکزی خدمات و کالاهای عمومی ارایه می کنند، توضیح داد: بخش خصوصی حاضر به ارایه این نوع کالاها و خدمات مانند جمع آوری زباله، آسفالت معابر و فضای سبز و ... به دلیل اینکه منفعت اقتصادی ندارند، نیست اما ممکن است دولت‌های محلی به کمک دولت مرکزی نیاز داشته باشد چرا که دولت‌های محلی بخشی از وظایفت حاکمیتی را انجام می دهند.
به گفته او؛ از آنجایی که دولت‌های محلی در حوزه حمل و نقل و جمع آوری زباله و بازیافت پسماند نقش اساسی دارند، در این فرایند بخشی از هزینه‌ها و اقدامات دولت محلی به نوعی به عملکرد دولت مرکزی باز می گردد، به همین دلیل دولت مرکزی برای جبران بخشی از این هزینه به دولت محلی که همان شهرداریها هستند، کمک می‌کند.
جمشیدزاده درباره چرایی کمک دولت به شهرداریها گفت: از یک طرف بسیاری از خدماتی که از سوی شهرداریها انجام می شود بازخوردی در سطح کشور دارد و از طرف دیگر بسیاری از منافع دولت مرکزی از شهرها به دست می‌آید مانند انواع مالیات‌هایی که در سطوح محلی جمع آوری میشوند و از لحاظ اقتصادی بخشی از این منابع باید در سطوح محلی توزیع شود مانند مالیات بر درآمد و مالیات بر مشاغل. این نوع مالیات با عنوان «مالیات‌های مشترک» در همه دنیا مرسوم است که البته پیش از انقلاب هم این نوع مالیات در ایران وجود داشت.
دلیل کمک نکردن دولت به شهرداریها
این تحلیلگر اقتصاد شهری در پاسخ به این پرسش که چرا در ایران دولت‌ها به شهرداریها کمک نمی‌کنند، گفت: در ایران شهرداری ها قبلا سطوحی از دولت بودند یعنی کشور یک دولت محلی و یک دولت مرکزی داشت بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، شهرداریها از سطح دولتی خارج و به عنوان نهاد عمومی غیردولتی تعریف شد. دولت هم اعلام کرد که شهرداریها خود، باید درآمدزایی کنند. این در شرایطی بود که شهرداریها وظایف حاکمیتی انجام می‌دهند و ضرورت دارد دولت کمک کند اما «نهاد عمومی غیردولتی» بودن، اجازه این کمک را نمی‌دهد.
جمشیدزاده با بیان اینکه سطحی از دولت بودن با وابسته به دولت بودن، با هم متفاوت است، تاکید دارد: دولت در قالب قوانین خاص مکلف است که به شهرداریها مثلا در توسعه حمل و نقل عمومی و بهسازی نوسازی بافت فرسوده کمک کند اما نمی‌کند. یا در قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت مکلف به کمک به شهرداریها به خصوص در حوزه حمل و نقل عمومی و تامین برخی از خدمات زیرساختی است اما دولت در اینجا هم به وظایف خود عمل نمی‌کند.
شکایت شهرداری از دولت در دیوان عالی کشور
او پاسخ چیستی راهکار، توضیح می دهد: مجلس شورای اسلامی برای نظارت بر قوانینی که در حوزه کمک دولت به شهرداریها تصویب کرده می‌تواند دولت را نسبت به انجام ندادن تکالیف خود پاسخگو کند. درواقع این مجلس است که باید در حد اختیارات خود به این موضوع ورود پیدا کند. مساله دیگر این است که شهرداریها هم هیچگاه به نهاد و مرجعی که قوانین را تصویب و نظارت می‌کند مراجعه نکرده و درواقع در هیچ زمانی شهرداریها در دیوان عالی کشور از دولت شکایت نکرده است.
جمشیدزاده پیشنهاد کرد: شهرداریها را باید از نهاد عمومی غیر دولتی خارج کرد و به سطحی از دولت برد که هم دولت بتواند در قبال مدیریت شهری پاسخگو باشد و هم جایی که منابع مالی شهرداریها کاهش یافت به طور خودکار دولت ورود پیدا کند. بنابراین اصلاحات اساسی در تعریف شهرداری باید انجام و این نهاد از نهاد عمومی غیر دولتی خارج شود تا مطالبه‌گری شهرداری از دولت افزایش پیدا کند.
خبرنگار: فریبا رحمانی
نظر شما