به گزارش خبرنگار شهر، علی‌اکبر آقاکوچک، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در سومین نشست "شهرگفت" که با محوریت پیشگیری و مدیریت بحران صبح امروز - چهارشنبه ۱۶ اسفند ۱۴۰۲- در محل کوشک باغ هنر برگزار شد، در سخنانی درباره ایمن سازی ساختمان های شهر در برابر مخاطرات طبیعی اظهار کرد: بیشتر تلفات انسانی و خسارات اقتصادی در وقوع مخاطرات و سوانح طبیعی، ناشی از ناایمنی ساختمان ها است. چرخه ای برای مدیریت ریسک و مخاطرات وجود دارد که اولین گام آن پیشگیری، کاهش خطر و مدیریت ریسک است. مهمترین مخاطرات شهر تهران زلزله، سیل، طوفان و فرونشست زمین است. از بین این مخاطرات سیل و زلزله بیشترین خسارات را ایجاد می کنند. سیل در بازه های زودتر اتفاق می افتد که مخاطرات آن محدودتر است و زلزله در بازه های طولانی تر رخ می دهد که البته مخاطرات آن وسیع تر است.
وی درباره ایمنی ساختمان های جدیدالاحداث هم افزود: در این باره ما مقررات ملی ساختمان را داریم که در حال حاضر ۲۳ مبحث مقررات ملی ساختمان داریم که مبحث ۶ آن در مورد استاندارد ۲۸۰۰ و در رابطه با ایمنی ساختمان ها در برابر زلزله است. مسئولیت رعایت مقررات ملی ساختمان با طراح، مجری و ناظر خواهد بود.
آقاکوچک ادامه داد: در زلزله سال گذشته ترکیه، ۲.۶ میلیون ساختمان در معرض زلزله قرار گرفته بودند و حدود نیمی از آنها قبل از سال ۲۰۰۰ میلادی ساخته شده بودند. ۱۵ درصد از این ۲.۶ میلیون ساختمان دچار خسارات شدید شدند و اکثر ساختمان های خسارت دیده ساختمان های قدیمی بودند. چرا که بعد از سال ۲۰۰۰ که ترکیه زلزله ای را تجربه کرده بود قوانین ساختمان و ساخت و ساز را برای ساختن سازه های جدید، دقیق تر و مناسب تر اجرا و نظارت کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس اضافه کرد: "مقاوم سازی ساختمان‌های موجود" یکی از راهکارهایی است که می توان در کنار "تخریب و نوسازی" ساختمان های ناایمن در برابر زلزله به کار گرفت. برای مقاوم سازی ساختمان های موجود، مقررات، قوانین و دستورالعمل های لازم وجود دارد.
وی گفت: برای این مقاوم سازی ساختمان های عمومی دارای اولویت شامل بیمارستان ها و مراکز درمانی، مراکز ستادی و عملیاتی مدیریت بحران، مدارس و مراکز آموزشی، ساختمان های میراث فرهنگی و ثروت ملی هستند که مقاوم سازی آنها برعهده دولت و حاکمیت است. استانبول ترکیه نمونه موفق این اقدام و مقاوم سازی ساختمان های عمومی است.
آقاکوچک بیان کرد: ساختمان های خصوصی دارای اولویت برای مقاوم سازی شامل بیمارستان ها و مراکز درمانی، مدارس، ساختمان های تجاری و مسکونی با تجمع زیاد و ساختمان‌های با عمر بالای ۳۰ سال می شود که مقاوم سازی آنها برعهده مالکان است اما نیاز به وجود قوانین الزام آور و البته مشوق ها وجود دارد. ایتالیا و ژاپن نمونه های موفق این اقدام هستند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: تخلفات ساختمانی نباید صرفا با جریمه نقدی حل شوند چرا که در زمان حادثه این تخلفات خسارت ایجاد خواهند کرد. در مقاوم سازی ساختمان های موجود نباید انتظار داشته باشیم که به میزان مقاوم سازی ساختمان های جدیدالاحداث برسند اما می توان خسارت جانی و مالی را تا حد زیادی کاهش داد.
لزوم تبدیل صورت‌بندی بحران از یک مفهوم امنیتی به یک مفهوم اجتماعی
در ادامه علی نیکبخت مستندساز و کارگردان، تجربیات و مشاهدات خود را از زلزله سال گذشته در ترکیه و چگونگی مقابله با بحران در این حادثه روایت کرد. این کارگردان و مستندساز در پیش مقدمه ارائه خود به مشاهدات دوران کودکی خود در محله ای در جنوب شهر تهران و بحران های آن زمان پرداخت و پس از آن نکاتی را درباره سناریوی احتمالی زلزله در تهران و دیگر تهدیدات شهر تهران تشریح کرد.
وی سپس به بیان مشاهدات و تجربیات خود از زلزله منطقه قهرمان‌ماراش و شهر هاتای ترکیه، تشریح فضای شهری ترکیه و گستردگی بحران در آن، گسترش همبستگی در بحران و همچنین لزوم تبدیل صورت‌بندی بحران از یک مفهوم امنیتی به یک مفهوم اجتماعی در زمان وقوع مخاطرات پرداخت.
به گفته نیکبخت؛ تامین امنیت و تغدیه در زمان وقوع مخاطره بسیار اهمیت دارد و نقش رسانه برای اینکه تاکید کند که نیروی نهادی نسبت به جمعیت شهری محدود است و باید نیروهای مردمی نیز به کمک نیروهای ستادی بیایند که البته این نیروها باید در زمان قبل از وقوع بحران سازماندهی شوند، حائز اهمیت است.
همچنین مهدی زارع استاد پژوهشگاه زلزله و رئیس شاخه زمین شناسی فرهنگستان علوم نیز در ادامه این نشست در تشریح موضوع زلزله و مسائل دسترسی در شرایط اضطرار در شهر تهران بیان کرد: شهر تهران یکی از مهمترین شهرهای دنیاست که در معرض خطر زلزله است و اگر زلزله‌ای در آن اتفاق بیفتد قدر مسلم یک اتفاق بین المللی خواهد بود. گسل هایی در اطراف شهر و گسل هایی در داخل شهر تهران وجود دارند و چند محدوده از مناطق شهرداری مناطق در سطح شهر تهران در معرض این گسل ها قرار دارند که باید به بخش هایی از شهر که در حریم گسل ها قرار می گیرند بیشتر توجه کنیم.
وی افزود: توجه به زلزله های تاریخی اطراف تهران نشان می دهد که اتفاق های تاریخی در داخل شهر کنونی تهران رخ نداده و از گسل‌هایی که از داخل شهر تهران رد می شوند زلزله مهمی ندیدیم. ما حس می کنیم این گسل ها افت شدگی یا نبود لرزه خیزی دارند. بنابراین راه خوش بینانه این است که بگوییم زلزله اتفاق نمی افتد و نگاه بدبینانه و وسواسی دیگر نگاهی است که علم روی آن نگاه تاکید می کند و آمادگی لازم را باید ایجاد کرد.
زارع ادامه داد: مناطق مرکزی به سمت جنوب تهران از نظر شدت زمین لرزه می توانند بیشترین شدت را تجربه کنند و حدود یک سوم جمعیتی که در تهران و البرز زندگی می کنند در معرض ریسک بالا هستند. مناطق مرکزی به سمت جنوب که بافت جمعیتی متراکم تری دارند ریسک بیشتری دارند و باید تا جایی که می توانیم تلاش کنیم که ریسک جدید ایجاد نکنیم.
این استاد دانشگاه در پایان تاکید کرد: ایجاد کردن ساختمان های بلند در کوچه های تنگ و تمرکز دادن جمعیت در کنار ساختمان های بلند اقدامی اشتباه است. توجه به ساختمان های امدادی و ارتقای ایمنی آن ساختمان ها و توجه به نقاطی که خطوط لوله هایی مثل گاز از آن عبور می کنند برای جلوگیری از انفجار در زمان زلزله بسیار حائز اهمیت است.
در پایان این نشست از سفیران شهرگفت با اجرای لوح، تقدیر و قدردانی به عمل آمد.
انتهای پیام/
نظر شما