به گزارش خبرنگار شهر، مدیران شهری می‌گویند سال ۱۳۹۹ را می توان سال پروژه محوری در شهرداری تهران نامید، پروژه‌هایی که قرار است در سطح محلات و با خواست و نظر شهروندان هر محله اجرا شود. از دو سال گذشته تاکنون در ۳۵۴ محله تهران، حدود یکهزار و ۱۸۰ پروژه کوچک مقیاس تعریف شده و هم اکنون در ۲۵۰ محله پروژه‌ها در حال اجرا هستند. اما چرا مدیریت جدید شهری سعی در فاصله گرفتن از مگاپروژه‌ها دارد و تمرکزش را بر توسعه محلات گذاشته، تا جایی که اعتبار پروژه‌های محلی در بودجه ۱۳۹۹ شهرداری ۲۵۴ درصد نسبت به سال ۱۳۹۶ رشد داشته است.
بررسی‌ها و نظرسنجی‌ها از شهروندان تهرانی نشان می‌دهد نخستین اولویت آنها در زمینه پروژه‌ها عمرانی، آنجاییست که ساکنش هستند و زندگی روزمره را می‌گذارنند، جایی که محله‌شان است.
مجید فراهانی، عضو شورای شهر تهران در گفتگو با خبرنگار شهر با بیان اینکه دوره اتوبان و بزرگراه‌سازی در تهران تمام شده و جایی برای ابرپروژه وجود ندارد می‌گوید: «توجه به پروژه‌های کوچک مقیاس در صورتی که مطابق با برنامه‌ریزی‌های انجام شده، پیگیری شود سبب مشارکت مردم چه در انتخاب پروژه، چه اجرا و چه مشارکت مالی آنان می‌شود.»
به گفته فراهانی «توجه به پروژه‌های کوچک مقیاس محلی سبب شد تا سرانه هر شهروند منطقه که در سال ۱۳۹۶ که ۱۷۲ هزار تومان در بودجه شهرداری بود، به ۶۱۰ هزار تومان در سال ۱۳۹۹ افزایش پیدا کند. اما امیدواریم با تحقق بودجه بتوان تخصیص بیشتری به توسعه محلات داده شود.»
سه ویژگی پروژه‌های کوچک مقیاس
در ماده ۴۰ برنامه توسعه سوم شهر تهران برای کارآمدی و تحقق پذیری برنامه‌ها و اهداف توسعه شهر تهران، بر لزوم توجه شهرداری به طرح توسعه محلات و همینطور نوسازی بافت فرسوده تاکید شده است. علاوه بر این در تبصره ۳۵ بودجه سال ۱۳۹۹ شهرداری تهران، به صراحت تاکید شده که پروژه‌های کوچک مقیاس حتما باید با نظر شورایاران تعریف و اعلام شوند و امضای آنها نیز باید پای صورتجلسه لیست این پروژه‌ها باشد.
حامد مظاهریان، معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امورز شورای شهرداری تهران پیشتر در گفتگو با شهر، گفته بود: « پروژه‌ها در محله سه خصلت عمومی دارند؛ نخست اینکه باید در جهت افزایش کیفیت زندگی مردم در محلات موثر واقع شوند. در وهله دوم باید مردم درباره این پروژه‌ها اظهار نظر کنند و سپس اینکه باید در این پروژه ها مشارکت مردم مد نظر قرار گیرد.»
به گفته او مردم باید در تصمیم‌سازی‌ها مداخله داشته باشند؛ درواقع اگر پیوست‌هایی در این رابطه وجود نداشته باشد، این پروژه‌ها تأمین مالی نمی‌شود؛ یکی از راهکارهای تحقق این تصمیم‌سازی و دریافت نظر مردم، می‌تواند از طریق شورایاران محقق شود.»
پوشش ۱۵۰ محله دارای بافت فرسوده
بر اساس آنچه که در سند توسعه محلات آمده است؛ ارتقای کیفی محلات در پروژه های توسعه محلی دنبال می شود و باید طراحی پروژه‌ها بر اساس بافت و سبک شهرسازی هر منطقه صورت گیرد. تا به امروز بیشتر پروژه‌های محلی در محلات و مناطقی انجام شده که کم‌برخودار یا دارای بیشترین بافت فرسوده بودند، این پروژه‌ها با همکاری دفاتر توسعه محلی در هر منطقه در انجام است. مثلا تاکنون در مناطق ۱۵، ۱۶، ۱۷ و ۱۸ که از مناطق کمتربرخوردار هستند، پیشرفت قابل توجهی در پروژه‌های هدفگذاری شده صورت گرفته است. در برنامه توسعه محلات برای ۱۵۰ محله، دارای بافت فرسوده پروژه‌هایی تعریف شده و سازمان نوسازی هم در محلات مناطق ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ پوشش تقریباً لکه‌ای دارد یعنی پهنه‌های کوچکی مثلاً در منطقه ۱ گلاب‌دره، دربند و قیطریه تحت پوشش است. در منطقه ۶ دفاتر توسعه محلی وجود ندارد؛ چراکه بافت فرسوده مصوب ندارد و در منطقه ۲۲ هم دفتری وجود ندارد و پوشش داده نمی‌شود. بقیه مناطق هم یا پوشش ۷۰، ۸۰ درصدی دارند مثلاً چهار، پنج محله از آنها پوشش داده نمی‌شود، یا اینکه ۱۰۰ درصد تحت پوشش هستند. مثلاً منطقه ۱۰، ۱۱ و ۱۲ پوشش کامل دارند یعنی به طور کامل تحت پوشش دفاتر توسعه محله‌ای هستند. که البته فقط محدود به طرح‌های کالبدی نیست و ابعاد حکمروایی شهری، جمعیتی، اقتصادی و کالبدی و زیست‌محیطی هم به برنامه توسعه محلات افزوده شد.
نحوه چگونگی مشارکت مالی شهروندان در پروژه‌ها
گرچه در سال‌های پیش مطالعاتی روی طرح توسعه محلات انجام شده بود، اما حالا با کار کارشناسی بیشتر در حال اجرایی شدن است و بخشی از این طرح درباره استفاده از ظرفیت‌های مالی هر محله برای انجام پروژه‌های دارای اولویت همان محله است. سعید خضر، رئیس اداره برنامه‌ریزی راهبردی معاونت برنامه‌ریزی، با بیان اینکه سازوکاری برای دریافت عوارض محلی در برنامه توسعه محلات طراحی کردیم، می‌گوید: «شهر تهران حدود ۴ هزار میلیارد تومان به شهرداری بابت عوارض چهارگانه بدهی دارد و اینکه هر محله چه میزان بدهی در این بخش دارد، مشخص شده است. در هر محله ای بر اساس نیازها و اولویت‌هایی که نظرسنجی ها مشخص کرده اند، قرار است از طریق تسهیل گرها رایزنی انجام شود تا با شهروندان به یک نتیجه مشترک برسند.»
خضر، در توضیح جزییات این رایزنی ها هم گفت: «باید به شهروندان توضیح داد که اگر می‌خواهید پروژه‌ای در محله شما اجرا شود، باید بخشی از منابع مالی را از طریق بدهی که به شهرداری دارید تامین کنید و بخش دیگر را هم شهرداری تامین می کند و اینجاست یک پروژه مشترک شکل می‌گیرد.»
مدیران شهری در این باره گفته اند که چیزی که ما می خواهیم رخ دهد این است که کفه ترازو به سود مردم تغییر کند، یعنی مردم پول اداره شهر را بدهند و بابت آن خدمات و پروژه‌هایی که در اولویت است انجام شود. در این برنامه مشارکت پذیری هم باید برای شهروندان وجود داشته باشد؛ البته برخی شهروندان هنوز مشارکت کردن را بلد نیستند و نیاز به آموزش دارند.
خبرنگار: فریبا رحمانی
نظر شما