در سالهای نه چندان دور در در پایتخت ایران، تهران، مردم از آب چاه که تمیز و سالم نبود استفاده می کردند. در واقع بیشتر امراض از جمله وبا که سال های سال دامن گیر تهرانیان می شد به دلیل وجود آب آلوده و کثیف تهران بود. در شهر تهران در دوران قاجار، تنها سه قنات وجود داشت که آن هم متعلق به سرمایه داران تهرانی بود و برای مصارف خود به کار می بردند. یکی از این قنات ها در یکی از مناطق عودلاجان بود که به دلیل وجود این قنات ،این محله به نام سرچشمه خوانده شد که تا کنون هم به همین نام است. این قنات از آن یک سرمایه داری بود که از بد روزگار، بچه دار نمی شد.
او که همه درها را برای فرزند دارشدن را بسته می دید با خود نذر کرد اگر بچه دار شود برای تهرانیان آب لوله کشی فراهم کند.پس از مدتی این مرد بچه دار شد و به نذرش عمل کرد و برای ادای نذرش به اتریش رفت تا مهندسانی را برای لوله کشی آب به تهران بیاورد. مهندسان اتریشی بعد از لوله کشی آب قنات سرچشمه درمانده بودند که براهرم خروجی آب چه نمادی را بگذارند چرا که در هر کشوری رسم بود بر سر اهرم آب یک نمادی باشد .به عنوان مثال بر سر خروجی آب در فرانسه، نمادی به شکل خروس گذاشته شده بود چرا که سمبل کشور فرانسه،حیوان خروس بود.
بعد از کلی تدبیر، نهایتا با مشاهده پرچم ایران که در آن دوران شیر و خورشید روی آن بود و با توجه به مجسمه های شیر در برخی از اماکن تهران که نشان از نماد سرزمین بود این مهندس تصمیم گرفت بر روی اهرم خروجی آب، سر شیری فلزی بگذارد و این کار عملی شد و مردم هر زمان برای برداشتن آب به سرچشمه می رفتند می گفتند: «رفتیم از سر شیر آب آوردیم.» و اینگونه شد که تا به امروز مردم همچنان می گویند از شیر آب خوردیم و یا از شیر آب آوردیم. در واقع منشا از شیر آب خوردن در قلب تهران قاجاری شکل گرفت و تا به امروز این اصطلاح دست نخورده باقی مانده است.
به گزارش شهر، لوله کشی آب تهران به صورت عمده و در تمام محلات تهران قدیم، در روز ۳۰ تیر ۱۳۲۶ نخستین کلنگ کار لوله‌کشی آب تهران در محله میدان سنگلج که اکنون پارک شهر تهران در آن واقع شده به زمین زده می‌شود. در سال ۱۳۲۹ طرح اولیه لوله‌کشی تهران برای جمعیتی معادل ۹۰۰ نفر اجرا شد و دو خط لوله فولادی به قطر ۴۰ اینچ و با ظرفیت ۲۴۲هزار متر مکعب در شبانه‌روز برای انتقال آب از آبگیر بیلقان به نخستین تصفیه‌خانه تهران (جلالیه) در نظر گرفته شد. بهره‌برداری از خط اول خطوط لوله فولادی و تصفیه خانه جلالیه در سال ۱۳۳۴ آغاز شد.
در سال ۱۳۳۳ به‌منظور مهار بارش‌ها، مطالعات ساخت سد امیر کبیر در ۴۰کیلومتری شمال غربی تهران (از آبگیر خرسنگ‌کوه) در حوالی کیلومتر ۲۳جاده کرج به چالوس نزدیک به روستای واریان آغاز شد. ساختن این سد در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و در اوایل سال ۱۳۴۲ پایان یافت. در سال۱۳۴۰ ساخت سد لتیان در ۳۲ کیلومتری شمال شرق تهران به‌منظور مهار آب رودخانه جاجرود آغاز شد تا بخشی از آب تهران را تأمین کند. با بهره‌برداری از سد لتیان در سال ۱۳۴۶ آب حومه شرقی تهران نیز به‌صورت کامل تأمین شد و در پی آن سومین تصفیه‌خانه تهران در منطقه حکیمیه در سال ۱۳۴۷ مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
شرح عکس یک: شیرآبی باقی مانده از گذشته در گذر مستوفی در منطقه ۱۲ تهران
نویسنده: مهشید فرجی
نظر شما