به گزارش خبرنگار شهر، سلسله نشست‌های تهران از منظر هنرمندان با موضوع رونمایی از کتاب «صد سال نقاشی در تهران» دیروز-شنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۹- برگزار شد. امیر سقراطی، نویسنده کتاب ۱۰۰ سال نقاشی در تهران در این نشست گفت: در پژوهش و تالیف کتاب‌های تاریخی باید به تاریخ‌های هم ارض سایر رخداد و تاثیر آنها بر مثلا روند نقاشی توجه کرد.
او با بیان اینکه تالیف کتاب صد سال نقاشی در تهران از پارسال آغاز شد، افزود: کتاب فقط منحصر به ۱۰۰ سال گذشته نیست؛ چرا که نمی توان میراث تصویری از دوران قاجار که ۱۳۴ سال قبل از این بوده را نادیده گرفت. درواقع این کتاب درباره ۲۳۴ سال نقاشی در تهران است. در نقاشی های اولیه که هنوز دوربین اختراع نشده بود، تصویری که از تهران وجود دارد در سفرنامه های سفرنامه نویسان و مستشاران خارجی است. بخشی از نقاشی ها از آنجا گرفته شده و بسیاری از بناها دیگر وجود ندارد.
سقراطی با تاکید بر اینکه در این کتاب حتی بخشی از استبداد و جور دوره قاجار هم نشان داده شده است، توضیح داد: بعد از دوره قاجار، به دوره پهلوی پرداخته شده است مثلا بخشی از نقاشی های نقاشانی که از ۱۳۳۰ سال از الهیه و دربند کشیده اند در کتاب موجود است اما امروزه باغ های الهیه تبدیل به برج شده اند. پل رومی در نقاشی های محسن وزیری مقدم مشاهده می کنید که اکنون هیچ طبیعتی ندارد.
او ادامه داد: برای تالیف کتاب ۱۰۰ سال نقاشی در تهران، نزدیک به ۴۰۰ کتاب درباره دوره قاجار و پهلوی را مطالعه و بیش از ۱۰۰ سفرنامه را بررسی کردم. البته ملاک اصلی من در خوانش تهران از ابتدای پایتختی است. تا ۵۰ سال قبل همه اسناد و مدارک در همه کتاب ها وجود دارد اما به صورت مدون یکجا گردآوری نشده است.
سقراطی معتقد است: تهران فقط شهر نیست بلکه مردمانش هستند که به شهر هویت دادند. اگر مثلا یک نقاش معاصر یک مهمانی که یکسری افراد کنار هم هستند را می کشد همچنان آداب رسوم را به تصویر می کشد. آثار معاصری که در کتاب آمده، درواقع به همین موضوع اشاره دارد.
مولف کتاب ۱۰۰ سال نقاشی در تهران، با بیان اینکه باید توجه داشت که در هر دوره ای روحیه نقاش به همراه روح زمانه چگونه بوده است، گفت: نقاشی قبل و بعد از انقلاب هم در کتاب آورده شده و تهران به عنوان نماد روحیه کل مردم ایران در نظر گرفته شده است.
او این را هم گفت که: هم اکنون شرایط به شکلی است که وقتی پژوهش می کنید به سختی می توان از یک کتابخانه یا موزه سند و یا منبعی بگیرید، متاسفانه ناشرها هم در اینکه سندی را به دیگری بدهند، همکاری نمی‌کنند. به همین دلیل کار شهرداری تهران بسیار ستودنی است که در این شرایط به فرهنگ و هنر اهمیت می دهد.
شکل گیری پایگاه تحولات نقاشی معاصر ایران در تهران
حسن موریزی نژاد، نقاش و مدرس دانشگاه هم در این نشست با بیان اینکه بیشتر تحولات اجتماعی و فرهنگی از تهران سرچشمه گرفته است، گفت: اهمیت تهران به قدری است که حتی در دورترین شهرستان‌ها هم بازتاب تحولات تهران به گوش می‌رسد. درباره نقاشی هم شرایط به همین گونه است به طوری که بستر همه تحولاتی که در نقاشی رخ داده در تهران بوده است.
به گفته او؛ همین اهمیت سبب می شود تا تهران یک موقعیت مکانی و فرهنگی پیدا می‌کند و بسیاری از هنرمندان در سراسر ایران ترجیح می دهند به تهران بیایند. درواقع این تحرک که در تهران شکل میگیرد با حتی شهرهای بزرگ غیر از تهران قابل مقایسه نیست، به همین دلیل است که پایگاه تحولات نقاشی معاصر ایران در تهران شکل میگیرد.
موریزی نژاد معتقد است: کار آقای سقراطی با تالیف کتاب ۱۰۰ سال نقاشی در تهران، مرکزیت و اهمیت تهران را هم یادآوردی می کند. این کتاب علاوه بر اینکه یک منبع خوب برای علاقه مندان به این رشته است، می تواند نوستالژی هایی را هم زنده کند و ما را به گذشته وصل کند. این نوستالژی صرفا از بعد احساسات نیست بلکه جمع آوری چنین مجموعه هایی ما را به آن چیزی که بودیم و هستیم وصل می‌کند.
این استاد دانشگاه گفت: در دورانی زندگی میکنیم که حجم اطلاعات و تبلیغات که از خارج به ما هجوم می‌آورد به قدری زیاد است که انسان را در خطر فراموشی گذشته خودش قرار می دهد، اما اقداماتی مانند تاریخ نگاری و پژوهش تاریخی به حفظ فرهنگ و هویت اجتماعی ما کمک کند.
این نقاش از لزوم تسری چنین رودایدی به شهرهای بزرگ کشور صحبت کرد و توضیح داد: در تاریخ نقاشی معاصر ایران از دوره قاجار بزنگاه های مهمی وجود دارد، مانند اعظام برخی نقاشان مانند صنیع الملک به خارج از کشور و تاسیس دارالفنون که سبب شکل گیری آموزش به صورت آکادمیک می‌شود و نقظه آغازی بر دوران آموزشی جدید است. در دهه ۳۰ شاهد راه اندازی بینال‌های تهران هستیم که تاثیر زیادی در روند نقاشی داشت همچنین در این دوران شاهد رجوع هنرمندان به موتیف‌های سنتی هستیم و نقاشی به نام سقاخانه‌ای شکل میگیرد. بزنگاه بعدی انقلاب اسلامی است که تاثیر عمیقی در روند نقاشی ایران گذاشت.
به گزارش شهر، مجموعه کتب سده، که حاصل همکاری انتشارات علمی و فرهنگی و مرکز ارتباطات شهرداری تهران است، به دنبال تقویت هویت تهران و پرداختن به کسانی است که در شکل گیری این هویت نقش برجسته ای داشته اند، در بازه زمانی یک صد ساله پرداخته است و در سری اول با شش عنوان شامل «صد سال نقاشی در تهران»، «صد سال عکاسی مناظر شهری»، «صد سال گرافیک در تهران»، «صد سال کاریکاتور در تهران»، «صد سال شعر در تهران» و «صد سال نویسندگی در تهران» منتشر شده است. این مجموعه به دنبال معرفی افرادیست که در شکل گیری تصویر و برند امروز تهران نقش داشته اند و برندینگ تهران متاثر از آنهاست.
مجموعه کتب سده به این ۶ عنوان خلاصه نخواهد شد و با عناوینی دیگر که در دست بررسی و تدوین است، ادامه خواهد داشت.
خبرنگار: فریبا رحمانی
نظر شما