به گزارش شهر، نشست مجازی «مشارکت اجتماعی در پروژه‌های شهری» با حضور درسا جلالیان، کارشناس ارشد طراحی شهری از دانشگاه تورنتو کانادا برگزار شد. جلالیان در ابتدای این نشست، مفهوم مشارکت اجتماعی را مرور کرد و به چیستی «مشارکت اجتماعی» پرداخت. او در ادامه به شکل گیری مشارکت اجتماعی در شهرهای امریکا و کانادا از چند دهه اخیر، اشاره کرد و گفت: مشارکت اجتماعی نقش بسیار پررنگی را در پروژه‌های شهری ایفا می‌کند.
این کارشناس طراحی شهری بیان کرد: مشارکت اجتماعی به صورت مستقیم، امکان تغییر آینده یک پروژه را دارد. شهروندان به خوبی با مفهوم مشارکت اجتماعی آشنا هستند و در تعریف پروژه‌ها مشارکت می‌کنند. اما همچنان امریکا و کانادا با چند دهه تجربه، با مفهوم واقعی مشارکت اجتماعی ایده آل فاصله دارند.
او با بیان اینکه شهرداری‌ها باید از نیاز شهروندان شناخت داشته باشند، افزود: شهرداری‌ها برای تعریف و اجرای یک پروژه نیاز به شناسایی و مطالعه بستر دارند اما مادامی‌که شهرداری از شهروندان نظرخواهی نکند، آن پروژه موفق نخواهد بود. باتوجه به اینکه شهروند در یک محله زندگی می‌کند، اطلاعات و شناختی را دارد که ممکن است مدیران پروژه، اطلاع کافی از آن نداشته باشند. بدون نظرخواهی از شهروند نمی‌توان انتظار داشت که پروژه‌ها با افزایش رضایت عمومی مواجه شوند.
جلالیان با تأکید براینکه مشارکت اجتماعی سبب کارآمدی، مشروعیت و شفافیت شهرداری‌ها می‌شود، توضیح داد: نگاه بالا به پایین یعنی شهرداری به عنوان نهاد قدرت تصمیم به تعریف پروژه برای شهروندان می‌گیرد. در این نگاه نهاد قدرت نظرخواهی از شهروند نمی‌کند چرا که خود را برتر از شهروند می‌داند.
این کارشناس طراحی شهری در ادامه افزود: در نگاه پایین به بالا، شهروندان در تصمیم گیری شهرداری‌ها مشارکت انجام می‌دهند و در تعریف پروژه‌ها دخیل هستند. به هر میزان که شهروندان وارد تصمیم گیری‌ها شوند، فاصله میان شهرداری و شهروند کمتر می‌شود.
او با بیان اینکه مشارکت شهروند و نظرخواهی از او درتعریف پروژه‌ها سبب افزایش علاقه شهروند به شهر و کمتر آسیب رسیدن از جانب او به شهر می‌شود، یادآور شد: به طور طبیعی، شهروندان با شهرداری‌ها احساس فاصله دارند. اما زمانی‌که مشارکت اجتماعی صورت گیرد، این فاصله میان شهروند و شهرداری کم و کمتر خواهد شد.
به گفته جلالیان؛ در کانادا و امریکا، از ابتدای تعریف یک پروژه از شهروندان نظرخواهی می‌شود و آن‌ها از همان ابتدای کار وارد تصمیم‌گیری‌ها درباره پروژه می‌شوند.
این کارشناس شهری در ادامه افزود: شکل گیری مشارکت اجتماعی در محله به محله متفاوت است و از هیچ فرمول مشخص و معینی تبعیت نمی‌کند. مشارکت اجتماعی براساس شرایط منطقه، ساکنان محله، فضاهای موجود و ... ایجاد می‌شود.
او با تأکید براینکه یک مشارکت اجتماعی خوب باید سبب قدرت بیان نظر شهروندان شود تا با استفاده از آن به ابراز موافقت یا مخالفت از پروژه‌ها بپردازند، یادآور شد: در معاونت شهرسازی شهرداری تورنتو بخشی به نام «تعامل و مشارکت اجتماعی» وجود دارد. مسئولان شهرسازی شهرداری تورنتو، با حضور در مکان‌های عمومی به پرسش‌های شهروندان درباره پروژه‌ها پاسخ می‌دهند.
جلالیان توضیح داد: جلسات عمومی پرژه‌ها با حضور شهروندان و مدیران شهرداری برگزار می‌شود که شهروندان نیز در آن جلسات به اعلام نظرات خود می‌پردازند. همچنین در ابتدای ثبت یک پروژه در شهرداری، تمامی اطلاعات پروژه باید در معرض دید شهروندان قرار گیرد. البته شهرداری سازنده را موظف به قراردادن این اطلاعات در اختیار شهروندان می‌کند.
او با بیان اینکه در مرحله دوم شهرداری، سازنده را موظف به دریافت نظرخواهی ساکنان آن محله می‌کند، افزود: این درصورتی است که سازندگان اجازه آمار سازی غیرواقعی ندارند چرا که جلسات به میزبانی شهرداری و با حضور شهروندان و تیم سازندگان پروژه برگزار می‌شود.
به گفته این کارشناس شهری؛ به هر میزانی که طرح‌ها ساده و با بیان قابل فهم‌تری به شهروندان ارائه شود، احتمال افزایش مشارکت شهروندان در پروژه‌ها بیشتر خواهد شد.
جلالیان با بیان اینکه مهمتر از هرچیزی در اجرای یک پروژه، اطلاع رسانی است، افزود: باید پیش از اجرای یک پروژه شهروندان از پروژه مذکور اطلاعات کافی داشته باشند و ابهامات آن‌ها درباره پروژه رفع شود. در تورنتو اطلاع رسانی درباره پروژه‌ها به صورت ارسال نامه به شهروندان انجام می‌شود.
او در ادامه بیان کرد: در مرحله بعدی پروژه، باید پرسش نامه‌هایی ایجاد شود که شهروندان به صورت آنلاین یا فیزیکی به آن‌ها پاسخ دهند و نظرات آن‌ها جمع آوری شود.
این کارشناس شهری با اشاره به هدفمندی باید مشارکت اجتماعی، گفت: باید شرایطی فراهم شود که از سالمند تا کودکان، از هر سن و قشری در پروژه‌ها مشارکت داشته باشند. اگر یک پروژه عمومی است باید شهرداری به سراغ مردم برود و از آن‌ها نظرخواهی کند. شهرداری با حضور در مکان‌های عمومی می‌تواند درباره پروژه‌های عمومی اطلاع رسانی یا نظرخواهی کند.
این کارشناس شهری با بیان اینکه در پروژه‌های خصوصی باید حضور در فضای مجازی گسترده‌تر شود، یادآور شد: هر پروژه در تورنتو، یک وبسایت دارد که تمامی اطلاعات پروژه در آن به نمایش گذاشته می‌شود و دارای نظرسنجی است. شهروندان با اطلاع از هر پروژه می‌توانند درباره آن پروژه نظرات‌شان را ثبت کنند.
جلالیان توضیح داد: هرچقدر که یک پروژه به فعالیت جمعی نزدیک‌تر شود، شهروندان بیشتر در آن اجرای آن مشارکت مفید خواهند داشت. زمانی‌که شهرداری‌ها با شهروندان تعامل بیشتری داشته باشند، اعتماد بیشتری میان شهروند با شهرداری یا دستگاه‌های دولتی شکل می‌گیرد.
این کارشناس شهری در پایان با بیان اینکه روز به روز شکاف میان شهروند آگاه و ناآگاه بیشتر می‌شود، افزود: اگر آگاهی شهرند نسبت به محیط اطراف خود بیشتر شود، اعتماد او به دستگاه‌های دولتی هم بیشتر خواهد شد. درنهایت تصمیمات بهتر اتخاذ می‌شوند و مشکلات با مشارکت اجتماعی و با سهولت بیشتری حل خواهند شد.
خبرنگار: ملیکا هاشمی
نظر شما