سیدمصطفی موسوی، شهردار منطقه ۹ در گفتگو با خبرنگار شهر، درباره نقدهایی که به طرح تفصیلی وارد است و لزوم بازنگری در این طرح با بیان اینکه سیاستگذاری ها در شهر تهران از اساس، اشتباه پایه ریزی و موجب ایجاد فاصله طبقاتی جدی بین شمال و جنوب شد، گفت: زمانی که مهاجرت به تهران فزونی گرفت و میل به سرمایه گذاری در ساخت و ساز زیاد شد، صدها میلیارد دلار در ۳۰ سال اخیر در حوزه ساخت وساز هزینه شده و این در حالی است که حتی ۵۰ درصد از بافت فرسوده شهر نیز نوسازی نشده است اما باغ ها به طرز وحشتناکی نابود شدند و سرمایه ها به جای اینکه به سمت نوسازی بافت فرسوده برود به دلیل اجازه به سرمایه گذار برای تخریب باغ ها و زمینهای شمال تهران به سمت ساخت و ساز در آن محدوده رفت.
موسوی با بیان اینکه اساسا توسعه شهر به سمت محدوده های شیب دار و کوهپایه کار غیر عقلایی است، افزود: در سیر مهاجرتها به تهران به جای اینکه بافت های فرسوده در مناطق ضعیفتر رونق بگیرند و فاصله طبقاتی کاهش پیدا کند، سرمایه ها را به شمال شهر بردیم و بنابراین بافت های فرسوده باقی ماندند، در حالی که در شمال شهر حتی اگر بافت فرسوده هم وجود داشته باشد ساکنان شان می توانند خودشان نوسازی کنند و نیاز به سرمایه گذار بیرونی ندارند. از همین رو شاهد بودیم که ساختمان های سالم که تا چندین سال قابلیت زندگی و استفاده داشتند در شمیران کوبیده و نوسازی شدند.
موسوی با اشاره به اینکه این اشتباه شاید تا ۱۰۰ سال آینده هم به صورت کامل قابل جبران نباشد، ادامه داد: بعد از این اتفاقات در تعریف و تصویب طرح جامع و تفصیلی بی توجهی به مسائل اختلاف طبقاتی و اجتماعی ادامه پیدا کرد.مثلا اینکه در مناطقی که ریزدانگی دارد و توان تامین پارکینگ ندارند حداکثر سه طبقه مجوز می دهیم و سرمایه گذار رغبتی برای حضور در این مناطق ندارد.
او با بیان اینکه اینگونه طرحها به «طرحهای آتلیه ای» معروف هستند، اضافه کرد: در طرح های اتلیه ای به نقطه ای که در آن طرح پیاده می شود و به شرایط آن محدوده توجهی نمی شود در حالیکه باید برای ارائه طرح های سازنده نظرات و نیازهای شهروندان دیده شود.
به گفته موسوی اینکه طرح تفصیلی در گذشته اجرا نمی شد ولی در این دوره در حال اجرا است، ارزشمند است اما باید این طرح اصلاح شود چرا که با این طرح، نوسازی بافت های فرسوده کند پیش خواهد رفت و این روند دچار اشکال می شود. مثلاً شهروندانی توان تجمیع ندارند. در این شرایط حتی طرح های تشویقی نیز برداشته شده، بنابراین باید ضوابط تغییر کند و مشکلات آن پایش طرح حل شود.
شهردار منطقه ۹، طرحی که برای بلند مرتبه سازی تهران در حال آماده سازی است را نگران کننده خواند و عنوان کرد: امیدواریم این طرح منجر به کمک به حذف بافت های فرسوده از فرسودگی شود اما اگر بخواهد مجددا به سمت نقاط برخوردار برود و فاصله طبقاتی را افزایش دهد، بر مشکلات خواهد افزود.
او با تاکید بر اینکه باید طرح بلندمرتبه سازی را به مقوله بافت فرسوده گره بزنیم، بیان کرد: اگر کسی بخواهد بلندمرتبه سازی کند باید او را مکلف کنیم که یک مساحت مشخص از بافت فرسوده را به طرق مختلف تعریف شده از بافت فرسوده خارج کند اما اگر قرار باشد مانند گذشته عمل شود سرمایه ها بعد از منطقه یک به مناطق ۵ و ۲۲ سرازیر می شود.
او با اشاره به اینکه طرح جامع بر مبنای موضوع پذیرفته شده ( TOD) نیست، گفت: در اکثر نقاط دنیا، از مرکز شهر، بلند مرتبه سازی شروع می شود و هرچقدر به سمت حاشیه می روید خانه ها ویلایی می شود. اما در تهران طرح های جامع و تفصیلی در گذشته به صورت سفارشی تهیه شده و در آن درآمد بیشتر شهرداری و افزایش فضا برای خودروهای شخصی مد نظر قرار گرفته است.
موسوی درباره دیگر ضعف‌های طرح تفصیلی افزود: در قواعد و ضوابط پارکینگ را یکی از مبانی مهم قلمداد می کنیم در حالیکه در شهرهای پیشرفته و بزرگ که حمل و نقل عمومی اصل و مبنا است، در مراکز شهری اجازه ساخت پارکینگ داده نمی شود و اعتقاد بر این است که مراکز شهر جای آوردن خودروهای شهری نیست و پارکینگ، جاذب سفر خودروهای شخصی است. به عنوان مثال در منطقه ۱۲ که حمل و نقل عمومی آن تکمیل است، اجبار داشتن پارکینگ در ساخت و ساز این منطقه هیچ لزومی ندارد.
او در بخش دیگری از این گفتگو با بیان اینکه مبنای طرح تفصیلی متراژ زمین است که البته از اساس اشتباه است، ادامه داد: باید خطوط و ضوابطی داشته باشیم و در خط بام (آسمان) و خطوط بر و کف نظمی وجود داشته باشد. مثلا ممکن است که در زمینهای بزرگ و کوچک ۴ طبقه ساخته شود.
شهردار منطقه ۹ همچنین به مشکل در قانون عقب نشینی اشاره کرد و یادآور شد: در کوچه های باریک منطقه ۹ که زمین دوطرف آن صدمتر یا کمتر است این اجبار وجود دارد که کوچه ۶ متری باشد در حالیکه اگر موارد ایمنی رعایت شده باشد و طول کوچه از یک حدی بیشتر نباشد ایرادی ندارد که کوچه باریک باشد. همچنین با عقب نشینی از دو طرف کوچه، زمینی که باقی می ماند زیر ۵۰ متر است و طبق ضوابطی که مشخص شده نمی توانند بسازند بنابراین این ملک ها یا باید تجمیع شوند و یا توسط شهرداری تملک شوند، اما آیا شهرداری توان خرید همه این املاک را دارد؟
او اضافه کرد: زمین های کم مساحت و فضاهای فرورفته این محلات ضعیف محل تجمع معتادین و بروز آسیب های اجتماعی می شود در حالیکه حداقل کار ممکن این بود که عقب نشینی از یک ردیف انجام می شد تا به جای خرید املاک از دو طرف، از یک ردیف تملک و خریداری می شد. در واقع عقب نشینی در مناطقی مانند یک با زمین ۵۰۰ متری و مناطقی با زمین ۱۰۰ متری با یک ضابطه تعریف شدند.
موسوی با بیان اینکه از نظر علمی بر اساس طرح تفصیلی نباید پروانه با مقیاس و طرح یک به دو هزار صادر شود، افزود: پروانه باید بر اساس طرح های یک به ۲۰۰ و یک به ۵۰۰ داده شود در حالیکه هنوز طرح یک به ۲۰۰ و یک به ۵۰۰ درطرح های شهری تهران وجود ندارد. باید طرح تفصیلی که پهنه ها را مشخص می کرد یک سری طراح، خطوط اصلی نما و خط بام را در نقشه های یک به ۲۰۰ یا یک به ۵۰۰ تعیین و تحقیق می کردند و بعد از آن روی آن نقشه ها پروانه داده می شد.
به گفته شهردار منطقه ۹، نادیده گرفتن ویژگی های اجتماعی و فرهنگی منطقه و محله، حذف طرح های تشویقی، انجام نشدن مطالعات جمعیتی دقیق و روشن در مناطق و محلات و عدم توجه به تئوری *«رشد هوشمند» و چگونگی اجازه رشد به شهر از دیگر ضعف های طرح تفصیلی است.
او در پایان با بیان اینکه بسیاری از پهنه بندی ها در طرح تفصیلی بدون توجه به مطالعات اقتصادی و اجتماعی انجام شده، یادآور شد: *پهنه های S، G، R و M از سرویس بهداشتی تا مدرسه، مغازه و کارخانه را شامل می شود و به عنوان مثال، بسیاری از ضوابط برای سرویس بهداشتی و مدرسه یکی است در صورتی که باید به جزییات در این مسأله توجه شود.
*«رشد هوشمند» (Smart growth) یک تئوری در برنامه‌ریزی شهری و حمل و نقل است که هدف آن متمرکز کردن رشد و توسعه در یک ناحیه کوچک قابل پیاده‌روی برای جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهر است. این تئوری همچنین حامی توسعه ترانزیت-محور، کاربری زمین فشرده، قابل پیاده‌روی و دوچرخه-دوست است که شامل مدرسه‌های نزدیک، خیابان کامل و توسعه کاربری-مختلط و انتخاب‌های متنوع در خرید خانه می‌شود.
*پهنه های طرح تفصیلی: پهنه کلان سکونت (R) پهنه کلان فعالیت (S) پهنه کلان مختلط (M) پهنه کلان پهنه حفاظت (سبز و باز) (G)
خبرنگار: علی سی پی
نظر شما