نخستین اطفاییه در تهران

اولین ایستگاه آتش‌نشانی در تهران مانند نخستین مدرسه مدرن به نام امیرکبیر گره خورده است. کسی که آتش راه‌انداختن اطفاییه را به جان پایتخت انداخت؛ آتشی که قرار بود آتش‌های الو گرفته پایتخت را خاموش کند.

هر چند خود میرزا تقی‌خان قدر زنده نماند که مانند افتتاح مدرسه مبارکه افتتاح نخستین اطفاییه پایتخت که در خیابان چراغ‌برق که بعدها به اسم امیرکبیر نامگذاری شد را افتتاح کند.

 به نوشته تاریخ‌نگاران تهران چهارمین شهری بود که بعد از تبریز و مسجد سلیمان و آبادان صاحب ایستگاه آتش‌نشانی شد. البته پیش از راه‌اندازی نخستین ایستگاه آتش‌نشانی حریق‌های سنگین توسط سقاهایی که در شهر در کنار فروش آب شهر را آب‌پاشی می‌کردند کنترل می‌شد. اما سرانجام تهران در دوران پهلوی اول و شهرداری کریم‌آقا بوذرجمهری صاحب اطفاییه شد. یک افسر روس سفید به اسم کلنل وربا که بعد از انقلاب بلشویک‌ها به ایران پناهنده شده بود به همراه ۱۵ نفر دیگر نخستین ایستگاه آتش‌نشانی تهران را در زمینی ۳۰۰ متری میدان توپخانه درمحلی اجاره‌ای درست جایی که حالا گاراژ حسینی قرار دارد راه‌انداختند. این زمین  متعلق به »سیداسدالله» بود. یک دستگاه اتومبیل آبپاش تنها دارایی نخستین ایستگاه آتش‌نشانی تهران بود. خودرویی که کارش به جای خاموش کردن آتش خیابان‌های شهر را آب‌پاشی می‌کرد. اما یک حادثه درست در دل لاله‌زار چند قدم آن طرفتر از این ایستگاه باعث شد تا مفهوم آتش‌نشانی تغییر پیدا کند. در هشتم مهر ۱۳۰۷ سینما صنعتی در لاله‌زار که قرار بود فیلمی را برای زنان پخش کند آتش‌ گرفت. آتشی که هرچند تلافات جانی نداشت اما نبود یک آتش‌نشانی فعال را نشان داد و شهرداری تهران را به فکر تجهیز اطفاییه انداخت. این تلنگر هم البته با انتشار گزارشی در روزنامه اطلاعات زده شد. ‌در آذرماه سال ۱۳۰۷ شهرداری تهران برای تجهیز  اداره اطفائیه، ‌یک دستگاه آبپاش بزرگ و چهار دستگاه آبپاش کوچک به مارک « N.A.G » که لاستیک‌های توپر داشت، از کشور آلمان خریداری شد و به طور کامل در اختیار اداره اطفائیه قرار گرفت و عده‌ای از شوفرهای مستعد قشون و گروهبان‌های قدیمی هنگ‌های بهادری و آهنین هم برای به کارانداختن و هدایت ماشین‌های جدید به اداره اطفائیه منتقل شدند. بر اساس آمارهای موجود در سال ۱۳۰۷ شمسی مجموع تجهیزات آتش‌نشانی تهران عبارت بود از ۱۵ دستگاه ماشین آتش خاموش کن نو و آماده کار، سه دستگاه بنز مرسدس، چهار دستگاه اشکودا ، ‌دو دستگاه پورسک N.A.G و چهار دستگاه موتور پمپ، ‌به علاوه ۸۴ کامیون اسقاط. با گسترش اطفاییه تهران محل استقرار ماشین‌ها مناسب نبود. پس با پیشنهاد و پیگیری شهردار تهران زمین‌های گورستان قدیمی تهران در میدان حسن‌آباد خریداری شد و با بودجه مشخص در سال ۱۳۱۱ اداره اطفائیه ابتدا به قسمت شرقی آسایشگاه سابق بلدیه و سپس به بیرون از محدوده شهر، به میدان حسن‌آباد و محل گورستان متروکه‌ای که در آنجا واقع بود و اکنون نیز محل ‌ایستگاه شماره ۱ سازمان آتش‌نشانی و خدمات‌ایمنی شهرداری تهران است، منتقل شد و ساختمان جدیدی در آن محل احداث و تدریجا تکمیل شد و کلیه تشکیلات اداره اطفائیه در آنجا دایر شد. حالا در گوشه‌ای از میدان حسن‌اباد ایستگاه شماره یک آتش‌نشانی مستقر است تا با سه شماره ۱۲۵ آتش‌های به جان شهر افتاده را خاموش کند.

نویسنده : فرزانه ابراهیم زاده