به گزارش شهر، نخستین پل‌های ساخته شده در تهران به زمان‌های بسیار دور برمی‌گردد. زمانی که نه نشانی از ما بود و نه عصر ماشین‌هایی که به خاطر آن‌ها پل ساخته شود.
پل رومی
«پل رومی» یکی از همان چند پل اولیه تهران است که بیش از یکصد سال اخیر روی رودخانه دربند بنا شد. «سیروس علی نژاد» در کتاب «چرا سفر می کنید؟» پل رومی را به نقل از «منوچهر صانعی»، پژوهشگر تاریخ معماری اینگونه روایت می‌کند: «در قدیم در همین محل پل رومی، پلی بود با دست‌اندازهایی زیبا که به علت عدم تعمیرات سیل آن را کند و برد. این پل را بعد از آن ساختند که البته در زمان ساختن دهنه‌اش پهن‌تر بود. طراح پل پدر بنده بود. ۸۰ سال پیش ساخته شد. پل زیبایی بود و مردم می‌آمدند تماشا. اما اینکه این پل رومی نامیده شد، به علت نوع معماری آن است.»
پل رومی دسترسی دو محله قدیمی الهیه و قیطریه را به یکدیگر آسان می‌کند. علت نامگذاری این پل هم به گذشته‌ها برمی‌گردد، زمانی که یکی از سفرای عثمانی (ترکیه کنونی) در این منطقه باغی ساخت که بعدها به دولت ترکیه تعلق گرفت و به علت اینکه در قدیم دولت عثمانی را به روم شرقی می‌شناختند، این پل به نام پل رومی نامگذاری شد.
پل تجریش
یکصد سال پیش در شمال شهر تهران، پل دیگری به نام «پل تجریش» ساخته شد. آب رودخانه دربند از وسط میدان می‌گذشت و پل روی آن بود که در سال‌های ۱۳۶۷-۱۳۶۸ بازسازی شد. پلی که قدمتی بس طولانی نسبت به دیگر پل‌های ۵۰ ساله باقی مانده این شهر دارد اما جای خود را به میدانی به همان نام داده است.
پل ستارخان (تاج)
قدیمی‌ترین پل‌های سواره رو باقی مانده در این شهر، همان معروف‌ترین و پرخاطره‌ترین پل‌ها هستند. پل‌هایی که تماشاگر نیم قرن از رفت و آمد مردم این شهر یا دیگر شهرها بوده‌اند. مردمانی که یک زمان از روی پل تاج با گاری و چرخی از روی آن می‌گذشتند یا حالا که ماشین‌ها با سرعت از روی همان پل اما با نامی دیگر (ستارخان) عبور می‌کنند.
داستان از این قرار بود که در سال ۱۳۴۹، بعد از ساخت بزرگراه «ایوبی» یا همان «شیخ فضل الله نوری» کنونی به دست مشاوران فرانسوی «سوفرتو» پلی به نام «تاج» بنا شود تا به عنوان نخستین سازه موقت در راستای طرح جامع مصوب شهر تهران باشد. اما ستارخان یا همان تاج قدیم نیم قرن دوام آورده و همچنان ایستاده؛ البته با نگهداری و مقاوم سازی‌های مداوم.
۷ پل موقت
داستان معروف هفت پل موقت تهران که برای جشن های خیابانی بازی‌های آسیایی در سال ۱۳۵۲ ساخته شدند هم خواندنی‌اند. از این هفت پل، پل گیشا حذف شد و پل حافظ شمالی هم که درحال بررسی مطالعات برای برچیده شدن است. درحال حاضر از این تعداد «پل‌های سه‌گانه حافظ، کریمخان زند، گیشا، آزمایش و پل چوبی» باقی مانده که جزء قدیمی و معروف‌ترین‌های شهر هستند.
اینکه چگونه این پل‌های موقت هنوز که هنوز هست دوام آورده، به تعمیر و نگهداری مداوم مربوط می‌شود. تاکنون پلی در تهران به پایان عمر مفید خود نرسیده است، بلکه با بهسازی و مقاوم‌سازی می‌توان عمر مفید باقی‌مانده را افزایش داد. یکی از برنامه‌های شهرداری تهران، مقاوم‌سازی ۱۱۰ پل است که در دستور کار قرار گرفته و حدود ۳۰ درصد این ماجرا اجرایی شده است.
عمر مفید پل‌ها
عمر مفید متوسط ۵۰ سال است اما عمر متوسط کل حدود ۲۰ سال تخمین زده می‌شود. بعد از بیست سال هم پل‌های قدیمی نیاز به انجام تعمیرات عمده دارند که این هم به دلیل ضعف نگهداشت آن‌ها در طول بهره برداری است. البته این را هم باید اضافه کرد که عمر متوسط پل‌ها در آیین نامه‌های جدید ۷۵ سال و قدیم ۵۰ سال در نظر گرفته شده است که عمر مصالح تا ۱۵۰ سال به شرط نگهداشت صحیح هم می‌رسد.
درباره هزینه‌های نگهداری پل‌ها هم باید گفت که سالیانه یک تا چهار درصد هزینه ساخت آن پل در همان سال، هزینه نگهداری پل است. البته بسته به سن پل و شرایط نگهداری آن در گذشته، این هزینه متغیر می‌شود.
خبرنگار: ملیکا هاشمی
نظر شما