لزوم تجدیدنظر در طراحی و توزیع فضاهای شهری

به گزارش شهر، وب سایت blogs.worldbank وابسته به بانک جهانی در بخش شهرهای پایدار، گزارشی از اقدامات پساکرونا در شهرها با عنوان «شهرها از کووید-۱۹ جان سالم به در خواهند برد، اما باید جغرافیای اقتصادی خود را مدیریت کنند» منتشر کرده است. آنطور که در این گزارش آمده است؛ شیوع ویروس کرونا نابرابری‌های اجتماعی و مکانی در بسیاری از شهرها را بیش از گذشته نمایان کرده است، به همین دلیل نگرانی اصلی جغرافیای اقتصادی یک شهر تعامل بین موقعیت اقتصادی و کالبدی آن است.

 به عنوان مثال، بسیاری از ساکنان شهری در آفریقا و آسیا در زاغه‌ها و سکونتگاه‌های غیر رسمی زندگی می کنند. حتی در بهترین زمانها، این محیط ها تحت تأثیر شرایط زندگی سخت، فضای عمومی محدود و خدمات عمومی ناکافی قرار گرفته اند؛ اما در میان رخدادهای پیش‌بینی نشده و همه گیر مانند کووید- ۱۹ همین فضاهای عمومی محدود سبب شیوع بیشتر ویروس می‌شود. از طرف دیگر اقدامات خودمراقبتی  مانند شستن دست‌ها و قرنطینه بسیار محدود است، بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که چگونه می‌توان در صورت محدود بودن فضا یا داشتن امکانات عمومی، مسیری ایمن از دیگران را حفظ کرد؟

جغرافیای اقتصادی هدایتگر کارهایی است که بانک جهانی برای پشتیبانی از مدیران شهری در مبارزه با بحران های همه گیر انجام داده است. درواقع این نهاد یک متدولوژی ساده و مقیاس پذیر را توسعه داده که اصول جغرافیای اقتصادی را برای شناسایی نقاط مهم در معرض خطر در مواقع بحران شناسایی می کند و منابع بیشتری به آنجا اختصاص می دهد. بانک جهانی این محله ها را بر اساس سرمایه گذاری های زیربنایی و مسکن، در دسترس بودن خدمات عمومی و احتمال ابتلا به ویروس ارزیابی می کند. ترکیب این موارد به کارشناسان این نهاد می گوید که مردم در کجا و چگونه زندگی می کنند، تاکنون این روش در ۱۵ شهر اصلی کشورهای در حال توسعه انجام شده است.  

واضح است که در دنیای امروز نقاط مهم فقط به جایی که مردم زندگی می کنند محدود نمی شوند، کووید- ۱۹ این موضوع را بیش از گذشته نمایان کرد و نابرابری های عظیمی را با ناتوانی مناطق و محله های محروم اقتصادی در مقابله با این ویروس در معرض دید قرار داد.

حالا اما؛ اقدامات اولویت دار چیست؟ بانک جهانی می گوید؛ یک اقدام فوری و عملی، برنامه ریزی برای محافظت و گسترش فضای عمومی است. تجدید نظر در مقیاس، طراحی و توزیع فضایی آنها، از جمله برای پیاده روها، پارک ها، فضای باز و مکان های عمومی مانند کتابخانه ها و مراکز اجتماع بسیار مهم است. این امر بویژه در محلات شلوغ از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حالیکه سرمایه گذاری در مسکن و املاک خصوصی با توسعه اقتصاد ملی افزایش می یابد و از یک مسیر خاص پیروی می کند، تخصیص بهتر فضای عمومی هم از سوی مقامات ذیصلاح و توانای شهر انجام می شود.

خبرنگار:‌ فریبا رحمانی