به گزارش خبرنگار شهر، جلالیه از قدیمی ترین محله های تهران است. از نخستین سنگ بناهای محله شدن جلالیه ساخت بیمارستان هزار تختخوابی توسط آلمان هاست. این بیمارستان در فاز نخست –سال ۱۳۰۷- ۵۰۰ تختخواب داشت. امروزه این بیمارستان را به نام امام خمینی(ره) می شناسند.
دومین بنای مهم ساخته شده در جلالیه، تصفیه خانه بود. این تصفیه خانه نخستین مرکز تصفیه آب در تهران بود . این مکان ۱۵۰ هزار متر مربع مساحت داشت و هزینه اجرای ساختمان آن ۱۵۰ میلیون ریال و هزینه تاسیسات آن بیش از دو میلیون دلار بود. این تاسیسات برای یک میلیون نفر ساخته شده بود.
و اما مهمترین و به یادماندنی ترین ساختمان محله جلالیه ، دانشگاه تهران است. زمین های باغ جلالیه پس از قاجار به فردی به نام حاج رحیم اتحایه تبریزی داده شده بود که برای ساخت دانشگاه حدود ۲۰۰ هزار متر مربع از آن زمین ها از او به قیمت متری ۵ ریال خریداری شد و در سال ۱۳۱۳ دانشگاه در آنجا ساخته شد.
از این نقطه بود که شکل گیری این بخش از تهران به عنوان محله جلالیه به طور رسمی آغاز شد.
یکی دیگر از ساختمان های مهم در این محله ساختمان وزارت کشاورزی مشهور به کاخ کشاورزی است. این ساختمان یکی از نخستین بناهای بلند در تهران به شمار می رود که سال ۱۳۵۴ تکمیل و به بهره برداری رسید.
هتل اینترکنتینانتال یکی دیگر از ساختمان های شاخص این محله است که در دوران پهلوی دوم ساخته شد و امروزه آن را به نام لاله می شناسیم.
با توضیحاتی که داده شد حتما محله جلالیه را شناختید. بلوار این محله همزمان با سفر ملکه انگلستان به تهران به نام بلوار الیزابت نام گذاری شد. اما پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به علت واقع شدن ساختمان کشاورزی در این مکان به بلوار کشاورز تغییر نام داد. پیش از این نیز به علت جاری شدن آب در کانالی در این بلوار که سرمنشاء آن کرج بود به کانال کرج معروف بود.
دم قاجار در جلالیه
شاهزاده‌های قاجار عمارت خود را در بهترین نقاط تهران بنا می‌کردند؛ مکان هایی خوش آب و هوا و در سکوت و آرامش. فیروزمیرزا نصرت‌الدوله فرمانفرما، پسر نهم فتحعلی‌شاه قاجار هم باغ و عمارتش را در محله بلوار کشاورز بنا کرد. آن هم در سال ۱۲۲۵. آن زمان این محدوده اسمی نداشت. چون کسی در آن زندگی نمی‌کرد و ساختمانی وجود نداشت. به همین دلیل این قسمت از تهران به محض بنای عمارت نصرت‌الدوله قاجار به نصرت‌آباد معروف شد.
کوشک فیروز میرزانصرت‌الدوله آن روزها درست در شمالی‌ترین نقطه تهران بود و تا زمانی که خودش به آنجا رفت‌وآمد داشت این محله را نصرت‌آباد می نامیدند. بعد از آن عمارت نصرت‌الدوله دست به دست چرخید تا به سلطان حسین میرزا جلال‌الدوله، پسر بزرگ مسعود میرزا ظل السلطان رسید و اسمش از نصرت‌آباد به جلالیه تغییر پیدا کرد. اعتمادالسلطنه در شرح خاطرات خود از باغ جلالیه می‌نویسد: «این عمارت در وسط باغی است، بلافاصله خندق شهر (خیابان انقلاب فعلی) طرف شمال غربی تهران. البته شاهزاده ۵۰ هزار تومان مخارج آن کرده است.»
مکانی برای سان و اسب سواری
روزگار قاجار که به سر رسید و پهلوی اول سرکارآمد، محدوده جلالیه با آن زمین‌های عریض و باغ‌های بزرگ تبدیل به میدانی بزرگ برای سان دیدن و رژه سربازان پادگان‌های نزدیک مثل پادگان باغ شاه شد. در دوره پهلوی دوم، این محدوده به محلی برای اسبدوانی ارتش پهلوی دوم، تبدیل و کم‌کم محله جلالیه به اسبدوانی هم معروف شد. گرچه آب و هوای خوشی داشت اما تا سال ۱۳۴۰ زندگی در این محل رونق چندانی نداشت.
نصرالله حدادی، پژوهشگر تهران قدیم درباره این محله می گوید: «خاک این محدوده شنی بود و با شن هم نمی‌شد آجر و خشت تهیه کرد و ساخت‌وساز را پیش برد. اما باغ‌ها و آب و هوای خوش باعث شده بود اینجا تفرجگاه تهرانی‌ها باشد و در روزهای گرم سال برای هواخوری و گردش به این محل می‌آمدند.»
این منطقه از جنوب به خیابان انقلاب، از شمال به خیابان فاطمی، از شرق به میدان ولیعصر و از غرب به خیابان امیر آباد و ابتدای بزرگراه چمران محدود می شود. این محله در منطقه ۶ شهرداری تهران قرار دارد.
خبرنگار: نیوشا دبیری مهر
نظر شما