به گزارش خبرنگار شهر، در همین راستا خبرنامه سازمان شهرهای متحد و دولت‌های محلی خاورمیانه و غرب آسیا (UCLG-MEWA) در آخرین شماره خود با دکتر پیروز حناچی شهردار تهران گفتگو کرده است. این شماره از خبرنامه سازمان به‌طور خاص به موضوع بحران جهانی کرونا و روش‌های مواجهه با آن از سوی شهرهای مختلف پرداخته است.
شهرداری تهران عضو هیات مدیره سازمان UCLG-MEWA است و شهردار تهران در سمت رئیس مشترک آن سازمان، نقشی اساسی در سیاست‌گذاری‌های منطقه ای و بین‌المللی آن ایفا می‌کند.
متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:
- آقای حناچی، شما از سال ۲۰۱۸ شهردار تهران هستید و از سال ۲۰۱۹ ریاست مشترک سازمان شهرها و دولت‌های محلی و منطقه‌ای خاورمیانه و غرب آسیا و خاورمیانه رابر عهده دارید. ممکن است کمی بیشتر خود را معرفی کنید؟
من پیروز حناچی هستم و در سال ۱۹۶۴ در تهران متولد شدم. مدرک دکترای معماری را در سال ۱۹۹۹ از دانشگاه تهران اخذکرده و به‌طور خلاصه می‌توانم خود را یک معمار ایرانی وسیاستمدار اصلاح‌طلب معرفی کنم که از سال ۲۰۱۸ به‌عنوان شهردار تهران خدمت می‌کنم. من پیش از انتصابم به‌عنوان شهردار، استاد دانشگاه و البته معاون شهردار در حوزه توسعه شهری و معماری بودم. به علت علاقه ویژه‌ای که به توسعه روابط بین‌الملل و دیپلماسی شهری داشتم، برای کرسی ریاست مشترکUCLG-MEWA به‌عنوان یک سازمان شهری مؤثر در منطقه داوطلب شدم.
- وضعیت فعلی، نیازها، کمبودها و مشکلات مزمن شهرها و دولت‌های محلی در ایران و همچنین در منطقه MEWA را چطور ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما چه نوع رابطه باید بین دولت‌های مرکزی و محلی وجود داشته باشد؟
در منطقه خاورمیانه و جنوب غرب آسیا، دولت‌های محلی هنوزبه‌صورت کامل شکل نگرفته‌اند. بااین‌وجود تلاش‌هایی در حال اجرااست که درنتیجه آن مسئولان محلی برخی از شهرهای منطقه، عملکرد خوبی داشته و توانسته‌اند در مدیریت شهری پیشرفت‌های خوبی داشته باشند. توجه داشته باشید که مواردی از قبیل کمبود نیروی انسانی متخصص و منابع مالی پایدار، نبود قوانین مناسب، نوع رابطه دولت مرکزی و مسئولان محلی و در کنار این‌ها، نبود آموزش‌های شهروندی مناسب، مشکلاتی را برای شهرها این منطقه ایجاد کرده است. با این‌حال شرایط در همه کشورهای منطقه در حال تغییر و بهبودی است و این موضوع جای امیدواری دارد. برای داشتن شهرهای پایدار، دولت‌های محلی به‌جز در برخی مسائل حساس مانند سیاست خارجی، باید مستقل بوده و از اختیارات کامل در حوزه خود برخوردار باشند. این نوع رابطه راه را برای اتخاذ تصمیمات بهتر، سریع‌تر و خلاقانه‌تر هموار می‌سازد. این مساله بسیار مهم است که در نظر بگیریم برنامه‌هایی وجود دارند که می‌توانند با همکاری مشترک دولت‌های محلی و مرکزی انجام‌شده و دولت‌های مرکزی می‌توانند در برخی موارد به دولت‌های محلی کمک کنند. ما در ایران تلاش می‌کنیم به سمت ایجاد یک مدیریت شهری واحد حرکت کنیم، اگرچه هنوز چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد.
- آقای شهردار، ایران یکی از کشورهایی است که به‌شدت تحت تأثیر بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ قرارگرفته است. طی این بازه زمانی در پایتخت ایران چه اتفاقی افتاد؟ شمابه‌عنوان شهرداری تهران برای مدیریت این روند چه کردید؟
اولویت نخست من و همکارانم در شهرداری تهران، حفظ سلامت و زندگی شهروندان است. ما بلافاصله پس از شیوع بیماری، جلسات هماهنگی را برگزار و وظیفه مهم ایجاد یک وحدت رویه و سیستم کارآمد در مهار کووید ۱۹ را به سازمان پیشگیری ومدیریت بحران شهر تهران محول کردیم. در این راستا ۸ کارگروه اطلاع‌رسانی، بهداشت محیط و دفع پسماند، آموزش، فرهنگ‌سازی و مشارکت مردمی، تأمین و توزیع اقلام و ارزاق عمومی، بودجه، پشتیبانی و منابع انسانی تشکیل شدند که در مسیر کنترل و مبارزه با این بیماری همه‌گیر، همکاری می‌کردند. ما در شهر تهران همچنین از کمک گروه‌های نظارتی شامل ۱۲ هزار داوطلب محلی بهره‌مند شدیم. باید اذعان کنم که همکاران من با تمام توان خود تلاش کردند تا فعالیت‌هایشان انعکاس درستی از شعار «تهران شهری برای همه» بوده و هدف ما این بود که به طور خاص از آسیب‌پذیرترین افراد در زمان بحران محافظت کنیم؛ بنابراین ارائه خدمات رایگان شامل تأمین سرپناه، توزیع غذا و ارزیابی سلامت برای افراد بی‌خانمان و آسیب دیدگان اجتماعی به‌عنوان یکی از اولویت‌های اصلی شهرداری تعیین شده و ما خوشحالیم که مطابق نظرسنجی که اخیراً صورت گرفت، مردم تهران بازخورد مثبتی در ارتباط بااقدامات شهرداری تهران در مقابله با بحران کرونا داشته‌اند.
- آیا می‌توانید نقش دولت‌های محلی را در مواجه با بحران کرونا در طول همه‌گیری این بیماری ارزیابی کنید؟
دولت‌های محلی در طول همه‌گیری کرونا، ناگزیر به اتخاذ تصمیمات پیچیده و بی‌سابقه‌ای بودند. تصمیماتی که متعاقباً همه مردم را تحت تأثیر قرار داده و احتمالاً حقوق شهروندان را درشهرها محدود می‌کند. اخذ چنین تصمیماتی در عین اینکه زندگی مردم را نجات می‌دهد، می‌تواند شرایط را برای بسیاری از آنها از نظر وضعیت معیشتی و سلامت روانی دشوارتر کند؛ بنابراین، ارزیابی منصفانه این اقدامات، کار بسیار دشواری است. من معتقدم دولت‌های محلی آنچه را که ضروری می‌دانستند انجام دادند. بااین‌حال، این بیماری همه‌گیر ثابت کرد که شهرها و جوامع بسیاری در سراسر جهان آمادگی کامل برای مقابله با بحران در مقیاس جهانی را نداشته و نیاز به ایجاد زیرساخت‌های سلامت‌محور قوی‌تری در این شهرها وجود دارد. علاوه بر این، به اشتراک گذاشتن تجربیات در مورد چگونگی مقابله با بحران در بین دولت‌های محلی می‌تواند یک شروع جدید برای یافتن راه‌حل‌های محلی برای مشکلات جهانی و همچنین ایجاد شهرهایی امن، زیست پذیر، تاب آور و پایدار باشد.
- این روزها در مورد شرایط عادی جدید، پس از دوران شیوع صحبت‌هایی می‌شود. شرایط عادی جدید برای شهرداری تهران چگونه خواهد بود؟
حقیقت این است که ما در شهرداری تهران، خود را برای بدترین شرایط آماده کرده و درعین‌حال به دستیابی به بهترین وضعیت امیدوار هستیم. ما در حال انجام برنامه‌ریزی‌های کوتاه و بلندمدتی هستیم که واکنش به رویدادها را در بهترین و سریع‌ترین زمان ممکن تضمین می کند. شهرداری تهران در تلاش است تا بروز هر چالش جدیدی را به‌عنوان بستری برای تفکر خلاق، یافتن راه‌حل‌هایی پایدار و مشارکتی و همچنین افزایش تاب‌آوری در سطح شهر تهران و مردم آن در نظر بگیرد. تهران باید شهری هوشمند باشد که در عین رعایت احترام و فهم فرهنگ‌های محلی، نظاره‌گر حضور هنجارها و دانش جهانی نیز باشد. در شرایط عادی جدید، تهران رویکردهایی را اتخاذ می‌کند که ذیل آن از تک‌تک شهروندان مراقبت و محافظت‌شده و در کنار آن سطح مشارکت و شفافیت ارتقا یابد. در این خصوص من به‌عنوان شهردار تهران از اولین روزهای شیوع ویروس کرونا، جلسات آنلاینی را با شهرداران و رهبران شهرهایی که درگیر این همه‌گیری بودند برگزار کردم تا علاوه بر استفاده از تجربیاتشان، با آنها ابراز همبستگی کنم.
- آیا برنامه‌های جهانی مانند اهداف توسعه پایدار و برنامه‌های شهری جدید، روی سیاست‌های محلی تهران به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای جهان تأثیر دارد؟ آیا فکر می‌کنید که برنامه‌های جهانی مانند اهداف توسعه پایدار دارای پتانسیل ایجاد تغییر در جهان هستند؟
بله این برنامه‌ها قطعاً اثربخش هستند. هر برنامه تنظیم‌شده جهانی که قادر باشد یک برنامه کلی برای تمامی شهرهای جهان محسوب شود، می تواند روی سیاست‌های محلی تمامی شهرها ازجمله تهران اثرگذارباشد. البته تجویز یک نسخه کلی ممکن است برای همه جوامع اثربخش نبوده و حتی تأثیرات منفی هم داشته باشد. از سوی دیگر طبیعی است که تعدادی از کشورها به دلایل متعددی ازجمله نبود زیرساخت‌های لازم، نتوانند همه مفاد این برنامه‌ها را اجرا کرده یا اصلاً قابلیت اجرای کلیات آن را نداشته باشند؛ بنابراین باید چارچوب کلی این برنامه‌ها را در نظر گرفته و با توجه به ارزش‌ها و ویژگی‌های ملی و ... آنها را بومی‌سازی و سپس اجرا کرد. موضوع مهمی که باید به آن اشاره‌کنم، این است که گاهی شاهد هستیم که برخی دولت‌ها به خاطر اهداف، منافع و برنامه‌های توسعه‌ای خود در برابر دستورالعمل‌های جهانی مقاومت می‌کنند. برای نمونه، خروج آمریکا از توافقات جهانی زیست‌محیطی قطعاً مشکلاتی برای همه جهان ایجاد خواهد کرد. به خاطر داشته باشیم که تغییرات مثبت زمانی ایجاد می‌شوند که رهبران جهان و رهبران محلی به سمت تغییر برای زندگی بهتر، ایجاد شهرهای بهتر و زیست پذیرتر حرکت کنند.
- تهران به داشتن فرهنگی غنی مشهور است. به‌عنوان یک عضو دانشگاهی و معمار که در طول سال‌های گذشته انتشارات متعددی نیز در زمینه میراث فرهنگی و معماری داشتید، چه برنامه‌ها و پروژه‌هایی برای حفظ میراث فرهنگی در دوره خدمت خود دارید؟ ازآنجاکه تهران، خانه‌ی بسیاری از پیروان اقلیت‌های مذهبی و قومی است، وضعیت این افراد را ازنظر حقوق فرهنگی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ثبت بناهای تاریخی و نگهداری بافت قدیمی تهران،همواره در اولویت شهرداری است و در سال‌های اخیر تلاش چشمگیری برای محافظت و تخریب نشدن آنان صورت گرفته است. برخی از این میراث ارزشمند شهری، در فهرست آثار ملی نیز ثبت‌شده‌اند و وضعیت آنها از طریق گزارش‌های فصلی اطلاع‌رسانی می‌شود. از سوی دیگر برای جلوگیری از تخریب و فروپاشی، استحکام‌بخشی و بهسازی لرزه‌ای و سازه‌ای آنها، گروه‌های متخصص شهرسازی و مرمت آثار به‌صورت مداوم آنها را مرمت می‌کنند. علاوه بر این موارد، یک بانک اطلاعاتی از آثار فرهنگی تهران به تفکیک مکان و سال ساخت توسط شهرداری تهیه‌شده که از آن به‌عنوان یک مرجع معتبر جهت حفظ اطلاعات این آثار استفاده می‌شود. شایان‌ذکر است که در حال حاضر بیش از ۴۰ موزه در شهر تهران وجود دارد که روزبه‌روز به تعداد آنها افزوده می‌شود. ایجاد این موزه‌ها، نگهداری از میراث فرهنگی را امکان‌پذیرتر و اقشار مردم را با چنین آثاری آشنا می‌کند. در راستای حفظ میراث ناملموس فرهنگی نیز، شهرداری تهران به‌طور منظم کلاس‌های آموزشی و برنامه‌های فرهنگی متنوعی را برای کودکان و بزرگ‌سالان برگزار می‌کند تا این میراث برای آیندگان حفظ شود. در مورد بخش دوم سؤال شما هم باید بگویم که در تهران اقلیت‌های قومی و مذهبی بسیاری زندگی می‌کنند و ما می‌کوشیم، فضایی آزاد و امن را با رعایت کرامت انسانی و احترام به عقاید دینی برای زندگی آنها فراهم کنیم. در تهران خیابانی وجود دارد که در هیچ کجای دنیا شبیه به آن را مشاهده نخواهید کرد؛ منظورم خیابان سی تیراست که خیابان صلح ادیان نامیده می‌شود. در این خیابان مراکز زیارتی اکثر ادیان مانند مسجد، کلیسا، کنیسه و آتشکده وجود داشته و پیروان این ادیان روزانه در فضایی نزدیک به یکدیگر عبادت می‌کنند.
- در پایان، به‌عنوان دبیر کل UCLG-Mewa چه پیامی برای دولت‌های محلی دارید؟
من تمامی دولت‌های محلی را تشویق می‌کنم تا از بحران اخیر به‌عنوان بستری برای ایجاد تغییرات عمیق در ساختار تصمیم‌گیری و مدیریتی خود برای رفع مشکلات قدیمی و نوظهور استفاده کنند. ما برای ارتقاء مدیریت غیرمتمرکز نیاز به اتحاد جدیدی در سطح محلی و همچنین در مقیاس بین‌المللی داریم. امروز، به‌جای رقابت و سرزنش زمان همبستگی و همکاری فرارسیده است. همان‌طور که در سخنرانی خودم خطاب به UCLG اظهار داشتم، من معتقدم همبستگی شهرداری‌های کلان‌شهرهای جهان در تدوین یک برنامه اقدام مشترک برای گسترش فعالیت‌های دولت‌های محلی به منظور تأثیرگذاری بر تصمیمات مهم بین‌المللی آنها لازم است. این‌گونه فعالیت‌ها می‌تواند شهرهای ما را در برابر شهروندان و نیازهای آنها پاسخگوتر سازد.
نظر شما