به گزارش شهر ،پنجمین دوره انتخابات شورایاری‌ها با اما و اگرهای زیادی در مرداد سال گذشته برگزار شد. در همان زمان هم اعلام شد که انتخابات شورایاری‌ها قانونی نیست و مشخص نیست شورایاران را چه کسی تأیید صلاحیت کرده و استعلامات خود را از کجا دریافت کرده‌اند.
سال گذشته همچنین موضوعاتی در خصوص انحلال شورایاری‌ها مطرح شد اما این نهاد مدنی به فعالیت خود تاکنون ادامه داده است. قبل از اینکه انتخابات شورایاری‌ها برگزار شود، سازمان بازرسی کشور این انتخابات را غیرقانونی عنوان کرد، اما مدیران شهری تأکید بر اجرای این کار داشتند.
در دوره‌های قبل نیز برای برگزاری انتخابات شورایاری‌ها مصوبه‌ای از مجلس شورای اسلامی اخذ نشده بود و قرار بود که برای پنجمین دوره انتخابات این اتفاق رخ دهد اما مدیران شهری پیگیری نکردند و با دستور اسحقاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور، انتخابات شورایاری‌ها برگزار شد.
پرونده به دیوان عدالت اداری رفت
در همان زمان سازمان بازرسی کشور پرونده انتخابات شورایاری‌ها را برای بررسی به دیوان عدالت اداری فرستاد تا به این موضوع رسیدگی کنند. بعد از کش و قوس‌های فراوان، در ماه پیش دیوان عدالت اداری اعلام کرد که انتخابات شورایاری‌ها در دوره بعد برگزار نخواهد شد. در نامه آمده بود که در پی شکایت سازمان بازرسی، با خواسته ابطال مصوبات هیأت وزیران و شورای اسلامی شهر تهران در خصوص برگزاری انتخابات شورایاری محلات شهر تهران، هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با حضور نمایندگانی از دولت، شورای اسلامی شهر تهران، شورای عالی استان‌ها و سازمان بازرسی کل کشور موضوع را مورد رسیدگی قرار داد و نهایتاً جلسه با اکثریت آراء قضات، رأی به ابطال مقررات مربوط به برگزاری انتخابات شورایاری محلات شهر تهران به علت مغایرت با قانون داد و بدین ترتیب از این پس برگزاری انتخابات شورایاری‌ها فاقد مجوز و مبنای قانونی است.
وظایف شورایاران از سوی شورای اسلامی شهر تهران مشخص می‌شود،که می‌توان به شناسایی مشکلات، ارائه طرح و پیشنهاد و تلاش در راستای محیطی سالم از نظر زیست محیطی با اهداف مبارزه با آلودگی‌های خاک، آب، آلودگی‌های صوتی و صرفه جویی انرژی در اماکن، شناسایی مشکلات، ارائه طرح و پیشنهاد برای بهبود وضعیت سفرهای درون شهری با هدف بهینه سازی حمل و نقل، ارائه طرح و پیشنهاد در راستای فراهم آوردن امکانات، گذران اوقات فراغت جوانان و نوجوانان و گسترش مراکز تفریحی، ورزشی و هنری با هماهنگی ستاد اجرایی، بررسی و شناخت کمبودها، نیازها و نارسایی‌های اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، رفاهی و عمرانی محله، ارائه طرح و پیشنهاد برای آموزش برنامه‌های دفاع غیرنظامی به شهروندان و همکاری با شورا برای مقابله و پیشگیری از حوادث غیر مترقبه و... اشاره کرد.
شورایاری‌ها یک نهاد مدنی هستند و بازوی نظارتی قوی برای شهر و مدیریت شهری محسوب می‌شوند، حضور آنها می‌تواند در اداره شهر به مدیران کمک خوبی باشد.از سوی دیگر با توجه به این شورایاری‌ها از کف محلات هستند و با مشکلات مردم بیشتر در ارتباط بوده و دقیق‌تر می‌دانند که معضلات محلات کجاست و باید چه اقداماتی برای رفع مشکلات صورت گیرد.
در این باره خبرنگار فارس با اقبال شاکری نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو سابق شورای شهر تهران به گفت و گو نشسته است.
ایا فعالیت شورایاری ها قانونی است؟ در خصوص نحوه شکل گیری شورایاری ها توضیح دهید؟
همانطور که از اسم شورایاری‌ها مشخص است، در طول حاکمیت و در مردم‌سالاری دینی، به شورای اسلامی شهر و روستا می‌رسیم. در کلان‌شهر تهران، شورای محلات براساس بند قانونی شورای اسلامی شهر تهران ایجاد شد و به نام انجمن شهر شکل گرفت. شورای اسلامی شهر تهران تشکیلاتی را تثبیت و به اسم شورایاری محلات ایجاد کرد.
حضور شورایاری ها چقدر در مدیریت محلات تاثیر داشته است؟
ما در تهران ۳۵۴ محله داریم و مدیریت شهری را تا مرز محلات باید ادامه داد تا بتوانیم نظارت دقیقی بر شهر داشته باشیم و از طریق شورایاری‌ها که بازوان مشورتی و نظارتی هستند، می‌توان مشکلات محلات را احصاء کرد.
ساز و کار انتخاباتی شورایاری ها در طی دوره های قبل چگونه ایجاد شد؟
شورایاری‌ها در محلات تشکیل شد و با هماهنگی استانداری و مجلس، سازوکارهای انتخاباتی برای آن تعیین شد تا انتخابات شورایاری‌ها به صورت عمومی برگزار شود و مردم هر محله، نماینده خود را انتخاب و رأی دهند و هر کسی که بیشتر رأی آورد، به عنوان شورایار انتخاب می‌شود. در هر محله چند شورایار انتخاب و به کمک مدیریت شهری به رفع مشکلات مردم می‌آیند، البته برای کاندید شدن برای انتخابات شورایاری‌ها باید افراد شرایط خاصی را داشته باشند که در هیأت نظارت بررسی و بعد احراز صلاحیت شده و در انتخابات شرکت کنند. البته هیأتی هم از طرف شورا بر انتخابات نظارت می‌کند.
همچنین یک هیأت امنا که از اقشار مردمی، آموزش و پرورش، مساجد، بسیج و... به این شورایاری‌ها اضافه می‌شود و به عنوان هیأت امناء شورایاری‌ها هستند و تأکید می‌کنم براساس مصوبه شورا این اقدامات صورت گرفت.
دیوان عدالت اداری برگزاری دوره بعدی انتخابات شورایاری‌ها را ممنوع کرده است در این باره توضیح دهید؟ ایا راه کاری برای ادامه کار وجود دارد؟
بله، دیوان عدالت اداری نوع انتخابات را رد کرده است نه شورایاری‌ها را.
برگزاری انتخابات غیرقانونی است چون مصوبه نداشته است، آنها به فعالیت شورایاری‌ها کاری نکنند و بر نحوه انتخابات ایراد گرفتند، چرا که برگزاری انتخابات نیاز به قانون و مصوبه مجلس دارد و آنها برگزاری انتخابات را رد کرده‌اند.
در صورت داشتن مصوبه باید وظایفی به شورایاری ها محول شود در این باره توضیح دهید؟
در حال حاضر شورایاری‌ها هیچ وظایف حاکمیتی به آنها منتقل نمی‌شود، اما اگر انتخاباتی قانونی برگزار شود، باید به آنها وظایفی منتقل شود.
شورایاری ها در بودجه نویسی دخیل نیستند؟
در حال حاضر شورایاری‌ها نقش مشورتی و نظارتی دارند و در بودجه‌نویسی دخیل نیستند. آنها می‌توانند با شرایط فعلی فقط نظر دهند که یک پروژه تأئید یا رد شود ، اختیاراتی به آنها منتقل نمی‌شود، اما اگر قانون شود، باید به آنها اختیاراتی داده شود.
در برخی از شهرها اصلاً شورایاری وجود ندارد اما در تهران شورایاری‌ها با توجه به جمعیت و وسعت کلان‌شهر تهران کمک خوبی برای مدیریت شهری هستند. اگر شورایاری‌ها درست انتخاب شوند و جایگاه لازم را داشته باشند، می‌توانند در شهر موفق باشند و هیچ مشکلی هم نیست. به افرادی که با رأی مردم انتخاب می‌شوند نمی‌توانیم بگوییم هیچ‌کاره هستند.
از نظر سازوکار رسمی تاکنون سه دوره شورایاری‌ها برگزار شده و دو دوره آن اینطور نبوده است. تأکید می‌کنم اگر بخواهیم انتخابات شورایاری‌ها را قانونی کنیم، باید وظایف و اختیاراتی به آنها داده شود، چرا که افرادی با رأی مردم انتخاب می‌شوند و نمی‌توانیم بگوییم هیچ‌کاره هستند و فقط نقش نظارتی دارند.
در مجلس شورای اسلامی ایا موضوع شورایاری ها پیگیری می شود؟
در حال حاضر در کمیسیون شوراها موضوع شورایاری‌ها در حال بررسی است و اگر اشکالات قانونی برطرف شود، انتخابات صورت می‌گیرد و باید شورایاری‌ها جایگاه قانونی داشته باشند و اعمال قدرت قانونی کنند. اگر قرار باشد که به آنها اختیاراتی داده نشود، می‌توان به شکل دیگری با آنها همکاری کرد.
شما در صحبت هایتان گفتید که اگر قرار باشد به شورایاری هااختیاراتی داده نشود، می‌توان به شکل دیگری با آنها همکاری کرد در این باره توضیح می دهید که شورایاری ها به چه شکل می توانند به فعالیت خود ادامه دهند؟
البته شورای اسلامی شهر می‌توانند همین حالا ورود کند و به شورایاری‌ها حکم جدید بدهد و دیگر انتخاباتی برگزار نشود و آنها را به عنوان شورای محلات منصوب کند و اسمش را هم به انجمن شورایاری محلات تغییر دهد و با این کار از لحاظ قانونی مشکلی وجود ندارد و می‌توانند به آنها حکم جدید بدهند.
بنابراین شورای شهر بهتر است که زودتر تصمیم‌گیری کرده و شورایاری‌ها را از بلاتکلیفی خارج کند و با دادن حکم جدید و سازوکار جدید، حالت انتصابی موضوع پیدا می‌کند. دیگر به آرا کاری ندارند و متکی به حکمی می‌شود که برای آنها صادر می‌شود.
این روش انتصابی است و دیگر انتخاباتی در کار نخواهد بود؟
اگر شورای اسلامی شهر فکر می‌کند که شورایاری باید اصلاح شود، موضوع دیگری است، البته به نظرم زمان‌بر است، اما می‌توانند خودشان افرادی را از مساجد و محلات که دارای خصوصیات خاصی هستند انتخاب کنند و دیگر مشکل برطرف می‌شود، در این زمینه دیگر شورای اسلامی شهر ورود می‌کند و دیگر مردم دخیل نیستند و شورایاری‌ها می‌توانند به شکل دیگری به فعالیت خود ادامه دهند.
وضعیت فعلی شورایاری‌ها در این دوره مدیریت شهری چگونه است؟
در حال حاضر نقش شورایاری‌ها کم شده است و یک حالت زینت‌المجالس شده‌اند. اختیارات مالی را از آنها گرفته‌اند و این خوب نیست و مانند پدربزرگی شده‌اند که فقط به مجالس دعوت می‌شوند و نه می‌توانند کاری کنند و نه تصمیمی بگیرند.
بعضی از مدیران فعلی معتقدند شورایاری ها نباید در برخی امور دخیل باشند؟
در حال حاضر شورایاری‌ها می‌توانند نقش نظارتی خوب داشته باشند، باید به آنها اختیارات داده شود و در بودجه‌بندی‌ها حتماً باید نظارت آنها اخذ شود و در اجرای پروژه‌ها نظارت کنند تا حیف و میلی صورت نگیرد و اقدامات به موقع انجام شود، چرا که شورایاری‌ها از بدنه مردم هستند و بهتر مشکلات محلات را می‌دانند.
در جلسات شهرداری مناطق باید دبیران شورایاری‌ها شرکت کنند و در جریان امور قرار گیرند و نظر بدهند. بسیاری از شورایاری‌ها افراد فرهیخته‌ای هستند. شاید در بین آنها به گفته برخی‌ها افرادی از این جنس هم وجود نداشته باشد، خب بروند مشکلات این موضوعات را برطرف کنند.
حضور شورایاری ها در جلسات علنی شورا چقدر به مدیریت شهری کمک می کند؟ در این دوره حدود۳ سال شورایاری ها به صحن دعوت نمی شدند تازه این کار آغاز شده است؟
شورایاری‌ها باید به صورت منظم در جلسات شورا حضور یافته و گزارش بدهند تا مشکلات محلات کاملاً احصاء شود. زمانی که مسئولان به بازدید منطقه می‌روند، حتما باید شورایاری‌ها حضور داشته باشند و نظرات خود را بدهند. در برخی نشست‌های تخصصی، کنفرانس‌ها با موضوعات توسعه شهری حتماً حضور داشته باشند. باید شورایاری در صحن موضوعات محلی خود را گزارش دهند.
امضای شورایاری‌ها باید در صفحه بودجه مناطق باشد یا دبیر دبیران یا دبیر محلات باید حضور داشته باشد که این کار ضروری است و نشان می‌دهد که اقدامات براساس اولویت محلات صورت گرفته است.
ایا توسعه شهر بر مبنای محلات صورت گرفته است؟
تأکید می‌کنم که باید در تصویب بودجه مناطق، امضای شورایاری‌ها وجود داشته باشد. توسعه شهر باید بر مبنای محلات باشد و شورایاری‌ها می‌توانند نظرات خوبی بدهند، چرا که کوچه به کوچه، خیابان به خیابان و پلاک به پلاک را می‌شناسند و راه‌حل‌هایی برای رفع مشکل دارند، مثلا یک معبری در یک محله آسفالت شده و دوباره سال بعد می‌خواهند آسفالت کنند، حال شورایاری‌ها می‌توانند بررسی که آسفالت قبلی بی‌کیفیت بوده یا موضوع دیگری وجود داشته است. شورایاری‌ها می‌توانند در نورپردازی محلات، فضای سبز، سرانه‌های آموزشی و... حضور فعال داشته باشند و باید مدیریت شهری به آنها جایگاه بدهد و باز هم تأکید می‌کنم که باید در تصویب بودجه مناطق، امضای شورایاری‌ها وجود داشته باشد.
در خصوص سپردن اداره امورات مردم به مردم توضیح دهید؟
ما باید مردم را در امورات شهر دخالت دهیم، چرا که باید امورات مردم به مردم سپرده شود و آنها بهتر می‌توانند مشکلات خود را حل کنند و شورای شهر باید از ظرفیت شورایاری‌ها استفاده کند. ما هم در مجلس پیگیر موضوع هستیم و در حال حاضر موضوع شورایاری‌ها در کمیسیون مربوطه مجلس در حال پیگیری است.
نظر شما