به گزارش شهر، وب سایت blogs.worldbank وابسته به بانک جهانی در بخش شهرهای پایدار، گزارشی با عنوان «شهرها، ازدحام جمعیت و ویروس کرونا: پیش بینی کانون‌های خطر ابتلا به سرایت» منتشر کرده است. آنطور که در این گزارش آمده است، تعاملات اجتماعی و اقتصادی مشخصه بارز زندگی در شهر است، همین امر سبب می شود شهروندان بهره‌وری بیشتری داشته باشند و اغلب بازاری پر جنب و جوش برای نوآوری‌های کارآفرینان و سرمایه گذاران ایجاد می‌کنند. هیچ کشوری بدون شهرهای پر جنب و جوش نمی‌تواند به رشد اقتصادی چشمگیری دست یابد.
اما همه گیری ویروس کرونا اکنون تعاملات اجتماعی را به طور جدی محدود کرده است. به نظر نمی‌رسد که واکسن به زودی در دسترس همگان قرار بگیرد و در حال حاضر پیشگیری از طریق فاصله اجتماعی، همراه با شستن مکرر دست، تنها راهکارهای مفید علیه ویروس کرونا است.
مقابله با کرونا در مناطق پرجمعیت شهری
اما سوال مهم اینجاست که آیا چنین اقداماتی، کرونا را در مناطق متراکم شهری شکست می دهد؟ در اصل بله، افراد ثروتمندتر حتی در محله‌های پرجمعیت هم می‌توانند در عین حال که در خانه و قرنطینه هستند به مواد غذایی و بهداشتی دسترسی داشته باشند. بسیاری از آنها می‌توانند از راه دور به محل کار خود متصل شوند و برخی حتی می توانند بدون اینکه مدتی کار کنند، زندگی‌شان را بگذرانند. اما ساکنان فقیرتر محله‌های پرجمعیت توانایی چنین تجملاتی را ندارند. آنها مجبورند هر روز خانه خود را ترک کنند و به محل کار خود بروند و مواد غذایی بخرند. این امر به ویژه در محله‌های کم درآمد کشورهای در حال توسعه که بسیاری از آنها دارای محله‌های فقیرنشین و سکونتگاه‌های غیررسمی هستند، صادق است. بیشتر افرادی که در این جوامع زندگی می کنند، با درآمد نامنظم و مشاغل ناامن، حقوق بگیر روزانه در بخش غیررسمی هستند. آنها واقعاً نمی توانند فاصله اجتماعی را رعایت و به آن عمل کنند.
در مناطقی مانند آفریقا، آسیای جنوبی و آمریکای مرکزی، همه گیری هنوز به اوج خود نرسیده است. شهرهای آنها، به ویژه پرجمعیت ترین شهرها، با توجه به زیرساخت های ضعیف و منابع پزشکی و مالی محدود، با یک چالش بزرگ روبرو خواهند شد. برای جلوگیری از این بحران، باید نقاط کانونی ویروس کرونا شناسایی شود تا منابع پزشکی و مدنی هدف قرار گیرد تا انتشار در مناطق اطراف را محدود کند. از طرف دیگر، گروه‌های آسیب پذیر هم باید از قبل شناسایی شوند، تا بتوان برای تحمل طوفان از آنها حمایت شود.
بانک جهانی به مدیران شهری پیشنهاد کرده که منابع مالی و امکاناتشان را بیشتر روی مکان‌ها و مناطقی از شهر که امکان بیشترین میزان سرایت ویروس در آنها وجود دارد، متمرکز کنند. برای این کار به تجزیه و تحلیل به سه مجموعه؛ جمعیت، ارتفاع ساختمان و موقعیت مکانی خدمات اصلی نیاز است.
نگرانی بابت سکونتگاه‌های غیررسمی در شهرها
این نهاد بین‌المللی می‌گوید؛ این واقعیت که بیشتر جمعیت در معرض خطر ممکن است در سکونتگاه‌های غیر رسمی با شرایط بد زندگی زندگی کنند نگرانی‌های دیگری هم ایجاد می کند. مثلا افراد در این نقاط ممکن است از اتصالات آب و فاضلاب فردی برخوردار نباشند که نه تنها توانایی آنها را در انجام بهداشت مناسب محدود می کند، بلکه آنها را مجبور به استفاده از امکانات عمومی شلوغ می کند و احتمال سرایت و شیوع ویروس را افزایش می دهد. برخی مناطق ممکن است به دلیل نوع سوخت پخت و پز مصرفی توسط خانوارها یا تخلیه و سوختن غیرقانونی در منطقه، آلودگی هوای زیادی داشته باشند. از آنجا که آلودگی هوا می تواند سبب بیماری‌های ریوی و قلبی شود، این افراد بیشتر در معرض خطر عوارض ویروس کرونا هستند. اما مدیران شهری و جوامع که درگیر مدیریت این نوع بحران‌ها هستند، می‌توانند کمپین‌های آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی را برای ساکنان مناطقی که بیشتر در معرض خطر هستند، ایجاد کنند.
آنطور که در گزارش بانک جهانی آمده است؛ از آنجا که بین فقر و شرایط بد زندگی مانند سکونتگاه‌های غیررسمی در بسیاری از شهرهای جهان در کشورهای در حال توسعه ارتباط زیادی وجود دارد، دولت‌ها می‌توانند به کمک مدیران شهری از طریق هدف گذاری جغرافیایی، افراد فقیر و کسانی که معیشت آنها تحت تأثیر محدودیت‌ها کاهش یافته یا از دست رفته است را با ارایه بسته‌های مالی، توزیع غذا و سایر خدمات حمایت کنند تا فشار برای انتخاب بین سالم ماندن و بقای اقتصادی برای این گروه از جامعه، کاهش پیدا کند.
این نهاد بین‌المللی در ادامه، به نقش و وظیفه دولت‌ها هم اشاره کرده و گفته است؛ هنگامی که شهرها و جوامع در حال مقابله با بحران هستند، دولت‌ها باید روی عوامل کلیدی که در شیوع بیماری‌های همه گیر و سایر خطرات بهداشت عمومی نقش دارند تمرکز کنند، مانند: زیرساخت‌های ناکافی، کمبود خدمات و مسکن بی‌کیفیت.
کرونا نشان داد؛ تلفیق مداخلات مبتنی بر مکان، مانند برنامه‌های توانمندسازی در محله‌های فقیرنشین و بهسازی محله، با رویکردهای مبتنی بر مردم که بر مشارکت شهروندان، مشارکت جامعه و سازمان‌های اجتماعی اهرم‌دار متکی هستند، امری حیاتی خواهد بود. به هر حال، یک شهر دارای اجتماع و مشارکت‌پذیری، در برابر بحران‌های بعدی بسیار مقاوم‌تر خواهد بود.
خبرنگار: فریبا رحمانی
نظر شما