خیابان‌هایی که کارکرد مناسبی دارند، موجب ایجاد سبک زندگی سالمی برای شهر و کاربران معابر می‌شوند. برخی از مهمترین مشکلات موجود در معابر شامل تأخیر، ازدحام شدید، کمبود ظرفیت در معابر شهری، ساخت کوریدورهایی که شیوه‌های مختلف حمل‌ونقل را مورد توجه قرار نداده، خیابان‌های بدون اختلاط کاربری، محیطی به دور از قابلیت دسترسی، امنیت و ایمنی و فضای سبز و همچنین عدم رضایت شهروندان، می‌شوند.
خیابان‌های ایمن، امن، با اختلاط کاربری بالا و دارای فضای سبز که دسترسی مناسبی برای کاربران فراهم می‌کند، باید پاسخ‌گوی نیازهای همه‌ی انواع کاربران معابر باشند. برخی از کاربران مانند معلولین یا زنان به همراه کودکان مورد توجه ویژه‌ای به جهت نیازهای خاصشان قرار دارند.
یکی از روش‌هایی که جهت ارتقا کیفیت زندگی در شهر اتخاذ می‌شود، ساخت خیابان کامل جهت ارتقا وضعیت شبکه معابر است. خیابان کامل، به یک رویکرد مفهومی در طراحی معابر اطلاق می‌شود که با قصد ادغام شیوه‌های حمل ونقل متعدد و دسته‌های مختلف کاربران آنها با هم، ضوابط و فرایند طراحی را می‌نگرد.
چشم‌انداز در طراحی یک خیابان کامل اهداف کلی مهمی را مانند تأمین ایمنی در حمل‌ونقل، منافعی در راستای ایمنی و سلامت عمومی، ادغام یک سبک زندگی سالم در فضاهای ساخته شده در شهر دربرمی‌گیرد.
بر مبنای تعاریف، به طور کلی، در یک خیابان کامل توجه به نیازهای همه‌ی انواع کاربران راه اعم از پیادگان، دوچرخه‌سواران، معلولین، کاربران حمل‌ونقل عمومی، و سایر کاربران وسایل نقلیه موتوری مد نظر قرار گرفته است.
مفهوم خیابان کامل، در واقع حول محور نیازهای کاربران مختلف اعم از عابران پیاده و معلولان، دوچرخه‌سواران، کاربران حمل‌ونقل عمومی و موتورسواران شکل می‌گیرد. در واقع خیابانها باید به گونه‌ای ساخته شوند تا بتوانند بین این نیازها تعادل برقرار ساخته و ایمنی را در اولویت معیارهای طراحی قرار دهند.
یک خیابان کامل، به عنوان یک جزء ساختار شهری، فراتر از تأمین نیازهای جابه‌جایی قرار گرفته و «مکان‌سازی» در طراحی در اولویت قرار می‌دهد. بدین معنی که باید هدف طراحی، در ساخت خیابان تأمین فضایی تعیین شود که اکوسیستمی سالم و مناسب برای زندگی کمک کند، در هم آمیختگی اجتماعی را تسهیل کند و موجب فعالیت‌های اقتصادی پرجنب‌وجوش شوند.
در طراحی شهری با رویکرد خیابان کامل باید موارد زیر در نظر گرفته شود:
- خیابان کامل باید نیاز به جابه‌جایی و تحرک به خوبی تأمین کند.
- یک خیابان کامل با تاکید بر تحرک افراد، به جای خودروها از تحرک و جابه‌جایی پشتیبانی می‌کند. بدین ترتیب، با تعیین اولویت شیوه‌های جابه‌جایی، که تردد پیاده و دوچرخه در اولیت اول هستند، تمام شیوه‌های حمل‌ونقل را در هم می‌آمیزد.
- خیابان کامل از ایمنی پشتیبانی می‌کند
- بر اساس تحقیقات مختلف، با اعمال رویکرد خیابان کامل در یک خیابان، با کاهش حجم تردد وسایل نقلیه موتوری، تعداد و شدت تصادفات بسیار کمتر می‌شود. با ساخت یک خیابان کامل و ایجاد یک فضای ایمن برای کاربران آسیب‌پذیر محیط برای همه ایمن‌تر خواهد بود.
- خیابان کامل از مکان‌سازی حمایت می‌کند.
نشان‌داده شده است که با احداث یک خیابان کامل فعالیت پیاده‌روی و خرده فروشی ارتقا می‌یابد. این رویکرد به تبدیل شدن برخی خیابانها یا کورویدورها به معابری یکتا و دارای هویتی مخصوص به خود کمک کرده و موجب جذب مردم می‌شوند. رویکرد «خیابان کامل»، این باور را تقویت می‌کند که یک خیابان باید به طور ایمن نیازهای همه‌ی کاربران را اعم از عابران پیاده، دوچرخه سواران، کاربران حمل‌ونقل عمومی و سایر وسایل نقلیه موتوری- پاسخ داده و علاوه بر آن، موجب ارتقاء کیفیت محیطی و هویت محله‌ها شود. خیابان کامل به معنای ایجاد خیابان‌هایی ایمن، زیبا و پرجنب‌وجوش با عملکردی بهینه در یک شبکه معابر چندشیوه‌ای است. لازم به ذکر است که هیچ دو خیابانی شبیه هم نبوده و یک راه‌حل طراحی کلی برای همه خیابانها وجود ندارد.
بدین ترتیب سه هدف اصلی یعنی طراحی برای مردم، طراحی برای مکان سازی و طراحی برای سعادت و رفاه در طراحی خیابان‌های کامل دنبال شده است.
طراحی برای مردم
ایمنی یک خیابان کامل برای تمام کاربران یک اولویت کلیدی است. خیابانها باید با فراهم کردن بازه‌ای از گزینه‌های ایمن و جذاب، برای تحرک و ادغام شیوه‌های مختلف حمل‌ونقلی در شبکه معابر سلامت عمومی جامعه را ارتقا دهد. خیابانها باید پیاده‌رو و تسهیلات تردد عابران پیاده را به گونه‌ای شفاف، مستقیم، عاری از موانع، پیوسته و متناسب با فضای محله را برای تمام کاربران پیاده در تمام سنین و با هر گونه محدودیت در توانایی حرکتی، غیر از وسایل موتوری فراهم کند.
طراحی برای مکان سازی
خیابانها علاوه بر معابری برای جابه‌جایی، مکان‌های عمومی مهمی نیز هستند که بیش از یک‌چهارم زمین‌های شهری را در بر می‌گیرند. خیابانها محلی هستند که مردم با هم ملاقات نموده و با فعالیت‌های اجتماعی، جامعه را شکل می‌دهند. از این رو، چنین نقش مهمی در مکان‌سازی باید در طراحی خیابانها در نظر گرفته شود. خیابانها باید عملکرد موجود و برنامه‌ریزی شده برای آینده‌ی یک همسایگی و همینطور هویت آن را نشان داده و مورد احترام و عزت قرار دهند. علاوه بر این موارد، خیابانها باید حداقل آثار را بر اقلیم و محیط زیست داشته باشند. چنین رویکردی ممکن است در فراهم نمودن درختان سایه‌گستر به طوری سخاوت‌مندانه و یا دقت بسیار در ایجاد سامانه‌های مدیریت رواناب‌های حاصل از طوفان متجلی شود.
طراحی برای سعادت و رفاه
خیابانها در شکوفایی اقتصادی و رفاه و سعادت مشترک جامعه نقشی حیاتی دارند. مردم از خیابانها برای دسترسی به مشاغل، مدارس، فروشگاه‌ها و خدمات بهره می‌برند. کیفیت محیطی خیابان میتواند به گونه‌ای اساسی بر اقتصاد محله اثر بگذارد. خیابانها باید در برگیرنده باشند. یعنی هر شهروند با هر میزان درآمد، هر نژاد، سن، جنس یا توانایی باید بتواند به طور ایمن به همه‌ی محله‌ها دسترسی داشته و از عملکرد آنها بهره‌مند گردد. خیابان‌های همچنین باید انعطاف‌پذیر بوده و قادر به تغییر در طول زمان باشند تا با نیازها، ترجیحات و فناوری‌های تطابق یابند. خیابانها باید برای ساخت، بهره‌برداری و نگهداری در تمام فصول مقرون به صرفه باشند.
نظر شما